Morgunblaðið - 03.01.1988, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. JANÚAR 1988
í Jesú nafni áfram enn
Nýárspredikun herra Péturs Sigurgeirssonar biskups í Dómkirkjunni
Texti: „Þegar átta dagar
voru liðnir, skyldi umskera
hann, var hann látinn heita
Jesús, eins og engillinn
nefndi hann áður en hann
var getinn í móðurlífi." (Lúk
2:21) og lokaorð Mattheus-
ar, er Kristur segir: „Sjá,
eg er með yður alla daga
allt til enda veraldar."
(Matth. 26:20.)
Alfaðir lífsis hefur af óþrjótandi
gæsku sinni og forsjón gefið okk-
ur nýársdag, — nýtt ár. Við tökum
á móti nýársgjöfínni í trú á það
að líf okkar sé í almáttugri hendi
hans, „vor vagga, braut, vor
byggð og gröf“. Við erum minnt
á það hve lífshlaup okkar er stutt,
tíminn fljótur að líða og að sama
skapi dýrmætur.
Aramótin eru ætíð áhrifarík og
viðkvæm augnablik. Á miðnætti
meðan klukkan sló höggin tólf fór
gamla árið, fjarlægðist og hvarf
í aldanna skaut, en nýja árið birt-
ist aðsvífandi utan úr ómælis-
geimnum. Bálkestir brunnu,
klukkur hringdu, flugeldar bloss-
uðu upp, eimpípur blésu. Meðan
skilin gengu yfír skiptust á þakk-
ir og óskir í fjölskyldu og vinahóp-
um. Allt gerðist þetta í skjótri
svipan. Tíminn flýgur. Við fínnum
það best þegar árunum fjölgar.
„Ár vor líða sem andvarp," —
segir í Davíðs sálmum. Og Matt-
hías kvað:
Lífíð er fljótt
líkt er það elding, sem glampar um nótt
Ijósi, sem titrar á tárum
tindrar á bárum.
Á ytra borðinu tökum við á
móti áramótum með fagnaðarlát-
um. En hið innra bærist ótta-
blandinn strengur við þyt líðandi
stundar úr sjóði tímans, er eitt
sinn tæmist, hvað okkur varðar.
Hin skæru ljósblik hurfu skjótt
af himni. Allt varð hljótt, nema
röddin, sem nýja árið er að kynna,
sá er sagði: Sjá eg er með yður
alla daga, allt til enda veraldar."
Nýja árið er að boða Krist. Til
þess var tímatalinu breytt frá því
að miðast við stofnun Rómaborg-
ar. En það liðu a.m.k. fímm aldir
frá fæðingu Jesú, þar til hið
kristna ártal var upp tekið. Aust-
urlenskum ábóta í Róm, er
Dieonysíus hét, var falið það
vandasama verk að tímasetja fæð-
ingu Jesú. En þótt tölvís væri kom
síðar í ljós, að Kristur er fæddur
a.m.k. 4—6 árum áður en ábótinn
gerði ráð fyrir. Honum er vor-
kunn. María guðsmóðir fæddi
bamið við fátækustu aðstæður,
án þess að fá rúm í híbýlum
manna. Enginn var til að bókfæra
fæðingardag og ár hins nýfædda.
Svo fátækleg var fæðing hans
í fjárhúsjötu hirðingjans,
að dag og ártal enginn reit
um aldur hans ei nokkur veit.
(St. G. St.)
En nefndur er hann oft í daga-
tali sínu — meira að segja, þegar
hann er aðeins 8 daga gamall.
Því veldur hinn ævafomi siður
Gyðinga, að umskera öll sveinböm
8 daga gömul. Þar var um
ófrávíkjanlegt ytra tákn að ræða
til merkis um trú og samband
Gyðinga við Drottin sinn, og mátti
framkvæma þá athöfn á sabbads-
degi, þó að verk í landinu væm
annars Játin niður falla. Á sama
degþ fékk sveinninn nafnið sitt
Jesús, nafnið var algengt hjá
Gyðingum og þýðir: Drottinn Guð
er frelsari.
Jesús samdi sig að einstaka sið
og trúarvenjum Gyðinga, og trú-
arbók þeirra, Gamla-testamentið,
var Biblía hans. En hann gerði
það, sem meira var og mestu
máli skiptir. Hann uppfyllti spá-
dómana, fullkomnaði lögmálið.
Nýja-testamentið vottar það.
Biblían varð öll.
Jesús er það, sem í nafni hans
býr. Fjögur orð tengjast nafni
hans frá því að fyrst var um hann
spáð, og gefa þau til kynna í
dag, hver hann er: Undraráð-
gjafi, því að svo mikið er djúp
ríkdóms speki hans og þekkingar,
að engin ráð jafnast á við boðskap
hans, Guðhetja, því að hetja varð
hann að vera til þess að taka á
sig synd heimsins, snúast gegn
valdhöfum þjóðar sinnar og gefa
heiminum nýja Guðsmynd, enda
sjálfur Guð og maður, Eilífðar-
faðir, því að hann lýsti yfír mærin
miklu og gaf mönnunum eilífa lífíð
með upprisu sinni, Friðarhöfð-
ingi, því að friður Guðs, sem er
varanlegur og ekki af þessum
heimi, kemur í honum, hvar og
hvenær sem menn vilja við honum
taka. Kirkjan kvaddi gamlársdag
með þessum orðum hans: „Frið
læt eg yður eftir, minn frið gef
eg yður. Ekki gef eg eins og heim-
urinn gefur. Hjarta yðar skelfíst
ei né hræðist." (Jóh. 14:27.)
Leiðum hug að því, hve brýnt
erindi Jesús Kristur á til okkar,
hve mikilvægt það er að við hlýð-
um kalli hans: Fylg þú mér! Þjóðin
þarf á hjálp hans að halda, allur
heimurinn er í knýjandi þörf. Við
þurfum að vernda og glæða trú
okkar. Þjóð, sem gleymir Guði
sínum, gleymir líka menningu
sinni og siðgæði. Þess í stað kem-
ur skefjalaus barátta um efnisleg
gæði og skortur á siðrænni vitund
og hollustu við „lands vors Guð“.
Við megum ekki missa af trú á
föður miskunnsemdanna, Guð
allrar huggunar. Það eru nú sem
fyrr margir, sem eiga um sárt að
binda, þar sem nístir hel og harm-
ur. Guð komi þar til hjálpar með
huggun sína. Stórt er hlutverk
heimila og skóla í dag, að forða
bömum frá hættum og voða. Og
ekki hjálpar samfélag, sem lifir í
óhófi og leiðir yfír sig svall og
drykkjulæti, þótt sumir líði skort.
Herra Pétur Sigurgeirsson,
biskup.
Við þessi áramót er ögn frið-
vænlegra í heiminum vegna
samkomulags risaveldanna að
sættast á það að útrýma vissri
gerð kjamorkuvopna.
Hér hafa mikil tíðindi gerst,
þó að þáttaskilin hafi verið kölluð
„lítið skref fram á við fyrir mann-
kynið“. Það sem gerði samþykkt-
ina mögulega var talið byggjast
á nýrri hugsun, nýrri von. Sú frið-
arhugsun er þó ekki ný heldur
hartnær tvö þúsund ára gömul.
Því að hver var það, sem sagði
um vopnið, það sem nú er aug-
ljóst og ekki síst hvað atóm-
sprengjuna varðar? Það var
Kristur: „Slíðra þú sverð þitt! All-
ir sem sverði bregða, munu fyrir
sverði falla." (Matt. 26:52.)
Það virðist annars gegna sama
máli um frið Krists og Krist sjálf-
an, er hann fæddist og var
krossfestur, að friður hans fær
ógjaman rúm í hjörtum mann-
anna. Hitt er miklu nærtækara,
að gjalda líku líkt — „auga fyrir
auga og tönn fyrir tönn“. Því
veldur hefndarhugur. Með þeim
hætti verður aldrei friður á jörðu,
heldur bæði kalt stríð og vopnuð
átök. Hjartalagið þarf að breytast
til þess að maðurinn nái langþráðu
takmarki. Guð hefur komið á
jörðu með hjálp sína. En menn
verða að þiggja hjálp hans, sem
kemur fram í þessari játningu:
„Kærleiki Krists knýr oss.“ (2.
Kor. 5:12.) „Það er nú heimsins
þrautarmein, að þekkja hann ei
sem bæri.“
Nýárstextinn um sveinbamið 8
daga gamatt er stysti texti allra
helgidaga ársins. Hann er í raun
og veru ekki nema eitt orð: Jesús.
Pílatus spurði mannflöldann
forðum, hvað hann ætti að gera
við þennan mann. Nú kemur þessi
nýársdagur með spurninguna til
okkar. Kirkjan á svarið með
reynslu mannlífsins á hverri tíð í
aldanna rás. Kynslóðir 20. aldar
hafa orðið að ganga í gegnum
tvær heimsstyijaldir, og við förum
ekki varhluta af að fylgjast með
þeim þrengingum, sem yfír mann-
kynið ganga frá degi til dags.
Það var á fyrstu öld, í Postula-
sögunni, sem svarið var gefíð
okkur, óumdeilanlegt eftir nær
20 aldir, en þar segjr: „Því að
eigi er heldur neitt nafn undir
himninum, er menn kunna að
nefna, er oss sé ætlað fyrir hólpn-
um að verða." (4:12).
Við erum undir sama himni og
þeir, sem þetta reyndu, á sömu
jörð og auk þess þeirrar þjóðar,
sem í nær þúsund ár hefur fengið
að sannreyna gildi þessa boðskap-
ar. Hvaða fána drógum við að
húni í morgun? Fána krossins,
merki krists. — Hvaða þjóðsöng
syngjum við? Lofgerðina til Guðs.
Guð vaki yfír landi og lýð og
vemdi þjóðina. í því skyni er
Kristur kominn til okkar „f gær
og í dag hinn sami og um aldir".
(Hebr. 1:8).
Hið eina, sem við getum ekki
sagt okkur, er hve óendanlega
mikil náð, og mikil gæfa það er,
að mega játa með allri hinni
kristnu kirkju.
í Jesú nafni áfram enn!
Birgir Signrðsson tekur við launum út rithöfundasjóði útvarpsins úr hendi sijómarformanns Jónasar
Kristjánssonar.
BIRGI Signrðssyni var á gaml-
ársdag úthlutað í nýja Útvarps-
húsinu launum úr Rithöfunda-
sjóði Ríkisútvarpins við
hátiðlega athöfn, svo sem
venja er, að viðstöddum for-
seta íslands, menntamálaráð-
herra, útvarpsstjóra, formanni
útvarpsráðs og fleiri gestum.
Upphæðin er 250 þúsund krón-
ur. Er það í 32. sinn sem
þessum launum er úthlutað til
rithöfundar. Jónas Kristjáns-
son formaður sjóðstjórnar
afhenti launin með ræðu og
Birgir Sigurðsson þakkaði.
Birgir sagði í samtali við
fréttamann að gott væri að fá
þessa upphæð, sem hjálpaði upp
á fjárhaginn hjá manni í tekju-
litlu rithöfundastarfí, þótt það
mundi ekki breyta neinu um
vinnu hans. Hann byijaði 1. sept-
ember sl. að skrifa leikrit fyrir
Þjóðleikhúsið á sex mánaða laun-
um og berst um á hæl og hnakka
við það eins og hann orðaði það.
En í leikhúsum eru nú um stund-
ir verk sem hann hefur lokið.
Dagur vonar enn í gangi hjá
Leikfélagi Reykjavíkur og sýn-
ingar orðnar 70 og verið að
frumsýna leikritið Algert rugl
eftir bandaríska leikritahöfund-
inn Christofer Durang, sem hann
hefur þýtt. Kvaðst Birgir ekki
geta sætt sig við hve íslendingar
séu tregir til að taka við banda-
rískum leikritahöfundum, sem
margir séu mjög góðir og hafí
hann því viljað bæta úr því með
þýðingum. Þýddi t.d. Barn í garð-
inum eftir Sam Shepard.
í þakkarræðu sinni talaði Birg-
ir um ímyndun og veruleika og
sagði m.a.: Það er því ekki að
furða að ýmsum verði á að reka
upp dálítið skrítinn hlátur inni í
sér hér og þar í lífínu þegar þeir
hugsa um þetta undurfurðulega
sköpunarverk; Homo Sapiens og
skynja í sjónhending hvemig þeir
sjálfír og öll hin æfa látlaust og
af öllu afli í ímyndunum sínum
með allskonar sviptingum í dúr
og moll. En þar sem við virðumst
ekki eiga kost á mörgu öðru í
lífinu en misjafnlega samsettum
ímyndunum verðum við að taka
þær sem veruleika og læra að
halda upp á þær geðslegustu.
Og þegar við skynjum hvemig
þær tvinnast saman í furðulegum
og stundum undursamlegum
vefnaði mannlegrar — og senni-
lega einnig guðlegrar tilvem —
sjáum við að þessi veruleiki sem
er ímyndun hefur líka í eðli, inn-
taki og samsetningu öll einkenni
skáldskapar. Niðurstaðan verður
því í stómm dráttum þessi: Lífíð
er skáldskapur. Við tökum öll
þátt í ímyndunum hvert annars.
Við emm öll skáld. Hvert einasta
okkar. Og þótt við höfum búið
til þær leikreglur að kalla sumt
skáldskap og annað vemleika
verður ímyndun, skáldskapur og
vemleiki í rauninni aldrei að ski-
lið. Hinsvegar getur vel verið að
sumt sé meira skáldskapur en
annað. — Svo er bara að láta sér
þykja vænt um lífsskáldskapinn
og greyið hann Homo Sapiens
innan sviðs sem utan. Það er út
af fyrir sig nógu gott ætlunar-
verk og þess virði að leggja mikið
í sölumar fyrir það.
Jónas Kristjánsson formaður
sjóðstjómar, ræddi um íslenska
tungu og mikilvægi þjálfunar í
henni frá bamæsku og í skólum,
sem hafa tekið við því hlutverki
sem heimilin höfðu áður. Og
sagði í lokin: Það er ekki út í
hött að ég hefí farið hér nokkmm
orðum um íslenska tungu og
kennslu hennar í ungmennaskól-
um. Tungan er hljóðfæri rithöf-
undarins. Hún er eins og
slagharpa sem hefur í sér fólgna
heila hljómsveit ef leikarinn kann
strengjatökin.