Morgunblaðið - 14.07.1987, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚLÍ 1987
19
Opið bréf til ríkissljórn-
ar og þingmanna
undirritaðan í tímaritinu Sögu 1973
og 1979. Lesandinn mun sjá að hér
er verið að leita að rétta svarinu við
tiltekinni rannsóknarspumingu. Hér
erum við komin að þungamiðju í
vísindalegri sagnfræði: Skipuleg leit
samkvæmt almennt viðurkenndum
föstum reglum. Auðvitað væri afar
auðvelt að benda á ritgerðir, sem
tilheyra visindalegri sagnfræði en
eru á þann hátt gallaðar, að gildandi
reglum í vísindalegri sagnfræði er
ekki fylgt þar nema að nokkru leyti,
en ekki verður farið út í þá sálma hér.
Framsetningarsagnfræðin gegnir
auðvitað sínu hlutverki ekki síður en
sagnfræðileg vísindarannsókn
(vísindaleg sagnfræði). En það er
nauðsynlegt fyrir lesandann að gera
sér grein fyrir því, um hvort er að
ræða, er hann velur sér til lestrar
sagnfræðilegt efni. Það er nauðsyn-
legt fyrir lesandann að gera sér grein
fyrir þvf, að ef um framsetningar-
sagnfræði er að ræða, getur hann
alls ekki alltaf treyst á það, sem
stendur í textanum. Það sem verið
er að segja, er kannski alls ekki nið-
urstaða af sagnfræðilegri vísinda-
rannsókn, heldur bara skoðun
höfundarins. Það er t.d. ekki margt
í íslandssögu Jónasar frá Hriflu sem
getur talizt niðurstaða af sagnfræði-
legri vísindarannsókn. I þessu
sambandi er og rétt að hafa í huga,
að stundum getur framsetningar-
sagnfræði og sagnfræðileg vísinda-
rannsókn blandazt saman í einu og
sama ritinu.
Nú kann lesandinn að spyrja: Er
ekki hægt að treysta á það, að rit
sem er með tilvitnanir í allar heimild-
ir, sé vísindaleg sagnfræði? Svarið
er nei. Vissulega hefur þá verið farið
eftir reglunni um tilvitnanir en þessi
regla er bara ein af mörgum.
Stundum heyrir maður þeirri skoð-
un haldið fram, að sagnfræðin sé
ekki vfsindi. Þessu mætti svara þann-
ig, að framsetningarsagnfræði er
yfirleitt ekki vísindi en getur stund-
um verið með nokkru vísindalegu
ívafi, og ef þar er stuðzt við niður-
stöður af sagnfræðilegum vísindar-
annsóknum, þar sem reglunum hefur
verið fylgt í hvívetna, er hægt að
treysta á hana svo langt sem þær
niðurstöður ná. Segja má því, að
sumt í sagnfræðinni sé vísindi og
annað ekki. Jafnframt má segja, að
sagnfræði sé ekki vísindi í höndum
allra. Hún er vísindi í höndum þeirra
sem fylgja réttum reglum.
Efasemdir
Þögn Sveinbjöms Rafnssonar gef-
ur tilefni til nokkurra efasemda um
það, hvort hann sé hæfur í það starf
sem hann gegnir. Það virðist ekki
vera hægt að treysta honum sem
embættismanni. í dómnefndaráliti
því sem nefnt er í upphafi þessarar
greinar og Sveinbjöm hefur undirrit-
að, hefur hann t.d. sleppt nokkmm
þýðingarmestu ritgerðum undirrit-
aðs, er hann metur framlagðar
ritgerðir hans, og aðrar ritgerðir
hans hefur Sveinbjöm afgreitt með
sleggjudómum án samhengis við
markmið þeirra. Auðvitað gefa slík
vinnubrögð ekki rétta mynd af þeim
höfundi, sem flallað er um. En það
skyldi þó ekki vera, að Sveinbjöm
hafi einmitt viljað gefa allt aðra
mynd af viðkomandi en framlagðar
ritgerðir gáfu tilefni til? Það er víst
ekki hægt annað en hafa Sveinbjöm
gmnaðan um þetta og ekki dregur
það úr gmnsemdunum, hvemig hann
hefur bmgðizt við grein minni 20.
maí.
Lokaorð
í grein minni oftnefndri (20. maí)
benti ég á nauðsyn þess að setja á
stofn stjómamefnd heimspekideild-
ar, sem sinnti tilteknum verkefnum
til eftirlits með deildinni. Frammi-
staða Sveinbjöms Rafnssonar, sem
einmitt er prófessor í heimspekideild,
er auðvitað frekari röksemd fyrir
nauðsyn slíkrar stjómamefndar.
Þörf er því nýrrar lagasetningar með
því sniði, sem lýst er í grein minni,
og ég vænti þess, að háttvirtum al-
þingismönnum sé smám saman að
verða það ljóst, að sú sjálfstjóm, það
frelsi, sem heimspekideild nýtur og
hefur notið frá upphafi, á ekki við
lengur í alveg óbreyttri mynd. Hin
eldri skipan hvfldi á siðferðilegum
grunni, sem er ekki lengur fyrir hendi
eftir að Gunnar Karlsson, Sveinbjöm
Rafnsson og Gísli Gunnarsson hafa
tekið að setja mark sitt á störf deild-
arinnar.
Höfundur er sagnfræðingur.
eftir Jóhann Tómasson
í stefnuyfirlýsingu og starfsáætl-
un nýskipaðrar ríkisstjómar Þor-
steins Pálssonar fjallar 11. kafli um
heilbrigðismál. Þar kemur fram, að
ríkisstjómin hyggst leggja höfuð-
áherzlu á forvamir og heilsuvemd
og sérstaka áherzlu á að styrkja
ávana- og fíkniefnavamir. Þetta er
gleðiefni. Það vekur hins vegar
ugg, að höfundur þessarar ríkis-
stjómar, Jón Baldvin Hannibalsson,
er helzti talsmaður lögleiðingar
bjórs á íslandi og hefur „lofað“ að
bera bjórfrumvarpið upp að nýju á
Alþingi. Helztu kunnáttumenn á
sviði ávana- og fíkniefna með
prófessor Tómas Helgason í broddi
fylkingar hafa ítrekað varað við
hættu af bjómum. Sjálfur er ég
ekki í vafa um, að bjórinn yrði við-
bót við aðra neyzlu áfengis og að
íslendingar myndu setja enn eitt
heimsmetið, sbr. myndböndin, far-
símana, reiðhjólin, fjórhjólin og
mglarana.
Ég skora því á íslenzka þingmenn
og Jón Baldvin sérstaklega að
hugsa sig vel um, áður en þeir vinna
það óhappaverk að lögleiða bjór á
Islandi.
Forvamir era góðar, en forvamir
era ekki bara verkefni heilbrigðis-
starfsfólks. Raunar held ég að
forvamir fari að veralegu leyti fram
utan heilbrigðisþjónustunnar. For-
vamarstarf er fyrst og fremst
pólitík og öll pólitík er heilbrigðis-
pólitík (eða óheilbrigðispólitík) —
eins og einn þekktasti læknir 19.
aldar, Virchow, benti á. Og pólitík
er að vilja, eins og Olov Palme benti
Jóhann Tómasson
oft á. Mættu háttvirtir þingmenn
minnast þess.
Með vinsemd.
Höfundur er læknir.
JUl.l KR. 297
LÍKAMSDÝRKUN
OQ
NÚTÍMA-
KONAN
Júlíblaðið er
fullt af
spennandi
og fjörlegu
efni
Staða formanns
Sjálfstœðisflokksins
Lúxusveiðar og stórlaxar
Konur í Arabaríkjum
Lífið á Grœnlandi
Frumkvððull tísku
20. aldarinnar

- Hvað ræður kvenímynd
nútímans? Hvað er falleg
kona?____________________
- Hver er staða kvenna í
löndum Araba?____________
- Æsispennandi líf frétta-
manna erlendis.__________
- Er lífið á Grænlandi tómt
fyllerí og sóðaskapur?
- Hver er staða Þor-
steins Pálssonar eftir kosn-
ingaósigur og klofning?
- Viðar Eggertsson: kemur
frægð hans að utan?______
- Hverjar eru fimm
efnilegustu söngkonur
landsins?
- Maðurinn sem hélt að
konan sín væri hattur.
- Coco Chanel og
tískan, arkitektúr,
matur, kvikmynd-
ir, skák, bókmenntir,
fólk og margt fleira
Ungfrú ísland 1987,
Anna Margrét Jónsdóttír
r Ástrós Gunnarsdóttir dansari
Fæst á næsta blaðsölustað