Morgunblaðið - 03.03.1987, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 3. MARZ 1987
25
Reuter
Paul Nitze, sérstakur fulltrúi Reagans forseta, ræðir við Gio-
vanni Spadolini, varnarmálaráðherra ítaliu, um tillögur Sovét-
manna í Róm í gær.
Reuter
Sergei Akhromyeyev, yfirmaður sovézka herráðsins, útskýrir til-
lögur Mikhail Gorbachevs, Sovétleiðtoga, um að samningar verði
gerðir um meðaldrægar eldflaugar án þess að aðrar tegundir
vopna verði teknar þar með.
Viðbrögðin við tillögum Sovétmanna:
Bjartsýn varfærni einkennir
afstöðuna á Yestur-Löndum
London, AP.
BJARTSÝNI en varfærni ein-
kenndi fyrstu viðbrögð manna
við tillögum Sovétmanna um
að flytja burt allar meðaldræg-
ar eldflaugar í Evrópu. Þannig
sagði Sir Geoffrey Howe, ut-
anríkisráðherra Bretlands, að
fagna bæri tillögum Sovét-
manna, ekki sízt með tilliti til
þess, að þær gerðu það ekki
að skilyrði, að kjarnorkuvopn
Breta og Frakka yrðu þar tekin
með.
Til þessa hefur það verið
ófrávíkjanleg krafa Sovétmanna,
að kjarnorkuvopn þessara þjóða
yrðu tekin með og að án þess
væri ekki unnt að gera neina sér-
samninga um kjarnorkuvopn á
einstökum sviðum.
Hans-Dietrich Genscher, ut-
anríkisráðherra Vestur-Þýzka-
lands sagði, að tillögur
Sovétmanna ættu að leiða snar-
lega til samkomulags risaveld-
anna um að flytja burt
meðaldrægu eldflaugarnar.
„Samkomulag er nú innan beinnar
seilingar," sagði Genscher. „Við
verðum að beita öllum okkar
áhrifum, til þess að slíkt sam-
komulag verði gert. Við megum
ekki láta þetta tækifæri til af-
vopnunar fara forgörðum."
Haft var eftir hollenzkum emb-
ættismönnum, að samkomulag
um meðaldrægu eldflaugarnar
gætu bundið enda á langvinnar
deilur í Hollandi um áformin um
uppsetningu meðaldrægra eld-
flauga þar í landi.
Bernard Rogers, fráfarandi
yfirmaður herja NATO, varaði
hins vegar við því, að meðaldræg-
ar eldflaugar yrðu teknar burt án
þess að samkomulag um afvopnun
yrði jafnframt gert á öðrum svið-
um, eins og á sviðum skamm-
drægra eldflauga og hefðbundins
herafla, en á þessum sviðum hafa
Sovétríkin og bandalagsríki þeirra
Moskvu, frá Birni Bjarnasyni.
MIKHAIL Gorbachev, leiðtogi
Sovétríkjanna, sagði í samtali
við Steingrím Hermannsson
forsætisráðherra að tillaga sín
um að fjarlægja allar meðal-
drægar eldflaugar frá Evrópu
væri fyrsta skrefið í algerri
útrýmingu kjarnorkuvopna.
Sovéska fréttastofan TASS
birti klukkan hálf níu á laugar-
dagskvöld tilkynningu um það hér
í Moskvu að Gorbachev vildi gera
sérstakt samkomulag við Banda-
ríkjamenn um að fjarlægja
meðaldrægar eldflaugar frá Evr-
ópu. Samkvæmt tillögunni yrðu
þá eitt hundrað kjarnaoddar í
mikla yfirburði. „Ellegar missir
fælnisstefna okkar allan trúverð-
ugleika," sagði Roger.
Danska utanríkisráðuneytið
tók í sama streng í yfirlýsingu,
þar sem sagði: „Núll-lausn með
tilliti til meðaldrægra eldflaugra
myndi auka á það jafnvægisleysi,
slíkum flaugum í Asíuhluta Sov-
étríkjanna og eitt hundrað í
Bandaríkjunum. SS-20 flaugam-
ar og Pershing-2 hyrfu frá
Evrópu.
Þessi óvænta tilkynning var
skýrð nánar á blaðamannafundi í
Moskvu í gær. Þar kom fram að
nú reyndi á það hvort alvara hefði
búið að baki því, sem Bandaríkja-
menn kváðust vilja í Reykjavík.
Einnig var gefið til kynna að
George Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, kynni að koma til
viðræðna til Moskvu innan tíðar.
Þá var lögð áhersla á að Sovét-
menn vildu einnig fækka
skammdrægum kjarnorkuvopn-
sem er ríkjandi á sviði skamm-
drægra eldflaugra Sovétmönnum
í hag og þess vegna verðum við,
ekki sízt með tilliti til Vestur-
Evrópu að líta á það sem úrslitaat-
riði, að samkomulag um fækkun
verði gert síðar varðandi þessi
vopn, svo að þar ríki einnig jafn-
vægi.“
um í Evrópu, t.d. í Tékkóslóvakíu
og Austur-Þýskalandi. Hið sama
sagði Mikhail Gorbachev í sam-
tölum við Steingrím Hermannsson
hér í gær.
í Reykjavík setti Gorbachev það
sem skilyrði fýrir að meðaldrægu
flaugarnar yrðu fjarlægðar að
Bandaríkjamenn takmörkuðu
geimvarnaráætlunina (SDI). Nú
hefur hann sem sé fallið frá þessu
skilyrði. Talsmenn Sovétstjórnar-
innar á fundinum í gær minntu á
að ýmsir á Vesturlöndum hefðu
harmað þessi skilyrði og talið þau
óvinsamleg. Nú reyndi á hvort
þessir aðiljar vildu í raun láta fjar-
lægja meðaldrægu flaugamar.
Tillaga Sovétmanna um meðaldrægar f laugar:
Fyrsta skrefið í útrým-
ingu kjarnorkuvopna
— sagði Gorbachev í samtali við Steingrím Hermannsson
Persaflóastríðið:
Hefjast loft-
árásir á
Iran á ný?
Nikósía, Bahrain, Reuter, AP.
YFIRVÓLD í írak sögðust í gær
ekki lengur bundin af yfirlýsingu
sinni frá 19. feb. um að gera
ekki loftárásir á borgir í Iran í
tvær vikur, þar sem Iranir hefðu
á sunnudag hafið árás nálægt
borginni Basra.
írakar hafa yfirburði í lofti, en
írönsku hermennirnir eru þrír á
móti hverjum einum íraka. íranir
segjast hafa náð á sitt vald nýju
landsvæði í bardögunum á sunnu-
dag, þremur dögum eftir að þeir
lýstu því yfir að Karbala-5 herferð-
inni gegn írak væri lokið, en írakar
segja það rangt.
Báðir aðilar saka hinn um að
hafa hafið bardagana, báðir segjast
hafa haft betur og að mikið mann-
fall hafi orðið hjá andstæðingnum.
Sovétríkin:
Shevardnadze á
+
ferð um Astralíu
og 5 Asíulönd
Sydjiey, Bankok. Reuter, AP.
UTANRÍKISRÁÐHERRA Sov-
étríkjanna, Eduard A. She-
vardnadze, kemur til Canberra í
Ástralíu í dag, á ferð sinni til
nokkurra Ianda i Suð-austur Asíu
og við Kyrrahaf. Ráðamenn í
Ástralíu hafa sagt að þeir muni
gera utanríkisráðherranum
grein fyrir því, að þeir kæri sig
ekki um stigmögnun hagsmunaá-
rekstra austurs og vesturs í
þessum heimshluta.
Á undanfömum mánuðum hafa
Sovétmenn sýnt Kyrrahafssvæðinu
aukinn áhuga, sóttst eftir samning-
um um fískveiðiréttindi við ýmis
smáríki og aukið verulega hernaða-
mmsvif sín þar, m.a. með upp-
byggingu á herstöðinni við Cam
Ranh-flóa í Suður-Víetnam.
í gær sagði Shevardnadze á
blaðamannafundi í Thailandi, þar
sem hann hafði fimm klukkustunda
viðdvöl, að á ferð sinni myndi hann
ræða við ráðamenn um stríðið i
Afganistan, nauðsyn þess að eyða
öllum kjarnavopnum og að ekki
verði komið fyrir vopnum í geimn-
um. í Thailandi ræddi hann einnig
um hernám Víetnama í Kambódíu,
sem Sovétmenn hafa stutt, en Thai-
lendingar o.fl. nágrannaþjóðir hafa
miklar áhyggjur af.
Frá Ástralíu heldur Shevardnad-
ze til Indónesíu, Víetnam, Laos og
Kambódíu.
George Shultz, utanríkisráðherra Bandaríkjanna:
Hvetur Kínverja
til meiri samvinnu
Pcking. AP, Reuter.
GEORGE Shultz, utanríkisráð-
herra Bandaríkjanna, átti í gær
viðræður við kínverska ráða-
menn í Peking, fyrstur vest-
rænna frammámanna eftir
stjómmálaólguna, sem þar var
fyrir skömmu. Lögðu Kínverjar
áherslu á, að haldið yrði áfram
við pólitískar umbætur þótt tekin
hefði verið upp barátta gegn
„borgaralegu frjálslyndi".
Bandarískir embættismenn
segja, að Shultz muni leitast við
að kynna sér hvemig valdabaráttan
standi nú í Kína en harðlínumenn
hafa sótt mjög í sig veðrið eftir að
Hu Yaobang, formanni kommúni-
staflokksins, var vikið frá í janúar
sl. Útvarpið í Peking sagði, að Zhao
Ziyang, forsætisráðherra, hefði
skýrt Shultz svo frá, að haldið yrði
áfram við efnahagslegar umbætur
Dengs Xiaoping en bætti við, að
umbætur væru eitt og ögrun við
vald kommúnistaflokksins og só-
síalismans annað.
Shultz, sem verður í Kína í fimm
daga, hefur hvatt kínverska ráða-
menn til að bæta samskiptin og
samvinnu við vestræn ríki en
Bandaríkjastjórn hefur af því
áhyggjur, að átökin, sem nú eiga
sér staða að tjaldabaki í Kína, kunni
að hafa mikil áhrif á stefnuna í
utanríkismálum.
Rcuter
George Shultz skálar hér við Wu Xueqian, utanríkisráðherra Kína,
í veislu, sem haldin var bandaríska utanríkisráðlierranum til heiðurs
á sunnudagskvöld.