Morgunblaðið - 03.03.1987, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. MARZ 1987
Ritskoðunardraugur
hiá hollustuvemd?
o ___
eftir Geir Viðar
Vilhjálmsson
Um árabil hefur Heilbrigðiseftir-
lit ríkisins og arftaki þess, Hollustu-
vemd ríkisins, barist fyrir því að á
umbúðum matvæla sé að finna upp-
lýsingar um innihaldsefni, aukaefni,
framleiðsludag, geymsluþol og
fleira. Nú ber hinsvegar svo við að
í drögum að reglugerð um notkun
aukaefna í matvælum og öðrum
neysluvörum, sem hollustuvernd
setur fram nú í bytjun febrúar, eru
ákvæði sem banna framleiðendum
að upplýsa neytendur á umbúðum,
í auglýsingum eða á annan hátt að
tilgreina heilsusamleg næringarefni
eins og C-vítamín eða Beta-karótín
(pro-vítamín A) hafi þau verið
heimiluð sem aukaefni í viðkomandi
neysluvöru. Reglugerðardrögin
gera einnig ráð fyrir því að á
sama hátt verði óheimilt að
greina frá því að rotvatnarefni
eða litarefni séu ekki í matvöru.
Þetta er stórfurðuleg tillaga.
Ásamt því að vera alvarleg aðför
að almennu tjáningarfrelsi (bann
við birtingu upplýsinga) er sú stofn-
un, sem tillöguna gerir, með henni
að vinna gegn dreifingu upplýsinga
um mál sem stofnuninni er með
lögum gert að sjá um að almenning-
ur sé upplýstur um.
Að Hollustuvemd ríkisins skuli
setja slíkar tillögur fram sýnir
kannski betur en margt annað að
stöðugs eftirlits er þörf, með starf-
semi opinberra stofnana, svo að þær
Geir Viðar Vilhjálmsson
„Að Hollustuvernd
ríkisins skuli setja
slíkar tiilögur fram
sýnir kannski betur en
margt annað að stöðugs
eftirlits erþörf, með
starfsemi opinberra
stofnana, svo að þær
rati ekki af braut
þeirra markmiða sem
þeim er ætlað að vinna
að.“
rati ekki af braut þeirra markmiða
sem þeim er ætlað að vinna að.
Margir þurfa að forðast viss litar-
efni og rotvamarefni vegna
ofnæmis eða óþolseinkenna og
margir viljast forðast slík efni í
heilsuverndarskyni. Það er því mik-
ilsvert fyrir almenning að upplýs-
ingar um þau komi skýrt og
greinilega fram.
Á því er einiiig brestur, því reglu-
gerðardrögin gera ráð fýrir því að
aukaefni skuli aðeins einkennd með
flokksheiti, svo sem litarefni, og
E-númeri. Ekkert er heldur sagt
fyrir um lágmarksleturstærð, enda
er innihaldsefnalisti á ýmsum ný-
lega framkomnum umbúðum með
mjög smáu letri, svo að ákvæði gild-
andi reglugerðar, nr. 250/1976, um
að bókstafir skuli vera 3 millimetr-
ar að hæð í minnsta lagi er ekki
lengur framfýlgt.
Það virðist því miður vera óhjá-
kvæmilegt að draga þá ályktun að
afturför sé yfirvofandi varðandi
stefnu hollustuvemdar í sambandi
við þessi mál og áhrif frá þeim, sem
gjaman vilja að hljótt sé um tilvist
rotvarnarefna eða gervilitarefna í
framleiðslu sinni, ráði of miklu á
þeim bæ.
Heilbrigðisráðherra þarf að
bregðast skjótt við og athuga
gaumgæfilega hvað þarna er að
gerast. Til að byija með að sjá til
þess að sá eins mánaðar frestur,
og tæplega það, sem starfsmenn
hollustuvemdar ætluðu matvæla-
framleiðendum til athugasemda við
reglugerðardrög þessi verði veru-
lega lengdur.
Höfundur er sálfræðingur og
stundar rannsóknir.
Flokkur mannsins:
Tveir framboðslistar birtir
FRAMBOÐSLISTI Flokks
mannsins í Norðurlandskjör-
dæmi Vestra hefur verið ákveð-
inn.
Efstu sætin skipa eftirtaldir:
Skúli Pálsson mælingarmaður, frá
Syðri-Völlum, Miðfírði, Öm Snorra-
son vélstjóri, Blönduósi, Áshildur
M. Öfjörð húsmóðir, Sólgörðum,
Fljótum, Friðrik Már Jónsson fram-
kvæmdastjóri, Hofsósi, Einar
Karlsson sjómaður, Siglufírði.
Þá hefur framboðslisti Flokks
mannsins á Vesturlandi verið
ákveðinn. Efstu sætin á þeim lista
skipa: Helga Gísladóttir kennari,
Blönduhlíð, Dalasýslu, Sveinn
Víkingur Þórarinsson bóndi, Úlfs-
stöðum, Hálsahreppi, Borgarfirði,
Bjöm Anton Einarsson verkamað-
ur, Akranesi, Þóra Gunnarsdóttir
húsmóðir, Borgarholti, Miklaholts-
hreppi, Hnappadalssýslu, Sigur-
valdi Ingvarsson kennari,
Reykholti, Borgarfirði.
Prjú úr velvöldum leikhópi: Alan Bates, Julie Andrews og Max
von Sydow í sterkri og athyglisverðri mynd, Brostinn strengur.
Fiðlan hljóðnar
Kvikmyndir
Sæbjörn Valdimarsson
Austurbæjarbíó: Brostinn
strengur —
Duet for one ☆☆☆'/«
Leikstjóri Andrei Konchal-
ovsky. Handrit Konchalovsky,
Jeremy Lipp og Tom Kemp-
inski, byggt á sögu e. Kemp-
inski. Kvikmyndataka Alex
Thompson. Tónlist flutt af
Lundúnasynfóníunni. Leikend-
ur Julie Ándrews, Alan Bates,
Max von Sydow, Rupert Eve-
rett, Margaret Courtenay,
Cathryn Harrison, Sigfrit
Steiner, Lian Neeson, Macha
Meril. Bandarisk. Cannon 1987.
Konchalovsky blómstrar í
vestrinu. Fyrst fengum við sér-
stæða, vel matreidda ástarsögu.
Maria’s Lovers, síðan kom hin
kynngimagnaði þriller Runaway
Train og nú kemur sú þriðja frá
hans hendi, gjörólík þeim fyrri og
engu síðri, Duet for One.
Julie Andrews leikur fíðlusnill-
ing sem stendur á hátindi frægðar
sinnar þegar reiðarslagið dynur,
í ljós kemur að hún hefur tekið
illvígan hrömunarsjúkdóm, ferlin-
um er lokið.
Nú tekur við tími örvæntingar,
á skömmum tíma hrynur líf henn-
ar til gmnna. Óttinn nagar,
vonbrigðin óbærileg. Eiginmaður-
inn hverfur á braut, aðstoðarmað-
ur hennar og vinur fellur frá,
sjálfsvirðingin á þrotum. Hún ger-
ir tilraun til að breyta lífsmunstr-
inu en hjálparmeðölin em hjóm
og afleiðingar skelfílegar. En í
lokin, eftir allar þjáningarnar,
hefur hún öðlast nýjan skilning
og lífsmat svo framtíðin virðist
þolanleg.
Julie Andrews, sú óútreiknan-
lega leikkona, túlkar eftirminni-
lega örvæntinguna og beiskjuna
sem heltekur hina gáfuðu og
snjöllu listakonu þegar ljóst er
hvert stefnir. Þá má túlka þetta
áfall á ýmsa vegu. Slæma sam-
visku, straumhvörf þess miðaldra,
hræðsluna við ellina, og, ekki síst,
dauðann. Og engan veginn hægt
að bregðast öðm vísi við en hlúa
að ljósinu í myrkrinu, þó það sé
ekki nema dauf týra, gefa ekki
upp vonina.
Konchalovsky leikstýrir af list-
fengi og röggsemi, laðar fram
afburðaleik hjá flestum í einkar
vel völdum leikhópi. Mörg atriðin
em vitanlega sterk og átakanleg,
þegar fjallað er um slíkt efni sem
þetta, en snerta áhorfandann
væmnislaust. Maður finnur til
vegna persónu sem maður nær
tengslum við, ekki sökum ódýrra
bragða sem skilja mann eftir með
hálfgert samviskubit. Sviðið er
oftast þröngt, húsið minnir á
fangelsi, maður hefði haldið að
myndin væri gerð eftir leikriti, en
svo segir ekki í leikskrá.
Handritið er óvenju hnitmiðað,
skynsamlegt og átakanlegt í senn.
Flestar persónurnar skýrar og
ljóslifandi birtast þær frá höndum
leikaranna, þó er einhver doði
yfir Alan Bates. En enginn skilar
hlutverki sínu af jafn mikilli prýði
og Julie Andrews, sem á skilið
öll leiklistarverðlaun jarðkringl-
unnar fyrir ómetanlegan þátt sinn
í þessari minnisstæðu mynd um
vonbrigði og skelfíngu en endar
þó í örlitlum vonarneista. Við
skulum hafa hugfast ef á bjátar
heillaráð gamla píanistans,
(snilldarvel og áreynslulaust leik-
inn af Sigfrit Steiner) við hugg-
arvíli, „settu hægri hönd á höfuðið
og vinstri á magann ...“!
Körfugerð
Námskeið í nýrri körfugerð hefjast
næstu daga. Upplýsingar og innritun hjá
Margréti Guðnadóttur í síma 25703.
GLUGGINN AUGLÝSIR
20% afsláttur af öllum vörum versl-
unarinnar.
Glugginn,
Laugavegi 40, Kúnsthúsinu
BIACKSlDECKER
Fullkominn handþeytari
Verð kr. 1820
Fislétt, handhæg ryksuga
verð frá kr. 1810
Raftækja- og heimilisdeild
HEKLA HF
Laugavegi 170-172 Siml 695S50
0] Electrolux
Ryksugu-
tilboð
D-740
ELECTRONIK.
Z-165
750 WÖTT.
Aðeins
1.500 kr. út
og eftirstöðvar til allt
að 6 mánaða.
Vörumarkaðurinn hf.
I Etöistorgi 11 - simi 622200