Morgunblaðið - 03.03.1987, Síða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. MARZ 1987
Rómeó og Júlía á Herranótt MR.
Ást rímar á móti þiást
Leiklist
Jóhann Hjálmarsson
Herranótt 1987: Rómeó og
Júlia eftir William Shake-
speare. Þýðandi: Helgi Hálf-
danarson. Leikstjóri: Þórunn
Sigurðardóttir. Leikmynd: Karl
Aspelund. Búningar: Karl
Aspelund og Halla Helgadóttir.
Lýsing: Egill Árnason. Stjórnun
og útsetning tónlistar: Kristín
Guðmundsdóttir. Tónlist: For-
ljóð: Knútur R. Magnússon.
Dansar: Nanna Ólafsdóttir.
Aðstoð við skylmingar: Arnór
Egilsson. Aðstoðarleikstjóri:
Arna Schram.
Rómeó og Júlía eftir William
Shakespeare, hin mikla ástarsaga
í skugga ættadeilna, gleði- og
harmleikur í senn, er viðfangsefni
Herranætur Menntaskólans í
Reykjavík að þessu sinni. Eg skal
játa að þegar mér barst fréttin
til eyma taldi ég að nú eins og
oft áður væri of hátt stefnt. En
efasemdimar voru sem betur fer
aðeins efasemdir því að hér hefur
það sannast að það er ótrúlega
mikill leikrænn kraftur í ungu
áhugasömu fólki. Undir forystu
leikstjórans, Þórunnar Sigurðar-
dóttur, er sýning Herranætur á
Rómeó og Júlíu falleg og hugljúf,
bæði gáskafull og alvarleg. Leik-
mynd Karls Aspelund er ekki
íburðarmikil, enda gefur hús-
næðið í Félagsstofnun stúdenta
ekki tilefni til þess. En það er
gjörnýtt í þágu hinnar leikrænu
gleði. Búningar þeirra Karls Aspe-
lund og Höllu Helgadóttur eru
einkar smekklegir og litríkir og
áttu sinn þátt í að gera sýninguna
minnisstæða. Sama má segja um
tónlist Knúts R. Magnússonar og
dansa Nönnu Ólafsdóttur. Arnóri
Egilssyni hefur tekist að veita
áhrifamikla aðstoð við skylming-
ar.
Rómeó og Júlía hæfir vel ung-
um leikurum því að hverjir ættu
betur að geta túlkað hina sjón-
lausu ást sem ratar í blindni að
settu marki. Eða eins og segir í
Forljóði: „Sú ást sem átti leið um
hyldjúp höf/af hörmungum, en
setti fjendum grið/með eigin
fórn . . . Þegar Rómeó er orðinn
ástfanginn af Júlíu, dóttur höf-
uðóvinar föður síns, ávarpar
Merkútíó, vinur hans, hann með
því að kalla hann aula og ástarvit-
firring og bendir honum á að ást
rímar á móti þjást.
Hér er ekki ástæða til að endur-
segja efni Rómeó og Júlíu. Það
þekkja margir. En það vakti at-
hygli mína hve hinir ungu
áhugaleikarar túlkuðu gleði og
harm verksins. Þeir nutu að sjálf-
sögðu æskuþokka sins og ódrep-
andi vilja að gera vel, minnugir
þeirrar merku hefðar sem Herra-
nótt er.
Hér verður aðeins getið fáeinna
leikara í helstu hlutverkum og
umsögn um þá látin gilda fyrir
sýninguna í heild.
Thor Aspelund lék Rómeó af
góðu öryggi og með þó nokkrum
tilþrifum. Júlíu lék Jóhanna Hall-
dórsdóttir og var leikur hennar
allur hinn geðfelldasti og á köflum
sannfærandi. Ragnheiður Elín
Clausen náði góðum tökum á fós-
tru Júlíu og Nanna Briem stóð
sig vel sem móðir Júlíu. Kjartan
Guðjónsson lék Merkútíó af fjöri
og innlifun. Fjörlegur var einnig
Benvólíó Þorsteins Guðmundsson-
ar. Hrafnkatli Þorsteinssyni tókst
að sýna inn í hugskot Tíbalts,
persónu sem heldur betur er mis-
boðið í leikritinu. Arnar Astráðs-
son var gjörvilegur Eskalus, fursti
í Verónsborg, en þar og í Mantúu
fer leikurinn fram. Ég vil einnig
nefna hið vandasama hlutverk
Bróður Lárens sem Dagur Gunn-
arsson komst þolanlega frá og
Kapúlett Sveinbjöms Höskulds-
sonar sem var betri í hlutverki
hins virðulega höfðingja en þess
sem lætur skapið hlaupa með sig
í gönur. Áfram mætti halda að
telja upp nöfn áhugaleikara
Herranætur, en í staðinn vil ég
eindregið ráðleggja fólki að fara
og kynna sér af eigin raun
frammistöðu þeirra.
Það sem ekki síst er lofsvert
um sýningu Herranætur á Rómeó
og Júlíu er hve vel hefur gengið
að æfa framsögn Ieikaranna. Þýð-
ing Helga Hálfdanarsonar er sem
kunnugt er hljómmikill og vand-
aður skáldskapur. Ekki er unnt
að segja að framsögnin sé hnökra-
laus, en bjartar raddir hinna ungu
leikara komu textanum til áheyr-
enda þannig að hann skildist og
hægt var að njóta hans. Það ætti
ekki síst að vera hlutverk skóla-
leiksýninga að kenna fólki að
meta og flytja góðan texta um
leið og gengið er til móts við leik-
rænan fögnuð sviðsins.
Ofbeldisem
viðvörun
Málfríður G. Gísladóttir og Gunnar Hansson i hlutverkum sínum
í Hólpin.
Leikfélag Menntaskólans við
Hamrahlíð:
Hólpin eftir Edward Bond.
Þýðing: Úlfur Hjörvar. Leik-
stjóri: Ingunn Ásdisardóttir.
Leikmynd og búningar: Hlín
Gunnarsdóttir. Tónlist og leik-
hljóð: Hilmar Örn Hilmarsson
og Orri Jónsson. Lýsing: Vil-
hjálmur Hjálmarsson. Aðstoð-
arleikstjóri: Ásdís Þórhalls-
dóttir.
Hólpin eftir Edward Bond var
frumsýnt á Bretlandi um miðjan
sjöunda áratug. Það er dæmigerð
afurð höfundar úr verkalýðsstétt,
nöturlegt og fullt af ofbeldi í
ádeilu sinni á ríkjandi samfélag.
Nú er þetta leikrit heimild um
ákveðið tímabil breskrar leikritun-
ar, en ekki bara heimild því að
það er á köflum ágætlega skrifað.
Það er að vísu alltof langt og
nokkuð sundurlaust. En gildi þess
er m.a. fólgið í viðvörun sem
gagmýnandinn Ronald Bryden
kom fram með á sínum tíma og
kallaði menningarlega fátækt. I
augum Brydens var þessi tegund
fátæktar sjónvarpið sem bættist
við hina gömlu fátækt.
Hólpin er eins konar safn
mynda úr vægðarlausu stórborg-
arlífi þar sem við kynnumst lífi
útigangspilta og töffara og álíka
ruglaðra vinstúlkna þeirra. Einnig
fáum við að hnýsast í örlög
„venjulegrar" ijölskyldu þar sem
sjónvarpið gegnir mikilvægu hlut-
verki. Þessi fjölskylda hefur líkt
og útigangspiltamir, köldu kall-
amir, orðið firringu að bráð og
býr við meiri vanda en liggur í
augum uppi við fyrstu kynni.
Pabbinn og mamman á heimilinu
eru engin haldreipi unga fólksins
þótt þau sjái þeim fyrir húsnæði.
Uppgjör þeirra í iok leikritsins er
í senn óhugnanlegt og sársauka-
fullt. í lýsingunni á því nær Bond
einna lengst. Hann nær líka að
fylla áhorfandann viðbjóði þegar
piltamir hörðu myrða að gamni
sínu ungabam í vagni vegna þess
að þá langar til að reyna eitthvað
nýtt. Kynferðislegar flækjur eru
einnig ofarlega á baugi hjá Bond
og úr því efni vinnst honum sæmi-
lega, auðnast að sýna tilfínninga-
lega nekt og tómleika.
Bond lítur svo á að mannlegt
ofbeldi haldist í hendur við ofbeldi
þjóðskipulagsins, ekki sé unnt að
greina þar á milli. Um þetta er
hægt að vera ósammála Bond, en
hann færir rök að þessu í Hólpin
og gerir það á athyglisverðan
hátt. Grimmd verksins er til þess
fallin að fæla áhorfendur frá því,
en margt af því sem mönnum
ofbauö á sjöunda áratugnum þyk-
ir ekki mikið í dag.
Ingunn Ásdísardóttir leikstjóri
hefur unnið gott verk með þess-
ari sýningu, henni hefur tekist
einkar vel að laða fram leikhæfí-
leika unga fólksins sem kemur
fram f leikritinu. Ég tel að hún
hefði að ósekju mátt stytta leikrit-
ið, en í öllu slíku eru vissulega
svik við höfundinn og markmið
hans.
Leikmynd og búningar Hlínar
Gunnarsdóttur draga ekki úr
þeirri eymd sem ríkir í Hólpin.
Vinnupallar og ljót húgsögn setja
mark sitt á sviðið og tala sínu
máli á áhrifaríkan hátt. Tónlist
og leikhljóð þeirra Hilmars Arnar
Hilmarssonar og Orra Jónssonar
undirstrikuðu hið sama. Lýsing
Vilhjálms Hjálmarssonar var
einnig við hæfi.
Leikurinn var af því tagi áhuga-
leiks sem alltaf er gaman að sjá
í skólaleiksýningu. Len Gunnars
Hanssonar var óþarflega hófstillt-
ur á köflum, en betri þegar á
heildina er litið. Fred Þorsteins
Högna Gunnarssonar var mark-
viss, ekta harðjaxl í umhverfi þar
sem enginn má sýna veikleika.
Pam Guðrúnar Eysteinsdóttur var
túlkuð á ofsafenginn hátt eins og
við átti og persónan trúverðug.
Sérstaklega athyglisverður þótti
mér leikur Málfríðar G. Gísladótt-
ur í hlutverki móðurinnar, Mary.
Sama má reyndar segja um túlkun
Sigurðar H. Pálssonar á föðurn-
um, Harry. Samleikur þeirra
Málfríðar og Sigurðar var stund-
um meira en venjulegur áhuga-
leikur. Aðrir sem höfðu gott til
mála að leggja frá leikrænu sjón-
armiði voru Bjöm Gunnlaugsson,
Hans Aðalsteinsson, Aðalbjöm
Þórólfsson, Páll Óskar Hjálmtýs-
son og Rebekka Austmann
Ingimundardóttir.
Hólpin var áður sýnt hjá Leik-
félagi Reykjavíkur 1971 og hét
þá Hjálp, einnig í þýðingu Úlfs
Hjörvars. Leikritið þótti töluverð-
ur viðburður í leiklistarlífinu og
þýðing Úlfs trú óhefluðu málfari.
Þýðingin stendur enn fyrir sínu,
en hljómar stundum líkt og gull-
aldarmál samanborin við það
slangur sem nú tíðkast.