Morgunblaðið - 24.10.1987, Blaðsíða 32

32
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1987
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 24. OKTÓBER 1987
33

Útgefandi
Framkvæmdastjóri
Ftitstjórar
Aöstoðarritstjóri
Fulltrúar ritstjóra
Fréttastjórar
Auglýsingastjóri
Árvakur, Reykjavík
Haraldur Sveinsson.
Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
Björn Bjarnason.
Þorbjörn Guömundsson,
Björn Jóhannsson,
Árni Jörgensen.
Freysteinn Jóhannsson,
Magnús Finnsson,
Sigtryggur Sigtryggsson,
Ágúst Ingi Jónsson.
Baldvin Jónsson.
Ritstjórn og skrifstofur: Aðalstræti 6, sfmi 691100. Auglýsingar:
Aöalstræti 6, sími 22480. Afgreiösla: Kringlan 1, sími 83033.
Áskriftargjald 600 kr. á mánuði innanlands. I lausasölu 55 kr. eintakið.
Brodský og frelsið
Josef Brodský, rússneska
ljóðskáldið, sem fékk bók-
menntaverðlaun Nóbels á
fimmtudaginn, hefur verið
óragur við að beijast fyrir
frelsi í Sovétríkjunum, en það-
an var hann gerður útlægur
árið 1972. Fyrstu viðbrögð
hans við verðlaunaveitingunni
voru þessi: „Ég varð mjög
undrandi þegar mér var flutt
fréttin en ég vona, að verðlaun-
in verði til að auka áhuga fólks
á rússneskri ljóðlist og ýta
undir aukið frelsi í föðurlandi
mínu. Ég vil trúa, að þar stefni
í rétta átt en ég hvet þó engan
til að veðja um það.“
Eins og af þessum orðum
má ráða hefur Brodský fyrir-
vara á trú sinni á að glasnost-
stefnan, sem kennd er við
Mikhail Gorbachev eða aðrar
hugmyndir hans um breytingar
á sovésku samfélagi, eigi eftir
að koma til framkvæmda.
Reynsla skáldsins sjálfs af hinu
sovéska stjómkerfí er á þann
veg, að hann hlýtur að efast
um að það geti breyst í þá
átt, að þegnamir fái frelsi. í
bréfí, sem hann ritaði á sínum
tíma í bandaríska tímaritið The
New York Reviewt\\ stuðnings
skáldinu Tomas Venclova, sem
þá var í vörslu KGB, sagði
Brodský, að úr þessari skamm-
stöfun ætti einfaldlega að lesa
„aftökusveit", „vinnubúðir"
eða „geðveikrahæli". Og Brod-
ský sagði einnig:
„Því miður getur manneskj-
an aðeins skilið jafn mikla
illsku og hún getur sjálf sýnt
af sér. Einmitt þetta veitir öll-
um þessum skammstöfuðu
stofnunum yfírburðastöðu og
gerir okkur erfítt um vik að
beijast gegn þeim. Sovétríkin
eru land þar sem glæpavanda-
málið hefur verið leyst af
ríkisvaldinu — glæpimir eru
stundaðir af starfsmönnum
ríkisins, og þeir eru atvinnu-
menn. Þess vegna langar mig
til að grípa þetta tækifæri til
að Ieggja til við alla þá í þessu
landi, sem áhuga hafa á mann-
réttindum í austri að setja á
fót, undir vemdarvæng Banda-
rílgaþings eða utanríkisráðu-
neytisins, sérstaka stofnun,
sem fjallaði um vandamál af
þessu tagi. Þar að auki ætti
að setja allar upplýsingar um
handtökur, pyntingar og morð
í tölvur og tengja þær nöfnum
manna og samtaka, sem gætu
hafíð aðgerðir eða vakið at-
hygli á slíkum málum. Þörfín
fyrir samræmingu allrar okkar
viðleitni í þessu efni stafar af
þeirri staðreynd, að við eigum
í höggi við atvinnumenn á veg-
um ríkisvaldsins, og við höfum
ekki efni á að dreifa kröftunum
og starfa viðvaningslega.
Amnesty Intemational er ekki
nóg, þrátt fyrir allt hið góða
starf þeirra samtaka — of seint
er að vemda utanfrá mann,
sem þegar er kominn í fang-
elsi. Við þurfum að grípa til
raunhæfra aðgerða mun fyrr.
Sérhver vöm tekur mun lengri
tíma en sókn — og tíminn er
ekki gott afl lengur, þegar
hann er ríkisvaldinu til um-
ráða.“
Þessi orð Josefs Brodský em
enn í fullu gildi. Þau sýna, að
hið nýja Nóbelsskáld er einarð-
ur baráttumaður fyrir frelsi og
virðingu fyrir mannréttindum
og vill segja ofríki, harðstjóm
og einræði stríð á hendur með
skipulegum aðgerðum. Verð-
skulduð viðurkenning, sem
hann hefur nú hlotið fyrir ljóð
sín, styrkir málstað þeirra, er
beijast fyrir raunverulegum
breytingum á stjómarháttum í
Sovétrílgunum.
Tónlistar-
dagur
Efnt er til íslensks tónlistar-
dags í fyrsta sinn í dag
og er stefnt að því, að hann
verði árviss viðburður, svo að
fólki gefíst kostur á að átta
sig á, hve íslenskt tónlistarlíf
er öflugt og fjölskrúðugt, eins
og segir í ávarpi í tilefni dags-
ins. Þar segir einnig: „Tilefni
slíkra daga er að vekja athygli
á því fjölþætta tónlistarlífí, sem
fyrir er í landinu, tónlístarlífí,
sem á við sífellt harðnandi
samkeppni að stríða frá öflug-
um, alþjóðlegum miðlum."
Gróskan í tónlistarlífí hér á
landi er mikil ekki síður en í
öðmm listgreinum. í eðli sínu
er tónlistin alþjóðleg. Hún á
sína eigin tungu, ef svo má
segja, og hún berst léttilega á
milli landa og heimsálfa án til-
lits til landamæra eða megin-
hafa. Undir merkjum tónlistar-
innar hafa íslendingar látið að
sér kveða víða um lönd þannig
að eftir því er tekið, Þess vegna
er unnt að efna til íslensks
tónlistardags án nokkurrar
vanmetakenndar. Vonandi
verður hann tónlistarlífínu góð
lyftistöng.
Það eru margir heima
sem kunna skil á íslenzkri
menningu og tungu
Af Josef Brodský á fslandi
Josef Brodský ásamt
höfundi greinarinnar.
Myndin er tekin í
Reyigavik 1978.
eftir Matthías
Johannessen
23. júní 1978
Idag kom sovézka ljóðskáldið Josef
Brodský í heimsókn til okkar
Hönnu ásamt David McDuff, Jó-
hanni Hjálmarssyni og Ama
Bergmann, sem ég bauð sérstak-
lega af því að hann langaði að
hitta Brodský. Það var gaman að
tala við þetta rússneska ljóðskáld,
sem er eitthvað tíu ámm yngri en ég, en
þó mikið til sköllóttur og ekki sérlega ung-
legur. Hann er dulur og virðist hlédrægur,
jafnvel fráhrindandi í fyrstu, en vinnur á
við nánari kynni. Hann hefur beittan húmor
eins og Steinn Steinarr. Þegar ég sagði
honum, að ég hefði komið til Leningrað,
fæðingarborgar hans, 1946, þá sagðist hann
hafa verið sex ára gamall. Hann sagði þó
að það gæti verið, að við hefðum mætzt á
götu, en hann myndi það ekki. Ég sagði,
að við hefðum hitzt og ég hefði klappað á
kollinn á honum. En þá benti hann á höfuð-
ið á sér og sagði: „Það er kannski þess
vegna, sem ég er að verða sköllóttur." Hann
talaði fallega um fæðingarborg sína og sagði
„þar eru margar fallegar konur". Ég sagð-
ist vita það. Hann brosti. En ég bætti við,
að mér hefði verið minnisstætt að sjá her-
mennina með vélbyssur við skipið okkar,
Brúarfoss, örkumla fólk úr stríðinu, handa-
eða fótalaust, en þó ekki sízt hvað margar
ungar stúlkur hefðu verið laglegar og mynd-
arlegar. Þar með höfðum við eignast
sameiginlegan miðþyngdarstað.
Við sátum í sólinni úti í garði og Jóhann
Hjálmarsson minnti á, að það væri, eins og
að sitja í dimmum skógi, þar sem ljósið
kemur neðan frá, eins og Steinn hefði sagt
í samtali við mig. Rússar þurfa alltaf að
vera að hugleiða hvaðeina og Brodský var
að velta því fyrir sér, hvort hægt væri að
tala um skóg á íslandi. Þá sagði ég honum
frá tali Sinjavskýs um íslenzka málsmenn-
ingarhefð, sem hann kunni skil á, þegar við
hittumst í París. Ég sagði, að mig hefði
furðað á því, hvað Sinjavský þekkti vel til
íslenzkra bókmennta, sögu og menningar.
Brodský sagði, að það kæmi sér ekki á
óvart. „Það eru margir heima, sem kunna
skil á íslenzkri menningu og tungu," sagði
hann. „Sinjavský er mjög fínn og aðlaðandi
maður," bætti hann við.
Brodský fór að tala um stjómmál. Hann
sagðist aldrei hafa óskað eftir því að fara
burt frá Sovétríkjunum. En einn góðan veð-
urdag hefði sér verið afhentur farseðill,
hann mætti fara úr landi. Það var 1972. Og
á því andartaki, sem hann flaug yfír landa-
mæri Sovétríkjanna, missti hann ríkisborg-
araréttinn og er nú bandarískur þegn. Hann
hefur ekki síðan komið til ættjarðar sinnar.
En þar á hann rætur. Rússi án jarðvegs og
róta á undir högg að sækja. Hann talaði
ekki um þetta af neinni viðkvæmni, en sagði
einungis: „Ég var sendur úr landi í útlegð
á undan Solzhenitsyn. Og ég hef ekki kom-
ið heim síðan.“
Ég drap á, að hann hefði minnt á lit-
haugska skáldið Tomas Venclova í blaða-
grein og spurði hann um örlög hans; ég
hefði birt greinina í Morgunblaðinu. Hann
brosti. Gleðin leyndi sér ekki í augunum,
þegar hann sagði: „Hann er kominn tií
Vesturlanda. Þegar ég hafði skrifað grein-
ina, fengum við spumir af honum. Hann
er mikið ljóðskáld, eitthvert mesta ljóðskáld
austan tjalds, og nú er hann kominn til
Parísar og vinnur þar. Ég hef átt þátt í því
að frelsa tvo menn undan Sovétskipulaginu,
Venclova er annar." Síðan sagði hann okkur
hver hinn er, mig minnir það hafí verið
skáldsagnahöfundur, líklega Maranzin, ég
man það ekki. ___________
Þeir Ámi fóm að tala um uppbyggingu
sovézks þjóðfélags og þá kom í ljós, að
Brodský hefur litla samúð með þrýstihópum.
Hann sagði þau væm einkennileg öll þessi
stéttafélög, sem vildu stjóma þjóðfélögun-
um. Til hvers væm þá ríkisstjómir? Það
væri ríkisstjómin, sem ætti að stjóma í lýð-
ræðislandi, því að hún væri kosin af fólkinu.
Hann sagðist vera þeirrar skoðunar, að það
ætti sem oftast að fara fram þjóðaratkvæða-
greiðsla eins og í Sviss. Hann gerði grín
að flokkum og flokksstarfsmönnum; auðvit-
að endaði þetta með því, „að flokksstarfs-
menn mynda með sér stéttafélög, sem gera
svo sínar kröfur". Síðan töluðu þeir Ami
Bergmann um þetta á rússnesku og skildi
ég það ekki. Væntanlega hefur Ámi fengið
að heyra einhveijar skoðanir, sem hann er
ekki vanur í sínum herbúðum. En við Jó-
hann töluðum við David McDuff.
Síðan fómm við upp á Hótel Sögu. Brod-
ský virti fyrir sér útsýnið og dáðist að því.
Nú skildi hann Jules Veme; þegar Jökull-
inn_ hófst til himins. „En hann kom aldrei
til íslands." „Hver hefði svo sem komið til
íslands? Auden og William Morris."
Brodský sagði sig langaði til að komast
eitthvað burtu, inn á öræfi, þar sem allt
væri öðmvísi en alls staðar annars. Að vísu
hægði á tímanum í Reykjavík, en hann
væri þess fullviss, að tíminn stöðvast inni
á öræfum. Við lofuðum að fara með hann
seinna.
Við fómm að tala um Auden og Louis
MacNeice og hann spurði, hvemig stæði á
því, að hann væri jafn gleymdur og raun
bar vitni. McDuff sagði það væri ekki vegna
þess hann væri ekki gott ljóðskáld, heldur
væri eitthvað í ljóðum hans, sem ylli því,
að hann næði ekki til fólks nú um stundir.
Hann væri raunar afar gott ljóðskáld. Brod-
ský tók undir það og fór með kafla úr Regni
í London eftir Louis MacNeice. Það var
undravert, hve hann mundi þetta á ensku
og fór fallega með það, ógleymanlegt; síðan
annað ljóð eftir MacNeice, eitthvað um gard-
en, ég man það ekki. Það eyðileggur
skuggana, sem koma neðan frá, að ráða
fram úr því. Línan úr öðm hvom þessara
ljóða er skírskotun til Shakespeares, þar sem
talað er um „an Egyptian Death", það þótti
Brodský fín lína og ekki sízt í því sam-
hengi, sem hún stendur í ljóðinu. Hann
sagði, að Louis MacNeice væri frábært ljóð-
skáld. Og spurði um Auden. Hann hefur
ort ljóð til minningar um T.S. Eliot, þar sem
hann hefur erfíljóð Audens um Yeats að
fyrirmynd. Hann spurði, hvort við fyndum
íslenzk áhrif í þessu ljóði Audens. Við sögð-
um það. Ég fór með vísuna She is fíne as
mom in May. „Þetta er fallegt," sagði hann.
Hann kvaðst gera sér grein fyrir, að rætur
okkar stæðu djúpt í landinu. Og McDuff
spurði, hvort íslenzkt skáld gæti lifað án
þess jarðvegs, sem ísland væri. Ég sagðist
telja það væri auðveldara fyrir sovézk skáld
en íslenzk að búa erlendis, því að þau hefðu
frægð sína og þekkingu umheimsins á
sovézkri bókmenningu að bakhjarli. Enda
þótt íslenzkar fombókmenntir væm heims-
þekktar, hefðum við ekki sama bakhjarl í
þeim og t.d. Rússar í sínum arfí, svo að það
væri í raun og vem gjörsamlega ómögulegt
fyrir íslenzk ljóðskáld að hasla sér völl er-
lendis. Við þyrftum á þeirri næringu að
halda, sem væri umhverfi okkar og land.
McDuff kvaðst hafa tekið eftir því í ljóðum
íslenzkra skálda, að það væri „mikið jarð-
samband í þessum ljóðum, það fer ekki
framhjá neinum". Brodský sagði sér kæmi
það ekki spánskt fyrir sjónir og mér fannst
hann hafa samúð með því sjónarmiði, að
ljóð spryttu úr jarðvegi skáldsins.
Brodský minntist aftur á stjómmál og
sagði að stjómmálaskoðun sín væri mjög
einföld. „Fólkið, sem vinnur störfín, á að ■
ráða. Það á ekki að kalla á neina fulltrúa
fyrir þetta fólk, menn sem em úr tengslum
við starf þess, en ráðskast með það fram _
og aftur, eins og hveijum sýndist. Fólkið
sjálft á að hugsa um eigin hagsmuni. Fagfé-
lögin verða ofvöxtur. Þau kæfa allt í
kringum sig eins og arfi.“ Stór stéttafélög
reyndu að gleypa þau minni, en áður hafði
hann skírskotað til Félags námumanna í
Bretlandi. Þeir höfðu þó litla samúð með
sovézkum námaverkamanni sem var hand-
tekinn eins og Búkovský benti á í fyrirlestri
sínum í Reykjavík. Þjóðaratkvæði um ein-
stök mikilvæg atriði voru honum þó efst í
huga og það er kannski táknrænt, að rúss-
neskur borgari, sem hefur lifað við minning-
una um alræði keisaradæmisins og upplifað
alræði kommúnismans, skuli telja, að fólkið
eigi einhvem tíma að fá leyfí til að segja,
hvað því býr í bijósti. Annars sagði hann
að það væru „alltof margir önnum kafnir í
pólitík", eins og hann komst að orði. „Það
er svo margt annað í lífínu, sem við getum
fjallað um og haft yndi af og ástæða er til
að velta fyrir sér og vinna að. Það er
ískyggilegt þegar allir eru á kafí í pólitík."
Stjómmál em augsýnilega eitur í beinum
Brodskýs.
Hann spurði, hvort hann gæti séð Heklu,
þegar við fæmm inn á öræfi. Við sögðum
honum, að hann gæti snert hana. Hann
sagði: „En þá springur hún í loft upp.“
Áður en við kvöddumst að þessu sinni,
sagði ég við Brodský: „Við Rostropovits
töluðum saman. Við töluðum um skáldskap.
Við töluðum um rússneska Ijóðlist. Hann
sagði, að þú værir eitt mesta ljóðskáld á
rússneska tungu, sem nú er uppi.“ Brodský
horfði á mig og sagði: „Það var fallega
sagt af honum.“
Um kvöldið las Brodský upp í Regn-
boganum. David McDuff las fyrst þýðingar
sínar á þeim ljóðum, sem Brodský flutti.
Fýrst fór hann með ljóðið um T.S. Eliott
og það mátti heyra hljóminn af kvæði Aud-
ens um Yeats, þó að maður skildi ekki stakt
orð. Brodský les utanbókar með þróttmikilli
ljóðrænni rödd, sem fyllir salinn eins og
tónlist. Það var heldur fátt á upplestrinum,
en þeir, sem voru þar viðstaddir, urðu þeim
mun ríkari að reynslu. Upplesturinn var
ógleymanlegur.Ég hef aldrei heyrt jafn-
þunga hiynjandi og í þessum ljóðum í
upplestri skáldsins. Mér hefur fundizt eftir
á, að ég hafi skilið hvert orð. Það var engu
líkara en Volga rynni inn í æðar mínar;
breið, lygn og þung í farvegi sínum. Það
er mikil jörð, sem fæðir af sér slíkan skáld-
skap! Ég öfunda Áma Bergmann að skilja
þessa þróttmiklu tungu.
Ljóðaþýðingar Davids McDuff eru vfða
kunnar og komu þeim, sem skildu ekki rúss-
nesku, að góðu gagni. Þær eru látlausar,
en hnitmiðaðar og komu augsýnilega til
móts við þá sterku, ljóðrænu fegurð, sem
er einkenni frumtextans. Það vakti athygli
viðstaddra, að Brodský fór með öll ljóðin
utanbókar, bæði stutt og löng.
Brodský las ljóð um Símon Pétur, sem
hann sagði, að minnzt væri á bæði í Gamla
og Nýja testamentinu „og var sá fyrsti, sem
sá Messías“, sagði skáldið. „Mig minnir, að
sagan um Símon sé í Lúkasarguðspjalli,"
sagði Brodský. Annars fjallar ljóðið um
Maríu guðsmóður, Krist og ekki sízt Önnu.
Hann sagði, að nafn hennar í ljóðinu væri
skírskotun til rússnesku skáldkonunnar
Önnu Akhmatovu, sem var vemdari hans
og batt hvað mestar vonir við hann allra
ungra rússneskra skálda. Hún bjó einnig í
Leningrað.
Mörg ljóða Brodskýs eiga rætur í frásögn-
um Biblíunnar og grískrar goðafræði.
Trojustríðið er honum áleitið yrkisefni. Hann
leggur út af texta þessara rita, en endurseg-
ir þau ekki. Shelley hefur ort frægt ljóð um
Adonis. Það hefur Brodský einnig gert og
fór með það fyrir okkur. Hann skýrði sög-
una, sem hann lagði út af í ljóðinu. Það
fjallar um hemað, ógnir stríðs og hryllilegar
afleiðingar. Það em margar eftirminnilegar
.línur í þeim ljóðum, sem Brodský las. En
mér er einna minnisstæðust línan, sem
McDuff þýðir svo: dust is life’s flesh, þ.e.
rykið er hold lffsins. Að lokum fór hann
með kvæði sitt um Robert Lowell, eitt helzta
ljóðskáld Bandaríkjanna, sem lézt langt um
aldur fram. Hann orti það á ensku. Það var
merkileg reynsla að heyra Brodský flytja
þetta ljóð á ensku, því hrynjandin var rúss-
nesk og manni fannst eiginlega það skipta
engu máli, hvort hann læsi á ensku eða
rússnesku. Hljómurinn var sá sami og ljóð-
rænn þróttur fyllti salinn með sama hætti,
hvort sem hann flutti ljóðin á rússnesku eða
ensku.
Að upplestrinum loknum svaraði Brodský
nokkmm spumingum, sem ég lagði fyrir
hann, t.a.m. hvort ekki væri erfítt að yrkja
á framandi tungu? „Nei,“ sagði hann, „það
skiptir mig engu, hvort ég yrki á ensku eða
rússnesku, þó að rússneskan sé náttúrlega
móðurmál mitt.“ Hann sagðist búa í New
York-fylki, en kvaðst þekkja vel andrúmið
í ljóðum Roberts Lowells, sem hefði átt
rætur í Nýja Englandi, Boston og um-
hverfí, enda væm ljóðin skírskotanir til
hennar. Þá sagðist hann hafa Iftið þekkt til
íslenzkra bókmennta, þegar hann kom til
landsins, en nú hygðist hann kynna sér þær
betur. Við höfðum talað saman fyrir upplest-
urinn og barst þá m.a. í tal fomíslenzk eða
norræn goðafræði. Virtist hann fá áhuga á
henni. Jóhann Hjálmarsson minntist á trúar-
legan þátt í ljóðum hans og ég spurði, hvort
hann væri trúaður á sama hátt og t.a.m.
Solzhenitzyn og Rostropovits, sem báðir
legðu áherzlu á grísk-kaþólska eða orþódoxa
trúarsannfæringu sína. „Ég veit það ekki
enn,“ svaraði Brodský. „Ég vil hvorki játa
né neita að ég sé trúaður. En það kemur í
ljós.“
Jósef Brodský var yfírheyrður í ársbyijun
1964, ákærður fyrir slæpingshátt og dæmd-
ur til fímm ára dvalar í vinnubúðum, en
honum var sleppt næsta ár vegna mikilla
andmæla á Vesturlöndum. Hann fékk að
fara úr landi 1972. Þar sem hann er gyðing-
ur, var búizt við að hann færi til Israels,
en hann kaus Bandaríkin og er nú banda-
rískur þegn. Olga Ivinskaja getur hans í A
Captive of Time (1978), N. Mandelstam
minnist á hann í minningabók sinni og seg-
ist aldrei hafa heyrt annan eins upplestur
og þegar Brodský les Ijóð sín. Talfæri hans
breytist í hljómsveit. Hann hafí verið óeigin-
gjamasti vinur Önnu Akhmatovu, en hún
hafí ofmetið skáldskap hans. Brodský var
dæmdur, m.a. fyrir að vera „snfkjudýr" og
var sendur í þrælkunarbúðir skammt frá
Arkangelsk. Þegar hann var spurður við
réttarhöldin, hvers vegna hann hefði ekki
lært skáldskap í einhverri æðri menntastofn-
un, svaraði hann: „Ég hélt ekki það væri
eitthvað sem ... maður lærði... Ég held
það sé ... frá Guði...“
Brodský vildi ekki láta auglýsa upplestur-
inn. „Mér er alveg sama,“ sagði hann,
„hvort það verða fáir eða margir." McDuff
bætti við: „Eliot hefur sagt, að ákjósanleg-
ast sé, að áheyrendur séu ekki fleiri en tíu.
Þá verður engin tmflun. Hann hafði litla
trú á margmenni við ljóðalestur." En þegar
Brodský fór að lesa ljóð sín, var eins og
salurinn væri fullur af fólki, og hann fór
með ljóðin, eins og það væri í fyrsta og
sfðasta sinn. Hann gaf þessum fámenna
hópi, sem viðstaddur var, allt sem hann
átti. Hann minnti á Pál ísólfsson, sem sagð-
ist aldrei hafa spilað eins vel á orgel og
þegar hann lék við jarðarför útigöngu-
manns, sem átti engan að, nema guð.
Þegar Josef Brodský skrifaði David
McDuff sfðar, sagði hann að ísland væri
einmana. Það væri eins og að upplifa
draugagang að koma til þessa óraunveru-
lega lands, þar sem fólkið minnti sig á vofur.
' FÉLAGI ORÐ
Bókaútgáfan Þjóðsaga
1982.
Morgunblaðið/Emilia
Borgarráð hefur samþykkt að hús við Tjamargötu II, þar sem
væntanlegt ráðhús borgarinnar mun rísa, verði flutt á lóð við Tún-
götu 10.
Borgarráð:
Tjarnargata 11
verður Túngata 10
Lóðin við Túngötu 10 en þar er leikvöllur. Morgunbiaðia/Svemr
Iðnaðarráðuneytið;
Erlent áhættufjár-
magn í stað lánsfjár
Stóriðjunefnd lögð niður
Iðnaðarráðherra hefur ákveð-
ið að leggja niður stóriðjunefnd,
samninganefnd um stóriðju og
frumkvæðisnefnd. Jafnframt
hefur verið ákveðið að skipa
nefnd til að athuga á hvern hátt
iðnaðarráðuneytið getur best
stuðlað að ahnennu samstarfi
innlendra og erlendra fyrirtækja
og aukinni erlendri fjárfestingu
hér á landi i þvi skyni að draga
út viðskiptahalla við útlönd. Með
þessu móti yrði einnig dregið úr
þörf fyrir erlendar lántökur með
þvi að erlent áhættufé komi i
stað lánsfjár.
í frétt frá iðnaðarráðuneytinu
segir, að ráðuneytið hafí undanfarin
ár haft frumkvæði um leit að er-
lendum samstarfsaðilum um stór-
iðju til nýtingar innlendrar orku og
séu nú sérstaklega kannaðir mögu-
leikar á frekari uppbyggingu áliðn-
aðar í Straumsvík. Kanna þurfí
möguleika á samstarfí við erlenda
aðila á öðrum sviði iðnaðar, bæði í
stærri og minni fyrirtækjum. Því
muni ráðuneytið nú beina athygli
sinni að almennri þátttöku erlendra
aðila í atvinnulífínu með áhættu-
flármagni í stað lánsfjár og á hvem
hátt ráðuneytið geti orðið að liði í
þeirri þróun.
í nefnd þeirri, sem iðnaðarráð-
herra hefur skipað til að gera
tillögur um hvert skuli vera hlut-
verk iðnaðaráðuneytisins á þessu
sviði og hvemig því skuli sinnt, eiga
sæti þeir Valur Valsson, banka-
stjóri. Geir H. Haarde, alþingismað-
ur, Geir A. Gunnlaugsson,
framkvæmdastjóri, Guðmundur G.
Þórarinsson, alþingismaður og Vil-
hjálmur Egilsson, framkvæmda-
stjóri. Halldór J. Kristjánsson,
yfirlögfræðingur, mun starfa með
nefndinni.
Aukning í sölu
áfengis og tóbaks
ÁFENGISNEYSLA íslendinga
fyrstu 9 mánuði ársins var 3,22%
meiri en i fyrra i lítrum talið og
4,88% meiri i alkóhóllitrum talið.
Sala vindlinga jókst um 5,09% og
vindla um 4,81% en sala neftóbaks
var hins vegar 22,62% minni en í
fyrra.
Söluaukning gins var 54,44%, bitt-
era 33,39%, freyðivíns 20,46% og
koníaks 18,95%. Sala vermúts
minnkaði hins vegar um 19,49%,
sjenevers um 18,12% og íslensks
brennivíns um 7,13%. í þessum tölum
er ekki tekið tillit til þess magns af
áfengi og tóbaki, sem áhafnir skipa
og flugvéla og ferðamenn flytja inn
í landið eða kaupa í fríhöftiinni á
Keflavíkurflugvelli. Ekki er heldur.
tekið tillit til þess magns af áfengi
sem ÁTVR flytur úr landi, segir í
fréttatilkynningu frá Áfengis- og
tóbaksverslun ríkisins.