Morgunblaðið - 14.03.1987, Blaðsíða 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 14. MARZ1987
Höfðingleg gjöf
af gamalli mynt
_________Mynt_____________
Ragnar Borg
í undanfomum myntþáttum
hefi ég leitast við að vekja
athygli á hinu stórmerka heið-
ursmerkjasafni á hinu nýja
Myntsafni Þjóðminjasafnsins
og Seðlabankans við Einholt
4. En, eins og nærri má geta,
er myntinni ekki gleymt. Ber
þess kannske fyrst að minnast
að nú eru, eftir rúmlega hálfr-
ar aldar hlé, sýndir peningar
úr safni þeirra Lund-bræðra.
Þetta safii er þannig til komið
til íslands, að árið 1906 færðu
danskir bræður, Michael C.F.
Lund læknir, Þjóðminjasafn-
inu safn af fomgrískum og
fomrómverskum myndum eða
964 myntir, og Carl F. Lund
aðalsbóndi, bróðir hans, gaf
um leið safn af fomum og
nýjum myntum frá flestum
Evrópulöndum, Asíu, Afríku
og Ameríku. Em myntir þess-
ar úr bronsi, flestar þó úr silfri
og nokkrar úr gulli. Myntimar
em merkileg listaverk og því
er hér um mikiisverða og höfð-
inglega gjöf til hvaða safns
sem væri í heiminum.
Þessir ágætu Lund-bræður
em núlifandi mönnum með
öllu óþekktir og væri vel ef
einhver lesari þessa mynt-
þáttar gæti varpað ljósi á
æviskeið þeirra og hvöt til að
færa Þjóðminjasafninu þessa
merku gjöf.
Myntsafnið við Einholt not-
ar nokkra peninga úr safni
þeirra Lund-bræðra í sýning-
arskápnum sínum. Auðvitað
sakna ég margra peninga, sem
ég veit að hljóta að vera í safn-
inu, svo sem fleiri grískra og
rómverskra mynta og frá
grískum og rómverskum ný-
lendum við Miðjarðarhaf. Mér
finnst að safnið mætti stilla
fram miklu fleiri myntum í
þeirri deild safnsins, sem sýnir
mynt frá því fyrir Krists burð.
GullnóbQl Játvarðar þriðja Englandskonungs frá árunum
1340-1360.
Karlamagnús lét slá þessa mynt
árið 794. Takið eftir hve mynt-
sláttunni hefir farið aftur frá
dögum Grikkja og Rómverja.
Þar sem hér var enginn
myntfræðingur til á íslandi
var hinn frægi danski mynt-
fræðingur Georg Galster,
fenginn til að skrá og merkja
safn þeirra Lund-bræðra.
Hann á að hafa fengið að laun-
um nokkra peninga úr safninu
Nero kefiári í Róm árin 54—68.
til að bæta danska myntsafn-
ið. Óvíst er þó hvaða peninga
hann fékk eða hvað marga.
Georg Galster var einn merk-
asti myntfræðingur á Norður-
löndum, og lést fyrir fáum
árum í hárri elli.
Á Myntsafninu eru sýndir
Mynd af Alexander mikla á mynt, sem Ptolemeios, fyrsti Egypta-
Iandskonungur, lét slá um 300 f.Kr.
peningar, sem margir þekktir
ráðamenn í Róm létu slá, einn-
ig mynt með mynd af Kleó-
pötru og Markúsi Antoníusi.
Einnig eru margir peningar
frá 16. og 17. öld. Myndimar
með greininni em ekki af
mynt, sem sýnd er, en sams-
konar peninga er að finna á
safninu.
Fundur verður hjá Mynt-
safnarafélagi fslands á
morgun, sunnudag, kl. 14.30
í Templarahöllinni. Skipti og
fjömgt uppboð.
Aþeningar notuðu ugluna sem einkenni á mynt sína í um 300 ár,
frá um 510 f.Kr.
Bananar í eftirrétt
Heimllishorn
Bergljót Ingólfsdóttir
Ferskir ávextir eru góðir sem
eftirréttur, eins og þeir koma fyr-
ir og sjálfsagt neytt á fiölmörgum
heimilum um land allt. En það er
stundum tilefni til að hafa örlítið
meira við — nota ávextina á ann-
an máta. Það eru bananar sem
hugað verður að í dag, aðrir
ávextir verða á dagskrá síðar.
Bananar í heitri sósu
Vs bolli dökkur púðursykur,
3 msk. smjör eða smjörlíki,
Vt bolli rúsínur,
2 meðalstórir bananar,
V2 1 tilbúinn vanilluís.
Sykur og smjör sett í pott og
hitað, hrært vel í á meðan, ban-
anasneiðum og rúsínum bætt út
í og hitað með.
Isnum skipt niður í 4 glös, að-
eins látinn standa og mýkjast,
heitri sósunni hellt yfir um leið
og borið er fram. Skreytt með
brytjuðum hnetum ef vill.
Súkkulaði-bananar
6—8 þroskaðir bananar,
100 gr suðusúkkulaði,
50 gfr möndlur,
vanillusykur,
(líkjör eða sherry).
Hýðislausir bananamir skomir
í 2—3 bita, súkkutaðið brætt og
kætt, bananabitunum dýft í og
síðan færðir upp á pappír. Endur-
tekið ef þörf er á. Bananamir
bomir fram með þeyttum ijóma,
bragðbættum með vanillusykri.
Það er einnig hægt að setja dá-
lítið sherry eða líkjör saman við
ijómann ef vill. Yfir bananana er
stráð söxuðum möndlum til
skrauts. Ætlað fyrir 5—6 manns.
Heitir bananar
4 stórir bananar (ekki of þroskað-
ir),
dálítið romm,
sítrónusafi,
sykur.
Rifa gerð á hýðið öðra megin
og rúllað upp, bananamir settir
undir „grill" eða hitaðir í ofninum.
Um leið og þeir era bomir fram
á heitum diskum er rommi (má
sleppa), sítrónusafa og sykri hellt
í raufamar. Ætlað fyrir fjóra.
Bananar „au Rhum“
’A bolli smjör eða smjörlíki,
‘A bolli púðursykur,
kanill,
V2 bolli romm.
Smjörið brætt, bananamir
skomir í tvennt eða hafðir heilir,
settir út í, helmingur sykurs og
kanils stráð yfir, síðan er þeim
snúið og það sem eftir er af syk-
ur-kanilblöndu stráð yfir. Rommið
hitað yfir sjóðandi vatni (í vatns-
baði), hellt yfir bananana þegar
þeir era orðnir mjúkir, og „flamb-
erað". Ætlað fyrir 6 manns.
Bananar í heitri sósu út á isinn.

Æk

,*3kr-S!Í^tÉbjfiLj'.T

&L