Morgunblaðið - 03.01.1988, Blaðsíða 34

34
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 3. JANÚAR 1988
Rokkárið 1987
Þa& er alltaf umdeilanlegt við hvað á að miða þegar verið er að
meta framvindu roklctóniistarinnar eftirá. Plötur eru auðvitað þægileg
leið til að átta sig á straumum sem borið hefur á og á árinu 1987
var plötuútgáfa með mesta móti og plötusala meiri en elstu menn
muna. Að mati þess er þetta ritar skiptir plötuútgáfa og sala þó
ekki mestu þegar rokktónlistarárið er metið, enda var megnið af
þeirri tóniist sem mest seldist þeirrar gerðar að hún deyr gömul eft-
ir stutta æfi. Það er tónleikahald sem segir til um hvort rokkið só
Iffs eða liðið.
Gott tónleikaár
Það má segja að árið 1987 hafi
verið gott tónleikaár og þeir sem
iðnir hafa verið við að fara á tón-
leika hafa fengið nóg fyrir sinn
snúð. Sá sem þessar línur ritar
rekur minni til þess að hafa séð
fimmtíu íslenskar hljómsveitir á
tónleikum á árinu og allar voru þær
að flytja eigið efni. Megnið af þeim
sveitum var það sem kallast
bílskúrshljómsveitir en einnig voru
á ferð sveitir sem hafa meiri
reynslu.
( Músíktilraunum Tónabæjar og
Bylgjunnar sem hófust 2. apríl
komu fram 19 hljómsveitir sem
voru misjafnar að getu og frum-
leika sem vonlegt er. Bestu sveit-
irnar voru þó ekki langt frá því sem
hampað var á tónlistarmarkaðnum
íslenska um þær mundir. Breiddin
var mikil, allt frá hörðu pönki og
„thrash" þungarokki í létta popp-
tónlist. Það var popptónlistin sem
sjgraði nokkuð örugglega; Stuð-
kompaníið frá Akureyri kom sá og
sigraði, en eftir stóð að hljómsveit-
ir eins og Sogblettir, Óþekkt andlit,
Tarkos, Mússólíní, Bláa bílskúrs-
bandið Gjörningur, lllskársti
kosturinn, Metan og Kvass höfðu
komið mjög vel út úr tilraununum
hver á sínu sviði. Sogblettir hafa
síðan verið iðnir við að leika opin-
berlega og Mússólíní og Óþekkt
andlit léku á tónleikum fram eftir
sumri en létu að mestu af þeirri
iðju þegar skólar hófust í haust.
Minna hefur borið á öðrum til-
raunasveitunum, en Stuðkompan-
íið var mikið í sviðsljósinu á árinu
og sendi frá sér plötu í kjölfar til-
raunanna. Sogblettir sendu einnig
frá sér plötu stuttu fyrir jól og
Mússólóní og Óþekkt andlit áttu
lög á Snarlspólunum tveimur sem
út komu á árinu. Ekki má síðan
gleyma gítarleikaranum snjalla
Guðmundi Péturssyni sem stal
senunni á síðasta tilraunakvöldinu
með mögnuðum gítarleik þó ekki
hefði það dugað til að fleyta hijóm-
sveit hans, Bláa bílskúrsbandinu,
áfram í úrslitin.
Næstu tónleikar sem bílskúrs-
sveitir fengu að spreyta sig á voru
í portinu við Fellaskóla. Þeir gengu
undir nafninu Rykkrokk og þar
komu fram tíu hljómsveitir. Fjórar
sveitanna höfðu tekið þátt í
músíktilraununum og þrjár nýjar
sveitir höfðu bæst í hópinn, Prima,
Blátt áfram og Bleiku bastarnir.
Ekki hefur heyrst í Prima síðan,
en Blátt áfram og Bleiku bastarnir
hafa leikið á fjölda tónleika í sumar
og haust og Bastarnir hafa reyndar
sent frá sér plötu. Ekki var breidd-
in minni á Rykkrokktónleikunum
og til viðbótar við nýliðana voru
þrjár reyndari sveitir; S.h. draum-
ur, Rauðir fletir og Sykurmolarnir
auk þess sem Bubbi Morthens og
Megas komu á tónleikana og
sungu þar gamla Elvisslagara til
að sýna samstöðu.
Þriðju stórtónieikarnir sem
bílskúrssveitir áttu kost á að taka
þátt í voru á degi íslenskrar tónlist-
ar undir nafninu Öryggisrokk í
Tónabæ. Þar komu fram fjórtán
sveitir og léku fyrir hálftómum
Tónabæ, sem kannski vísar frekar
til þess að undirbúningur hafi ekki
tekist sem skyldi en að almennu
áhugaleysi sé um að kenna.
Þó þetta hafi verið þau skipti
sem flestar hljómsveitir hafi verið
að spila þá voru iðnustu sveitirnar
duglegar viö að halda tónleika í
Casablanca, Hlaðvarpanum, Evr-
ópu, Hótel Borg, Hart rokk kaffi
og í Duus. Þær sveitir sem oftast
hafa komið fram á árinu og því
borið mest á eru E-X, Bleiku bast-
arnir, Blátt áfram, S.h. draumur,
Sogblettir, Grafík, Gildran og Syk-
urmolarnir. Duus var líklegast
vinsælasti tónleikastaðurinn og
þar þarf líka ekki marga til að fylla
húsið og halda uppi stemmningu.
Ekki verða haldnir margir tónleikar
í Hótel Borg, Casablanca og Hart
rokk kaffi í framtíðinni og því má
segja að eini staðurinn sem eftir
er fyrir bílskúrssveitirnar sé Duus.
Hlaðvarpakjallarinn var vinsæll
staður á fyrri hluta ársins en hent-
aði að mörgu leyti illa.
Bestu tónleikasveitirnar voru
Sykurmolarnir, Grafík, Bleiku bast-
arnir, E-X, Sogblettir og S.h.
draumur og reyndar voru tónleikar
Sykurmolanna í Hart rokk kaffi í
enduðum október bestu tónleikar
ársins að mati þess er þetta ritar.
Eftirminnilegir eru einnig tónleikar
með Sykurmolunum ytra, í Town
and Country Club í Lundúnum fyrri
hluta október og aftur í desember,
en þeir eiga ekki heima í umfjöllun
um tónleikahald hérlendis. Aðrir
tónleikar sem sitja eftir eru tónleik-
ar Sogbletta á Hótel Borg 2. apríl,
tónleikar Grafík á Borginni 15.
maí, tónleikar Mússólíní, E-X og
S.h. draums á Borginni 21. maí,
tónleikar Centaur á Borginni 23.
júlí, tónleikar Sykurmolanna og
Sogbletta á Borginni 30. júlí, tón-
leikar Gildrunnar 13. ágúst, tón-
leikar Bleiku bastanna á Borginni
13. september, tónleikar E-X í
Bæjarbíói 22. október, tónleikar
Megasar í óperunni 2. desember,
tónleikar S.h. draums í Casablanca
3. desember, tónleikar Bubba
Mortens í óperunni 12. desember
og tónleikar Bleiku bastanna í
Duus 29. desember. Allt tónleikar
sem sýndu að rokkið í öllum sínum
myndum lifir góðu lífi um þessar
mundir og betra lífi en oft áður.
Molar um Mola
Sykurmolarnir er ein þeirra
sveita sem hvað flesta tónleika
héldu á árinu, en sveitin gaf út
tólftommu í Bretlandi með laginu
Ammæli sem út kom hér á landi
seint á árinu 1986. Ammæli, sem
hét reyndar Birthday ytra, var valið
lag vikunnar í Melody Maker;
skaust upp á topp breska „indie"
listans, lista litlu sjálfstæðu út-
gáfufyrirtækjanna, og fór upp í 63.
sætið á breska landslistanum. Út-
gefandi Sykurmolanna ytra lenti í
vandræðum og þurfti að ráða sér
aðstoðarfólk til að svara fyrir-
spurnum um sveitina, því áhuginn
sem vaknaði á hljómsveitinni í kjöl-
far Birthday var margfallt meiri en
árangur lagsins gaf tilefni til.
Stóru útgáfufyrirtækin lýstu
flest áhuga sínum á að gera við
hljómsveitina útgáfusamning og
sendu hingað til lands snuðrara til
að vera viðstadda tónleika Sykur-
molanna í Casablanca 30. október
sl. Þar var harður atgangur áheyr-
enda og komust færri að en vildu.
Lokaorð Einars á þeim tónleikum
spegla nokkuö vel stöðu Molanna
á (slandi: „Nú sjáið þið hvernig
venjulegt fólk verður heimsfrægt;
Við höfum ekkert breyst." Það
voru orð með sanni því Sykurmol-
arnir höfðu leikið á fjölda tónleika
hérlendis á árinu án þess að vekja
teljandi athygli.
Eftir að nefndar höfðu verið töl-
ur eins og fimmtíu milljónir fyrir
útgáfusamning settust menn fyrir
alvöru niður að samningaborðinu
og þegar síðast var vitað voru
Molarnir að ræða við stórfyrirtæki
númer tvö eftir að fyrsta fyrirtækið
sem rætt var við hafði guggnað á
elleftu stundu.
Sumir hafa gert lítið úr fram-
vindu mála á Bretlandi en það
breytir ekki því að hljómsveitin
komst á forsíðu Melody Maker í
nóvember og aftur í enduðum des-
ember og á forsíðu New Musical
Express í nóvember. Því til við-
bótar hafa birst við sveitarmeðlimi
viðtöl í blöðum eins og Face, Time
Out, NME, Melody Maker, Sounds
auk viðtala í sjónvarpi og útvarpi.
Ekki má síðan gleyma að hinn
kunni útvarpsmaöur John Peel
gerði um hljómsveitina þátt og í
Melody Maker var Birthday kosið
lag ársins og Björk þriðja besta
söngkonan á eftir þeim Kate Bush
og Annie Lennox en sveitin sjálf
var kosin efnilegasta hljómsveit
ársins.
Árið í plötum
Eins og nefnt er í inngangi þess-
arar greinar var mikið gefið út af
plötum og kannski ekki hægt að
ætlast til þess að nokkur einn
maður hafi yfirsýn yfir það allt. Það
er þó gaman að reyna að nefna
það sem stendur uppúr að mati
þess er þetta ritar þó ekki geti
hann státað af því að hafa heyrt
allar þær rúmlega áttatíu plötur
sem sagt er að hafi komið út á
árinu.
Ef dregið er í dilka og byrjað sé
á stóru plötunum er plata ársins
að mati undirritaðs plata Megasar
Loftmynd. Á þeirri plötu nær Meg-
as að fella saman framúrskarandi
beitta og skemmtilega texta og
tónlist sem nær að vera fersk þó
í raun se ekkert nýtt á ferðinni.
Næstbesta plata ársins er svo
platan Goð með S.h. draumi, en á
þeirri plötu kemur Draumurinn sér
kyrfilega fyrir sem forystusveit í
framsæknu rokki á íslandi og þótt
víðar væri leitaö. Textar á þeirri
plötu eru á meðal þess besta sem
fest hefur verið á plast á síðustu
árum.
Þriðja besta platan er Dögun
Bubba Morthens, seintekin plata
en mun betri en Frelsi til sölu þeg-
ar upp er staðið. Þar munar
kannski mestu um textana, en tón-
listin er einnig skemmtilega
nýstárleg og venjuleg um leið.
Fjórða besta platan er platan
Leyndarmál með Grafík; popptón-
list sem nær að vera meira en
bara popptónlist og textar sem
fjalla um ekkert en eru samt með
hugsun á bak við sig.
Fimmta besta platan er reyndar
ekki plata, heldur tvær kassettur;
Snarl 1 og Snarl 2 sem hét reynd-
ar Veröldin er veimiltíta. Á kassett-
unum tveimur, sem seldust betur
en nokkur átti von á og sýndu
þannig að það er líka markaður
fyrir þessa gerð tónlistar, er þver-
skurður af öllu því sem var að
gerast í skapandi tónlist neðan-
jaröar. Margt hræðilegt og margt
framúrskarandi en allt áhugavert
og spennandi.
Tólftommur og álíka
Á þessu ári hefur nokkuð verið
gefið út af tólftommum, þ.e. 45
snúninga plötum sem á eru tvö til
sex lög, þó ekki seljist slíkar plötur
eins vel og stórar plötur. Þær eru
misjafnar ekki síður en stóru plöt-
urnar, þó menn séu varkárari í
efnisvali á tólftommu en á stóra
plötu, enda markaður minni. Einn-
ig eru gefnar út stöku litlar plötur,
45 snúninga svokallaðar sjötomm-
ur eða smáskífur, sem á eru tvö
til þrjú lög og því við hæfi að meta
þær með tólftommunum.
Besta smáplata ársins er
tvímælalaust Drap mann með
skóflu með S/H draumi. Tónlistin
er ágeng og róttæk og textarnir
eru skemmtilega nærgöngulir.
Þar á eftir kemur smáskífa eða
tólftomma Sykurmolanna Cold
Sweat. Á þeirri plötu má heyra
hvað það er sem Bretar hafa tekið
eftir í fari Molanna, Þau eru að
leika frumlega tónlist sem er engu
lík og textarnir eru hæfilega myrk-
ir og torskildir til að auka enn á
duldina sem umlykur lögin.
Þriðja besta tólftomman er plata
Erlendur poppannáll
HÁLF var liðið ár nú slappt í poppbransanum og varla hægt að segja
að stórtfðindi hafi þjakað menn á þeim vígstöðvum. Helst var það
að gömul tónlist gerði vart við sig á ný, sem í sjálfu sér er ágætt,
en varla gott afspurnar fyrir þá sem mestum hamförum fara í poppi
nútímans. Leysidiskar seldust meira en nokkur hafði búist við og í
peningum talið fór salan á þeim fram úr sölu á hljómplötum. Talið
er næsta vfst að á þessu ári muni eintakafjöldi leysidiska einnig fara
fram úr hljómplötunum. Þungarokk var meira áberandi í ár en nokkru
sinni fyrr — hljómsveitir á borð við Bon Jovi, Whitesnake, Mötley
Criie og Poison náðu ótrúlegum vinsældum öllum að óvörum. Þunga-
rokkið var þó ekki eitt um hituna, þvf almennt virðast rokkunnendur
vera orðnir umburðarlyndari og ekki jafnrígbundnir við eina stefnu
öðrum fremur. í heildina hefur þó fiest tónlist rokkast allmikið (hvort
vinsældir þungarokks eru afleiðing eða orsök þessa skal ósagt látið)
og rafgítarinn komst til vegs og virðingar að nýju eftir að margir
höfðu óttast að hljómborðin myndu alveg gleypa þetta frumverkfæri
rokksins. Hvað sem öllu þessu leið gerðist ýmislegt á árinu 1987
þegar grannt er skoðað, en 1987 verður þó seint f minnum haft sem
ár vatnaskila. Sem fyrr segir er það helst uppgangur rokks af þyngra
taginu, sem eftir situr.
Janúar
í upphafi árs hafði Jon Bon Jovi
hafið sigurgöngu sína, sem engan
endi virtist ætla að taka. Tónlist
hans var hressilegt þungarokk
með melódísku ívafi og varla hefur
útlitið á foringjanum spillt fyrir.
> Chrissie Hynde sparkaði öllum
nema gítarleikaranum Robbie
Mclntosh úr Pretenders áður en
farið var í tónleikaför um Banda-
ríkin, en sú för var víst ekki nema
miðlungi vel heppnuð.
Elton John var skorinn upp í
hálsi í Ástralíu og hélt röddinni
þrátt fyrir ótta um að hún kynni
að fara forgörðum.
Bruce Willis, sem best er þekkt-
ur fyrir leik sinn í sjónvarpsþáttun-
um Moonlightning ákvað að reyna
á sönghæfileika sína og kýldi á
útgáfu gamalla Motown-\aga.
Hann seldist prýðilega, en gagn-
rýnendurfóru hjá sérvið hlústun.
Dead Kennedys leystust upp,
en forsprakkinn, Jello Biafra var
þó ekki laus allra mála, því hann
stóð í málaferlum vegna ósmekk-
legra plakata sveitarinnar.
George Michael og soul-drottn-
ingin Aretha Franklin sungu dúett
saman í geysivinsælu lagi: „I Knew
You Were Waiting".
Febrúar
Yoko Ono fór til Moskvu og hitti
Míkhaíl Gorbatsjov á „friðarþingi"
eftir að tónleikaferðalag hennarfór
gersamlega í súginn, því aðsókn
reyndist nær engin.
Byrjað var að gefa út leysidiska
með tónlist Bftlanna og viö það
fóru þeir að klifra upp vinsælda-
lista á ný. Diskarnir voru gefnir út
í réttri tímaröð og rokseldust.
Paul Simon hóf tónleikaför sína
í kjölfar útgáfu Graceiand og hafði
fjölda suður-afrískra negra sér til
halds og trausts, meðal þeirra
söngkonuna Miriam Makeba.
Mars
U2 gáfu plötuna Joshua Tree
út, sem sérstaklega var stefnt á
Bandaríkjamarkað. Hún varð þre-
föld platínuplata áður en árið var
allt, en seldist þó ekki jafnmikið
og útgáfufyrirtæki þeirra hafði von-
ast til.
Beastie Boys komust á toppinn
með karlrembu-rapp sitt og fóru í
magnaða tónleikaför til þess að
fylgja plötunni Licensed To III eft-
ir. Á sviðinu var m.a. 4 m há
bjórdós, búr með vægast sagt fá-
klæddri dansmær og reöur í yfir-
stærð.
Prince gaf út plötuna Sign
O'The Times, sem allir voru sam-
mála um að væri ein besta plata
ársins, en jafnframt voru menn á
eitt sáttir um að þeir hefðu búist
við meiru frá þessum snillingi
rokksins.
Boy George játaði á sig marijú-
ana-eign, en slapp eina ferðina
enn við að þurfa að sæta ábyrgð
fyrir eiturlyfjabrot í fangelsi.
Steve Winwood vann tvenn
Grammy-verðlaun fyrir að vera
besti söngvari ársins og að bera
ábyrgð á bestu skífunni. Paul Sim-
on fékk verölaunin fyrir bestu stóru
plötuna.
Ljóst varð að Rolling Stones
höfðu sungið sitt síðasta.
Aprfl
Robert Cray sýndi svo ekki varö
um villst að blúsinn er svo sannar-
lega ekki dauður úr öllum æðum
og tókst að vekja almennar vin-
sældir þessarar tónlistarstefnu,
sem segja má grundvöll allrar
popptónlistar.
U2 lögðu í tónleikaför um
Bandaríkin og fylltu allar tónleika-
hallir hvað eftir annað. Sem fyrr
segir var plötusalan ekki í sam-
ræmi við þessar vinsældir.
Eric Clapton fór í tónleikaför og
með honum lék Phil Collins á
trumbur, en hann útsetti síðustu
plötu Claptons.
Maí
Sean Penn, eigmanni Madonnu
var stungið í steininn fyrir vítavert
aksturslag, en Sean virðist ein-
staklega í lófa lagið að komast í
kast við lögin.
George Michael gaf út lagið „I
Want Your Sex", en í Ijósi alnæmis-
umræðunnar var það víða litið
hornauga, svo hann gaf út aðra
útgáfu mildilegri.
Júní
Whitney Houston gerðist frum-
legri en nokkru sinni fyrr þegar hún
nefndi aðra plötu sína Whitney.
Sú fór beint í fyrsta sætið og hékk
þar í tíu vikur.
Los Lobos skaust upp á stjörnu-
himininn og kom gamla rokkaran-
um Ritchie heitnum Valens í efsta
sæti listans með laginu „La
Bamba".
Boston fór í fyrsta tónleika-
ferðalag sitt frá árinu 1979 og
sýndu að þeir höfðu engu gleymt.
Þungarokkið tók ærlega við sér
í júní, því hinn 20. sátu White-
snake, Mötley Crúe, Bon Jovi,
Poison og Ozzy Osbourne í fimm
af sex efstu sætum bandaríska
breiðskífulistans.
„It Was Twenty Years Ago
Today" fékk á sig nýja merkingu
þegar geisladiskurinn Sgt. Pepp-
er’s Lonely Hearts Club Band var
gefin út á leysidiski — 20 árum
eftjr að platan kom upphaflega út.
í Austur-Berlín gerðust þau
tíðindi að fjöldi rokkaödáenda var
handtekinn við Berlínarmúrinn
þegar þeir reyndu að heyra óminn
af tónleikum Eurythmics, Genesis
og David Bowie, sem haldnir voru
frelsismegin við múrinn.
JÚIÍ
Rússar fengu sinn skammt af
rokki, þó svo að Austur-Berlín-
arbúar fengju hann ekki, því Bllly
Joel fór þangaö á tónleikaferðalag
og gaf út tónleikaplötu með upp-
teknu efni þaðan. Auk hans fóru
James Taylor, Bonnie Raitt, The