Morgunblaðið - 14.07.1987, Síða 29

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 14. JÚLÍ 1987
29
Breytingar í lýðræðisátt í S-Kóreu:
Uppstokkun á
ríkissljórninni
Seoul, Reuter.
CHUN Doo Hwan, forseti Suður-Kóreu, gerði mikiar breytingar á
ríkisstjórninni í gær. Hann útnefndi nýjan forsætisráðherra og leysti
ráðherra, sem einnig gegna háum embættum innan stjórnarflokks-
ins, frá ráðherradómi. Uppstokkunin í stjórninni felur m.a. í sér
skipun nýrra ráðherra í hinum mikilvægu innanríkis- varnar- og
menntamálaráðuneytum. Hún siglir í kjölfar loforða Chuns um
stjórnarumbætur og lýðræðisiegar forsetakosningar, sem skipulagð-
ar væru án þess að hygia einstökum stjórnmálafiokkum. Chun gaf
þessa yfirlýsingu að loknum þriggja vikna stanslausum óeirðum
stjórnarandstæðinga í landinu, sem hann varð loks að láta undan.
Hinn nýi forsætisráðherra ríkis-
stjórnarinnar er Kim Chung Yul,
sem var yfirforingi í flugher S-
Kóreu á sjötta áratugnum. Kim er
69 ára að aldri og tekur við af Lee
Han Key, sem var skipaður forsæt-
isráðherra 26. maí síðastliðinn er
hneyksli vegna dauða námsmanns
nokkurs, sem l '-tfði verið pyndaður
af lögreglunni, stóð sem hæst.
Fimm ráðherrar, sem gegndu
einnig forystuhlutverki í Lýðræðis-
lega réttlætisflokknum, voru leystir
frá störfum. Þeir voru: Koh Kun,
innanríkisráðherra, Lee Se Ki,
íþróttaráðherra, Lee Dai Soon, sam-
gönguráðherra, Lee Tai Sup,
vísinda- og tækniráðherra og Cho
Ki Sang, stjórnmálaráðherra.
Einn þeirra, sem gegndu þannig
tvöföldu hlutverki, verslunarráð-
herrann Rha Wong Bee, ákvað að
sitja áfram í ríkisstjórninni og sagði
þess í stað af sér embætti sínu inn-
an flokksins. Varnarmálaráðher-
rann, Lee Ki Baek, lét hins vegar
af ráðherradómi.
Talsmaður Chuns forseta sagði
á fréttamannafundi í gær: „Upp-
stokkunin er ætluð til að endurnýja
ímynd stjórnarinnar samkvæmt
áætlun Chuns forseta, gefa betri
yfirsýn yfir landakoit stjórnmál-
anna... og framkvæma hið krefjandi
verkefni að koma á raunverulegu
lýðræði í landinu.“
Stjórnarandstaðan virðist eiga í
erfiðleikum með að bregðast við
hinum skyndilegu sinnaskiptum
stjórnarinnar svo vel sé, að sögn
Reuters-fréttastofunnar. Leiðtogar
hennar, þeir Kim Yong Sam og Kim
Dae Jung, hafa ekki getað komið
sér saman um sameiginlegan for-
setaframbjóðanda, sem gæti veitt
svo að hann neyðist til að láta í
minni pokann fyrir honum, muni
hann taka því með reisn og halda
áfram starfi sínu fyrir flokkinn.
Peacock hefur enn ekki tekið
ákvörðun um það hvoit hann bjóði
sig fram eður ei, en í gær sagði
hann fréttamönnum að það yrði á
næstu dögum. Þingflokkur fijáls-
lyndra mun væntanlega kjósa
formann í næstu viku.
Sigurvegararnir í Verkamanna-
flokknum hafa einnig deilt inn-
byrðis eftir kosningarnar, einkum
um nýjan ráðherralista. Þær deilur
eru þó ekki taldar alvarlegar og
styrkur Hawkes er óumdeilanlegur,
að sögn stjórnmálaskýrenda. Hann
hefur lýst því yfir að öll mikilvæg-
ustu ráðherraembættin verði í
höndum sömu manna og fyrir kosn-
ingar.
Hawke sagði einnig að stjórn
hans myndi nú halda áfram endur-
reisn efnahags landsins, og þakkaði
kosningasigur sinn einkum ábyrgri
efnahagsstefnu, þótt óeining hægri
flokkanna hefði einnig komið við
sögu.
Astralski dalurinn hækkaði í
verði í gær og kaupgleði var mikil
á verðbréfamörkuðum, þar sem
■nenn töldu að áframhaldandi stjórn
Hawkes myndi tryggja stöðugleika
í efnahagsmálum. Samtök ástral-
skra verkalýðsfélaga hafa einnig
lýst stuðningi við Hawke og sagst
ekki munu gera kröfur um hærri
launataxta á næstunni til þess að
hjálpa Hawke í efnahagsumbótun-
um.
Bob Hawke
mál að stríða í eigin flokki. Hann
hefur lýst því yfir að hann vilji
halda formannsembættinu og leiða
flokkinn í næstu kosningum eftir
þrjú ár. Hins vegar má Howard nú
eiga von á því að helsti keppinautur
hans innan flokksins, Andrew Pea-
cock fyrrum utanríkisráðherra, geri
tilkall til formannsembættisins.
Howard sigraði Peacock í form-
annskosningum árið 1985.
Mismunandi skoðanir Peacocks
og Howards á efnahagsmálum hafa
oft valdið deilum í Ftjálslynda
flokknum, og skömmu fyrir kosn-
ingar setti Howard rækilega ofan
í við keppinaut sinn og sakaði hann
um óhollustu við sig.
Howard hefur sagst munu ræða
við Peacock í því skyni að afstýra
bardaga um formannssætið, en fari
Chun Doo-Hwan forseti Suöur-
Kóreu.
væntanlegum arftaka Chuns, Roh
Tae Woo, verðuga keppni.
í gær lentu þeir tvímenningar svo
í enn frekari vandræðum, er 200
stjórnarandstæðingar ruddust inn í
byggingu stjórnarandstöðuflokks-
ins á meðan á fréttamannafundi
Kims Yong Sam stóð, og kröfðust
þess að öllum viðræðum við stjórn-
ina yrði frestað þar til allir pólitískir
fangar í landinu hefðu verið leystir
úr haldi.
Báðir leiðtogarnir reyndu að tala
mótmælendurna til, og að lokum
ákvað fólkið að snúa aðgerðum
sínum upp í sólarhrings langa föstu
í byggingunni, en Kim Dae Jung
frestaði fréttamannafundi, sem
hann ætlaði að halda i dag.
A blaðamannafundinum, sem
Kim Yong Sam hélt, krafðist hann
þess meðal annars að allir pólitískir
fangar yrðu látnir lausir, ný stjórn-
arskrá yrði borin undii- þjóðarat-
kvæði í september, forsetakosning-
ar yrðu í nóvember og almennar
kosningar í desember.
Afganskir uppreisnarmenn með eldflaugavörpu A
Afganistan;
V estrænar eld-
flaugar breyta
gangi stríðsms
Islamabad, Pakistan, Reutcr.
Talsmenn afganskra skæruliða
og vestrænir fréttaskýrendur
eru sammála um að háþróaðar,
vestrænar eldflaugar hafi orðið
til þess að stríðið í landinu hafi
nú tekið nýja stefnu. Undan-
farna mánuði hafa tugir af
þyrlum og flugvélum verið
skotnar niður með banda-
rískum Stinger-eldflaugum.
Þetta hefur aukið andlegt þrek
skæruliðanna og þvingað Sov-
étmenn og Kabúl-stjórnina til
þess að breyta baráttuaðferð-
um sínum.
I staðinn fyrir loftárásir, könn-
unar- og árásarferðir með þyrlum
er nú beitt stórskotaliði og þung-
byggðum eldflaugum, sem skotið
er af jörðu, gegn skæruliðum.
Loftárásir eru nú gerðar úr meiri
hæð eða með lágflugi.
„Vegna Stinger-flauganna
fljúga þeir annaðhvort of hátt svo
að sprengjurnar missa marks eða
svo lágt að við eigum auðvelt með
að hitta þá með vélbyssum," sagði
afganskur heimildarmaður.
Heyrst hefur hér í Islamabad
að stjórnarliðar séu farnir að nota
þyrlurnar sér til stuðnings við
næturárásir.
Þriggja vikna löng orrusta í
maí og júní um dal nokkurn í Jiji-
héraði í austurhluta fylkisins
Paktia sýnir ve! þá breytingu sem
orðið hefur á stríðinu.
Á svæðinu eru mikilvægar
birgðaleiðir fyrir skæruliða sem
herja í ýmsum hlutum Austur- og
Mið-Afganistans og Kabúl-stjórn-
in hefur oft reynt að ná þeim á
sitt á vald. I maí sóttu brynvarðir
flokkar mörg þúsund hermanna,
þ.á.m. sovéskra úivalshermanna,
fram til austurs inn í dalinn. Uppr-
unalega voru varðsveitir skæru-
liða umhverfis dalinn skotspónn
flugsveita stjórnarinnar. En þegar
búið var að skjóta niður allmargar
flugvélar urðu árásrmennirnar að
treysta meira á það lið sem þeir
hiifðu á jörðu niðri. Svo fór að
þeir voru neyddir til að höi-fa eft-
ir einhveija hiirðustu bardaga í
öllu stríðinu og féllu hundruð
manna af hálfu beggja aðila sam-
kvæmt frásögnum skæruliða.
Háttsettur, bandarískur emb-
ættismaður telur að orrustan sýni
að ákæruliðar séu færir um að
leggja til atlögu við sovéska her-
menn í stórorrustu og stöðva
framrás þeirra. Fréttaskýrendur í
hópi vestrænna stjórnarerindreka
í Pakistan segja hins vegar að
aðstæður í Jiji-héraði hafi verið
einstakar í sinni röð og vöruðu
menn við því að halda að skærulið-
ar gætu endurtekið „sigurinn"
annars staðar.
Bardaginn átti sér stað aðeins
nokkra kílómetra frá miklum
birgðastöðvum skæruliða á Kurr-
am-svæðinu innan pakistönsku
landamæranna og þess vegna
réðu þeir yfir meiri vopnabúnaði
en nokkru sinni fyrr. Einn skæru-
liðahópurinn skaut allt að þúsund
eldflaugum á dag þegar orrustan
stóð sem hæst en slíkt magn eld-
flauga er ómögulegt að flytja til
flestra átakasvæðanna. Einnig
var það mikilvægt vegna álits
helstu skæruliðaforingjanna að
halda yfirráðum á svæðinu fyrir
utan gildi þess sem birgðaflutn-
ingaleiðar.
Þrjár af þeim sjö skæruliða-
hreyfingum, sem hafa aðalstöðvar
í Pakistan, tóku þátt í orrustunni
og samvinna milli hreyfinganna,
sem oft eiga í útistöðum sín í
milli, var án efa veigamikil ástæða
fyrir góðum árangri. Talsmenn
skæruliða sögðu þó að liðsmenn
hreyfinganna hefðu unnið vel
saman í mörgum orrustum víða í
landinu áður og Jiji-orrustan væri
því engin undantekning.
Áhrifin af Stingor-flaugunum -
og bresku Blowpipe-flaugunum,
sem Moskvu-stjórnin segir að hafi
verið notaðar gegn flugvélum í
Afganistan - hafa einnig komið
skýrt í ljós í öðrum bardögum
nýlega.
Herflokkar Sovétmanna og
Kabúl-stjórnarinnar hafa reynt að
hrekja skæruliða burt frá Pagh-
man-hæðum en þaðan er hægt
að skjóta eldflaugum á höfuð-
borgina, Kabúl. Samkvæmt
skýrslum vestrænna stjórnarer-
indreka hafa hersveitirnar aðal-
lega notað stórskotalið og
eldflaugar en ekki stuðst jafn
mikið við loftárásir og áður.
Ókleift er að fá nákvæmar
fregnir af því hve margar þyrlur
og flugvélar hafa raunverulega
verið skotnar niður af skæruliðun-
um. Bandarískir embættismenn
áætla að ein vél hafi að meðaltali
verið skotin niður á dag frá því
seint á síðastliðnu ári en hvorki
Moskvu-stjórnin né yfirvöld í Kab-
úl birta tölur varðandi átökin.
Stjórnmálaskýrendur eru á hinn
bóginn sammála um að flaugarn-
ar hafi haft umtalsverð áhrif á
gang stríðsins og stóraukið kostn-
að Sovétmanna við stríðsrekstur-
inn. Þeir hafa haft herlið í landinu
síðan 1979. Þótt þeir geti enda-
laust fyllt í skörð flugvélaflotans
þá er erfiðara að fá nægilega
marga þjálfaða afganska flug-
menn.
Stórskotaliðsárásir eru ekki
jafn áhrifaríkar og loftárásir á
afmörkuð skotmörk og þar að
auki valda þær meiri hættu á
mannfalli í liði óbrcyttra borgara
án þess að stefnt sé að slíku. Því
meira sem liði á jörðu niðri er
beitt í bardögum þeim mun meira
verður mannfallið í liði Kabúl-
stjórnarinnar. Talsmenn skæru-
liða segja að flugvélatapið hafi
leikið baráttuþrek stjórnarher-
manna hart og þrek skæruliða
hafi vaxið að sama skapi.
Reyndir foringjar í liði skæru-
liða gera sér þó vel grein fyrir
því að ekki einu sinni með Stin-
ger-flaugar að vopni geta þeir
unnið stríðið meðan Sovétmenn
standi ótrauðir að baki Kabúl-
stjórninni og eina leiðin til að
binda enda á blóðbaðið sé því ein-
hvers konar samkomulag.
Samningaumleitanir hafa
hlaupið í baklás og fulltrúar
beggja aðila segjast vera að bíða
eftir betra tilboði frá hinum.
„Síðastliðna fjóra mánuði hefur
bókstaflega engin hreyfing verið
í átt til samkomulags," sagði tals-
maður pakistanska utanríkisráðu-
neytisins í síðustu viku.