Morgunblaðið - 25.02.1988, Blaðsíða 24

24
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 1988
Ráðstefna um íþrótt-
ir og auglýsingar
eftirJón Ásgeirsson
Góð íþrótt er gulli betri. Þessi
málsháttur kemur upp í hugann æ
oftar en áður þegar íþróttasíðum
dagblaðanna er flett og við blasa
myndir af íþróttamönnum sem eru
merktir nöfnum og merkjum fyrir-
tækja í bak og fyrir.
Fréttir berast af því að erlendir
íþróttamenn geri auglýsingasamn-
inga við fyrirtæki og skipta upp-
hæðimar sem þeir fá í sinn hlut
tugmilljónum króna, fyrirtæki
veita peningaverðlaun í mótum og
keppni einnig svo tugmilljónum
króna skptir og hér heima eru
famar að berast fréttir af auglýs-
ingasamningum milli aðila innan
íþróttahreyfmgarinnar og fyrir-
tækja þar sem verðmætamatið í
krónum talið er skrifað með
tveggja stafa tölu í milljónum.
Fréttir berast líka af því að ein-
stökum íþróttamönnum sé boðið
gull og grænir skógar vilji þeir
skipta um félag og hugsanlega þá
líka vilji þeir vera um kyrrt í fé-
lagi sínu.
íþróttahreyfmgin á Islandi er
fjölmenn og íslenskir íþróttamenn
hafa oft gert garðinn frægan.
íþróttahreyfingin á íslandi er ekk-
ert öðruvísi en annars staðar á
jörðinni, til reksturs hennar þarf
ijármagn. Þess er aflað með ýms-
um hætti, mest mun vera um svo-
kallað eigið aflafé, einhveijar
krunkur fást úr sameiginlegum
sjóði okkar landsmanna, þ.e. ríkis-
sjóði, og á síðustu árum hefur
spilafíkn fólksins bætt Qárhag
hreyfingarinnar svo um munar,
m.a. vegna þess að fólk nennir
ekki einu sinni að ná í vinningana
sína.
Og svo eru það auglýsingarnar.
Alls staðar blasa þær við, á
íþróttabúningum leikmanna, á
íþróttavöllum, í íþróttahúsum, í
sjónvarpinu og bókstaflega út um
allt.
Mikil lifandis býsn hlýtur
íþróttahreyfingin að græða á þess-
um auglýsingum alls staðar og
skelfing eru þeir örlátir og góðir
stjómendur stórfyrirtækjanna sem
spandera svona miklu fé í íþróttir.
Eða fá þeir eitthvað fyrir sinn
snúð?
Auglýsingamarkaður íþróttafé-
laga og samtaka þeirra hefur
breyst mjög á fáum árum og nú
er svo komið að þessi markaður
er að verða eftirsóttur fyrir aug-
lýsendur. Raunar er það svo að
frekar lítið er um það vitað á hvem
hátt þessi markaður er metinn til
fjár þótt fjöldinn allur af auglýs-
ingasamningum hafi verið gerður
á síðustu ámm. Það er eins og
þeir aðilar sem hlut eiga að máli
vilji ekki ræða þessi viðskipti.
Ég nota orðið viðskipti hér að
framan og vek sérstaka athygli á
því að það er ekki svo ýkja langt
síðan að mönnum var tamara að
tala um betl íþróttahreyfingarinn-
ar en um viðskipti og það er raun-
ar gert enn, en mál er að linni að
mínu mati.
Það er því vel að boðað hefur
verið til ráðstefnu um íþróttir og
auglýsingar og á þeirri ráðstefnu
munu ræða þessi mál mætustu
menn innan íþróttahreyfingarinn-
ar og úr atvinnulífínu og ekki síst
tveir ráðherrar sem báðir hafa
komið auga á það fyrir löngu að
góð íþrótt er góð landkynning.
Dagskrá ráðstefnunnar er mjög
forvitnileg og er ekki vafí á því
að rætt verður um efni hennar frá
mörgum ólíkum sjónarmiðum og
fyrirlesarar eru allir þekktir og
þeir þekkja vel til á þessu sviði.
Sveinn Björnsson, forseti Iþrótta-
sambands íslands, flytur ávarp í
upphafí ráðstefnunnar og sem
dæmi um einstaka dagskrárliði
má nefna að Jón Hjaltalín Magn-
ússon, formaður HSI, mun ræða
um auglýsingasamninga íþróttafé-
laga og fyrirtækja og um sama
efni fjallar Bogi Agústsson, blaða-
fulltrúi Flugleiða. Einar S. Einars-
son, forstjóri Visa-íslands, ræðir
um hinn mikla samning sem Visa
hefur gert við framkvæmdanefnd
Ólympíuleikanna í Seoul og víðar
kemur Einar vafalaust við í sínu
erindi. Einn dagskrárliðurinn er
um sjónvarp og auglýsingar
íþróttafélaga og það ræða þeir
Rúnar Gunnarsson frá Ríkissjón-
varpinu og Sighvatur Blöndahl frá
Stöð tvö. Ellert B. Schram, form-
aður KSÍ, fjallar um íþróttir og
auglýsingar á íslandi og grlendis
og Davíð Scheving Thorsteinsson
mun tala um hag fyrirtækja af
samstarfi við íþróttamenn og
íþróttafélög. Þá mun Guðni Hall-
dórsson, sem hafði veg og vanda
af framkvæmd og undirbúningi
síðasta landsmóts UMFÍ sem fram
fór á Húsavík, ræða um fjármögn-
un íþróttamóta.
Um fjármögnun íþróttahúsa
ætlar Magnús Oddsson, formaður
íþróttabandalags Akraness, að
tala en þeir á Skaganum standa
í slíkum framkvæmdum um þessar
mundir og hafa farið inná ýmsar
nýjar brautir til þess að fjármagna
þær framkvæmdir og meðal ann-
ars leitað eftir samstarfí við aðila
atvinnulífsins.
Hvaða þýðingu hefur það fyrir
höfuðborg á borð við Reykjavík
að íþróttamót séu haldin og þau
Jón Ásgeirsson
„Auglýsingamarkaður
íþróttafélaga og sam-
taka þeirra hefur
breyst mjög á fáum
árum og nú er svo kom
ið að þessi markaður
er að verða eftirsóttur
fyrir auglýsendur.“
tengd nafni borgarinnar? Um
þetta og fleira í þessu sambandi
talar Júlíus Hafstein borgarfulltrúi
en hann er jafnframt formaður
íþróttabandalags Reykjavíkur.
Einn ráðherranna í núverandi
ríkisstjóm, Matthías Á. Mathiesen
samgönguráðherra, gegnir for-
mennsku í sérstakri nefnd sem
HSÍ setti á laggimar til þess að
vinna að því að Heimsmeistara-
keppnin í handknattleik fari fram
hér á Iandi árið 1994 og ráðherr-
ann hefur oft áður sýnt að hann
metur mikils mikilvægi þess að
íslenskir íþróttamenn beri hróður
lands síns sem víðast. Matthías
mun ræða um gildi íþróttamóta
fyrir land og þjóð.
Annar ráðherra, Birgir ísleifur
Gunnarsson menntamálaráðherra,
sem jafnframt fer með málefni
íþróttahreyfingarinnar, hefur
einnig sýnt skilning á mikilvægi
landkynningarinnar sem felst í
góðri frammistöðu íþróttafólks.
Hann mun ræða á ráðstefnunni
um samstarf stjórnvalda og
íþróttahreyfíngarinnar.
Af framangreindu má ráða að
hér er um að ræða ráðstefnu sem
mikils má vænta af, þar koma
vafalaust fram margvísleg sjónar-
mið, nýjar upplýsingar, ný við-
horf, bæði málsvara íþróttahreyf-
ingarinnar og fulltrúa atvinnufyr-
irtækjanna og stjórnvalda.
Ætla má að forystumenn
íþróttafélaga muni fjölmenna á
ráðstefnuna og einnig og e.t.v.
ekki síður forsvarsmenn þeirra
fyrirtækja sem nú þegar hafa
komið auga á þýðingu auglýsinga-
markaðs íþróttahreyfingarinnar
og einnig þeir sem vilja kynna sér
hann. Þá má gera ráð fyrir að
fulltrúar bæjar- og sveitarfélaga
muni hafa áhuga á að kynna sér
þessi mál, forstöðumenn íþrótta-
valla og íþróttahúsa og fleiri.
Það er kominn tími til þess að
opna umræðuna um þessi mál.
Hér er um að ræða viðkvæm mál
á margan hátt, t.d. þegar gerðir
eru auglýsingasamningar og við-
skiptasamningar milli íþróttafé-
laga og fyrirtækja og í mörgum
tilvikum eru háar fjárhæðir í húfí.
Auglýsingamarkaður íþrótta-
hreyfingarinnar er úm margt sér-
stæður og hann hefur á síðari
árum þróast þannig að fyrirtæki
og aðrir aðilar sem vilja koma sér
og sínu á framfæri og ná til al-
mennings sjá sér æ meiri hag í
því að nýta þennan markað. Þess
vegna kaupa þeir auglýsingar hjá
íþróttafélögunum og samtökum
þeirra og þau græða fé. Einstakir
íþróttamenn fylgja lögmálum
markaðarins og selja sig.
Góð íþrótt er gulli betri.
Höfundur er framkvæmdastjóri.
Þórir S. Gröndal skrifar frá Flórída:
Fólk á beit
SIEMENS
Siwamat5830þvotta-
vélin frá Siemens
fyrir vandlátt fóik
• Frjálsthitaval.
•Áfangaþeytivinding fyrir allan
þvott, líka ull. Mesti vindu-
hraði 1200 sn./mín.
• Sparnaðarkerfi þegar þvegið
er í hálffylltri vél.
•Skyndiþvottakerfi fyrir íþrótta-
föt, gestahandklæði og annaö
sem lítið er búið að nota.
• Hagkvæmnihnappur til að
minnka hita og lengja þvotta-
tíma: Sparar rafmagn.
• Hægt er að fá þurrkara með
sama útliti til að setja ofan á
vélina.
• Allar leiðbeiningar á íslensku.
Hjá SIEMENS aru gæðl, endlng
og fallegt útllt ávallt aett á
oddlnn.
Smith og Norland
Nóatúni 4,
s. 28300.
Ef sögu íslands væri skipt nið-
ur í fisk-tímabil, mundu þau vera
eitthvað á þennan veg: Skreiðar-
eða harðfisk-tímabil, saltfisk-
tímabil, ísfisk-timabil, freðfísk-
tímabil og gámafisk-tímabil. Af
öllum tímabilunum hefír freðfisk-
tímabilið verið mikilvægast og
hagsælast fyrir þjóðina. Gullöld
freðfisksins hófst upp úr seinna
stríðinu, og tók við af ísfísk-
tímabilinu, sem hámarki náði á
stríðsárunum. Þá ísuðu togaramir
fískinn og sigldu með hann á
markað til Englands.
Ég heiðraði gámavini með því
að úthluta þeim tímabili. Auðvitað
ér ég alls ekki viss um, að þeir
eigi það skilið, og að þeirra afrek
muni skipa mjög merkan sess í
sögunni. Samt verður að viður-
kenna, að þeir hafa, á undanföm-
um árum, hoggið skarð í vamar-
garð freðfískmanna. Breytingam-
ar eru hraðar nú á dögum, og í
því sambandi er vert að minnast
þess, að orðið „gámafískur" er
ekki einu sinni til í orðabók Menn-
ingarsjóðs 1983.
Allt ferskfísk-tímabilið hefír
Ameríkumarkaðurinn verið lang
mikilvægastur, og fært þjóðinni
góðar tekjur og dýrmætan gjald-
eyri. Þar sem ýmsar raddir eru
nú uppi á Fróni, sem draga vilja
í efa mikilvægi þessa markaðar,
þykir mér tilhlýða að eyða nokkr-
um orðum í uppfræðslu á þessu
sviði.
Freðfiskmarkaðnum hérna í
henni Ameríku er skipt í smásölu-
markað og fjölfæðismarkað. ís-
lensku fyrirtækin selja mjög lítið
á þeim fyrmefnda. Stafar það
fyrst og fremst af því, að mat-
vörukaupmenn landsins telja, að
húsmæður vilji ekki borga hærra
verð fyrir góðan físk. Þess vegna
bjóða þeir upp á mikið af ódýrum
og lélegum físki í búðum sínum.
Auðvitað eru undantekningar, en
þær eru því miður ekki margar.
Fjölfæði kalla ég alla matseld
utan heimila, og á fjölfæðismark-
að eru seldar allar þær matvörur,
sem notaðar eru í að elda og fram-
reiða þar matinn. Það getur gerst
á mismunandi stöðum, svo sem á
veitingahúsum, mötuneytum,
sjúkrahúsum, skólum og fangels-
um. Það er hérna, sem íslands-
menn hafa fundið innkaupastjóra
og faglært matreiðslufólk, sem
viðurkennir yfírburðagæði
íslenzka físksins og greiðir oft
hærra verð fyrir hann heldur en
annan físk.
Spitalar og fangelsi eru stund-
um kölluð „fanginn markaður"
vegna þess, að þeir sem þar dvelja,
eiga ekki margra kosta völ í mat-
armálum. í Flórída eru öll fang-
elsi að springa utan af sívaxandi
flölda afbrotamanna. Fangamir
virðast mjög lystugir og oftast er
þeim gefinn fískur einu sinni í
viku. Gott þykir því að ná viðskipt-
um við þessar stofnanir. Við fisk-
salar erum mjög andvígir dauðar-
efsingunni, því við viljum ekki
missa viðskiptavinina!
Ef fangelsin eru óftjálsasta
tegundin af matstöðum á fjölfæð-
ismarkaðanum, eru veitingahúsin
auðvitað sú fijálsasta. En þau
geta líka verið misjöfn, sérlega
hvað form snertir. Sum fara fram
á, að fólk panti borð og sitji á
meðan það treður í sig matnum.
Mjög mörg önnur bjóða upp á
óformlegt og ftjálst andrúmsloft
þar sem gestimir geta komið
hvenær sem þeir vilja og etið hvað
sem þeir vilja. Báðir hópar þess-
ara veitingahúsa og öll önnur þar
í milli nota mikið af físki og em
góðir viðskiptavinir íslandsfyrir-
tækjanna.
Fijálslyndu vertshúsin, sem em
í fararbroddi hinna nýju matar-
strauma, hafa raskað ýmsum
matarvenjum. Allt miðast að því
að hafa matarúrval á boðstólum
og leyfa sfðan gestunum að velja
og borða síðan eins mikið og þeir
vilja. Að fá sér svona mat er kall-
að að fara á beit (grazing á
ensku), eins og rolla og kroppa
hér og narta þar. Beitarmatur
getur verið allt frá hráu græn-
meti og upp í fínustu heita rétti.
Fólk, sem er á beit, sezt oft
ekki niður, heldr borðar standandi
og ráfar milli hlaðinna borða til
að bera sig eftir björginni og velja
það, sem því best líkar. Maturinn
er oft guðsgafflamatur og oft
bjóða vínkrár upp á hann ókeypis
til þess að hæna að fólk, sem vill
koma á beit. Menn geta nartað
og kroppað eins og þeim sýnist
ef keyptir em áfengir drykkir.
Ýmislegt fólk fer á svona staði,
sem mætti ef til vill kalla beitar-
hús, fær sér einn eða tvo drykki
og um leið fylli sína af töðunni
og getur þá sparða sér að elda
eða kaupa kvöldmat.
Um daginn var okkur boðið í
feiknarlega gróðursæla beitar-
haga. Bamett-bankinn var að
vfgja 30 hæða aðalstöðvar í Miami
og bauð, í því tilefni 2.000T3.000
manns að koma á beit. í mjög
rúmgóðum húsagarði var komið
fyrir einum 25 mismunandi veit-
ingastúkum, sem buðu upp á alls
kyns nartmat. Við slógumst í hóp
með hinum rollunum og ráfuðum
milli borðanna kroppandi og
drekkandi. Þama var að fínna
mat upp á ameríska, kínverska,
mexíkanska, ftalska, japanska og
indónesíska vísu.
Þegar búið var að fara hringinn
var hægt að kroppa í ostaborðið,
sem hlaðið var ostum frá flestum
heimshomum. Ekki má gleyma
vætunni, allt frá kaffí upp í dýr-
ustu vín, öl og áfengi. Áð lokum
var gestum boðið að taka lyfturn-
ar upp á 30. hæð og fá þar eftir-
mat og kaffí. Þar var líka mikið
úrval og í viðbót ævintýralegt
útsýni yfír Miami.
Þegar rambað var heim af
þessu fyalli eða afrétt, gátu þessar
tvífættu rollur prísað sig sælar
yfir því að eiga ekki yfír höfði sér
sömu örlög og ferfættar frænkur
þeirra á íslandi á haustin.