Morgunblaðið - 25.02.1988, Blaðsíða 49

49
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 198.8
Svívirðileg aðf ör að heilsu-
fari landsmanna í formi verð-
stýringar með skattaálagningu
eftir Guðna
Gunnarsson
Breytum lífsmátanum, tökum
upp nýjan lífsstíl. Fyrirbyggjandi
leiðir kannaðar, segir Guðmundur
Bjarnason heilbrigðismálaráðherra
á nýafstöðnu heilbrigðisþingi. Al-
þjóðaheiibrigðisstofnunin setti fram
heilbrigðismálamarkmið árið 1977.
Ellefu árum seinna, árið 1986,
ályktaði ríkisstjórnin síðan að frum-
kvæði þáverandi heilbrigðisráð-
herra, Ragnhildar Helgadóttur, að
unnin skyldi iandsáætlun í heil-
brigðismálum með hliðsjón af
stefnu Alþjóðaheilbrigðisstofnunar-
innar. Á sama tíma var lögð fram
íslensk heilbrigðisáætlun. I þessari
áætlun er ályktað að heilbrigði sé
dýrmætasta eign einstaklingsins og
því verðmætasta auðlind þjóðfé-
lagsins. Þetta eru stórhuga og
glæsilegar yfirlýsingar og mark-
miðið lofsvert. En annan eins
tvískinnung hefur undirritaður
sjaldan séð, því á sama tíma er ríkis-
stjómin að skattleggja alla almenna
heilsurækt í landinu og vinnur
þannig þvert ofan í fyrri áform.
Já, einu sinni enn hefur ríkis-
stjóm þessa lands styrkt stoðir
sjúkdómskerfisins (heilbrigðiskerf-
isins!) með verðstýringu. Það gerir
hún með því að leggja söluskatt á
þjónustu líkams- og heilsuræktar-
stöðvanna. Skylt þykir mér þó að
taka fram að íþróttafélögin þurfa
ekki að greiða söluskatt og geta
menn því t.d. ástundað lyftingar
hjá Kraftlyftingadeild KR í keppnis-
skyni, en ætli þeir að gera það til
að auka líkamshreysti sína eða sér
til heilsubótar þurfa þeir að greiða
af því skatt. Einnig skal þess getið
að dansiðkun eins og jassballet,
bolfimi og önnur leikfimi eða tónlist
er skattskyld. Þetta er einungis
vegna þess, að sögn embættis-
manna skattkerfisins, að þessir iðk-
endur em fáklæddir og fara í sturtu
eða bað á eftir. Hinsvegar þurfa
þeir ekki að greiða skatt sem stunda
samkvæmisdansa og sinna þeirri
iðkun í jakkafötum eða sambærileg-
um fatnaði og fara ekki í sturtu á
ist handa við byggingu nýs versl-
unarhúsnæðis hjá Kaupfélagi
Steingrímsfjarðar, Hólmavík.
Hús það sem kaupfélagið rekur
nú verslun sína, er orðið of lítið
til að geta þjónað sem eina versl-
unarhúsnæði Hólmavíkur og
nærsveita.
Þar hefur verið erfítt fyrir starfs-
fólk að vinna sökum þrengsla og
þegar mikið hefur verið að gera
hefur starfsfólkið mátt hafa sig allt
við að fylla í hillur aftur. Gamla
húsnæðið var yfrið nógu stórt hér
Guðni Gunnarsson
eftir til að þrífa af sér svitann.
En er þama látið við sitja. Nei,
ríkisstjómin vill nefnilega líka
stjóma því hvers við neytum. Það
er einnig gert með verðstýringu í
formi söluskatts. Já, nú þurfum við
að greiða söluskatt af matvælum,
bæði þeim sem almennt em talin
holl og eins þeim sem talin em óholl.
En viti menn, hvað gerir ríkis-
stjómin? Hún greiðir niður dýrafit-
una, það er að segja kindakjötið og
smjörfjöllin. Undirritaður telur að
þama sé enn verið að styrkja sjúk-
dómskerfið. Lengi hefur verið viður-
kennt að dýrafita, hvort sem hún
kemur úr mjólkurafurðum eða af
kjöti, inniheldur kólestrol sem sann-
að er að veldur hjarta- og æðasjúk-
dómum, svo ekki sé minnst á of-
fitu. Þá má einnig nefna þá um-
ræðu sem mjólkurafurðir hafa feng-
ið úti í heimi. Þá á ég bæði við
ókosti gerilsneiðingar, sem hefur
áhrif á allt lífrænt ferli mjólkurinn-
ar og fitusprengingu, sem er talin
mynda niturbasa (xanthine oxidase
X—0), sem sérfræðingar telja að
hafi ekki minna að segja í sam-
bandi við hjarta- og æðasjúkdóma.
Þessi umræða fer ekki hátt hér
áður fyrr, en nú hefur fjölgað á því
svæði sem kaupfélagið þjónar.
Þegar nýja verslunarhúsnæðið
verður tekið í notkun mun það
bæta mjög aðstöðu kaupfélagsins.
Áætlað er að nýta alla hæð vefnað-
arvörudeildar undir skrifstofuhald,
að sögn Jóns Alfreðssonar kaup-
félagsstjóra. Matvörulager, bús-
áhöld, vefnaðarvara og kjötvinnsla
munu flytjast í nýja húsnæðið. í
framtíðinni er áætlað að byggja
skrifstofuhúsnæði, þungavöruversl-
un og geymslur fyrir þær við hlið
hin nýja húsnæðis. „Pakkhúsið"
svokallaða, þungavöruverslunin, er
heima, sennilega vegna þess óefnis
sem landbúnaðarframleiðsla er
komin í, þó neysla þessara afurða
sé h'oll í ákveðnum mæli þá er al-
mennt viðurkennt að ofneysla er
mjög óholl.
Einhverjum kann að finnast ég
vera að gera úlfalda úr mýflugu.
Það er hins vegar löngu sannað
mál að verðstýring er áhrifaríkt
stjómtæki og nærtækasta dæmið
er hvemig áfengisneyslu lands-
manna er stjómað með verðlægi.
Þá þykir mér sárt að hugsa til
þess að fólk skuli beinlínis vera
fælt frá fyrirbyggjandi aðgerðum í
sjúkdómsvömum eins og líkams-
og heilsurækt er, ásamt bættum
neysluvenjum með þessum hætti.
Máli mínu til stuðnings langar
mig að nefna dæmi ættað frá
Bandaríkjunum. Þar í landi hafa
rannsóknir nefnilega sýnt að þeir
efnaminni og óupplýstu verða helst
fyrir barðinu á hjarta- og æðasjúk-
dómum ásamt kvillum sem stafa
af skorti á ákveðnum næringarefn-
um og ofneyslu annarra. Banda-
ríkjamenn kalla þetta sjúkdóm fá-
tæka mannsins.
Aukin skattbyrði er líklega talin
í okkar þágu og sjálfsagt á að veita
einhveiju af þessu fé til heilbrigðis-
kerfisins svokallaða til þess að
lækna megi sjúka.
Mig langar hins vegar að benda
á að heillavænna hefur hingað til
þótt að byrgja bmnninn áður en
bamið dettur í hann.
Því segir ég! Háttvirta ríkis-
stjórn, viðurkennið mistök ykkar
og afnemið þessa fjötra af okkur,
þegnum þessa lands. Einnig vil ég,
lesandi góður, rhinna á að við kus-
um þessa ríkisstjórn þannig að
ábyrgðin er einnig í okkar höndum.
Ég hvet því menn til að láta í sér
heyra og andmæla þessu sem
víðast.
Að lokum skulum við muna að
líkams- og heilsurækt er þjóðrækt.
Það væri því mikil synd að láta
aðra eins valdníðslu óáreitta.
Með heilsukveðju.
Höfundur er ritstjóri tímaritsins
Líkamsrækt ognæring.
nú til húsa í nokkmm húsum á
Hólmavík og er áætlað að sú starf-
semi kaupfélagsins verði á svipuð-
um slóðum áfram, að sögn Jóns
Alfreðssonar.
Benedikt Grímsson er yfirsmiður
hins nýja verslunarhúss. Hann tjáði
fréttaritara að byijað hefði verið á
verkinu um miðjan júní. Fjórir menn
hefðu að jafnaði unnið við verkið
og hefði húsið orðið fokhelt um
miðjan október.
Verslunarhúsnæðið nýja er tæpir
700 m2 og áætlað er að opna í maí.
- BRS
Gljaandi
HARKA
med
Kópal
Geisla
Góðar stundir
með MS sam-
lokum -hvar
og hvenær
sem er. • 1
Mjólkursamsalan

• «1 _ 'f»nrs>«

*»■■
Hið nýja verslunarhúsnæði Kaupfélags Steingrímsfjarðar á Hólmavík. Morgunbiaðið/Baidur R. Sigurðsion
Hólmavík:
Nýtt verslunarhúsnæði
Hólmavík.
Á SÍÐASTLIÐNU sumri var haf-