Morgunblaðið - 25.02.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, FIMMTUDAGUR 25. FEBRÚAR 1988
Suður-Kórea:
Háskólanemar
mótmæla valda-
töku forsetans
Seoul, Reuter.
RÓTTÆKIR háskólanemar lögðu bandarísku upplýsinga-
þjónustuna í Seoul undir sig í gær til að mótmæla stuðningi
Bandaríkjastjómar við suður-kóresku stjórnina. Lögreglunni
tókst þó fljótlega að fjarlægja þá. Þúsundir stúdenta börð-
ust síðan við lögreglumenn í miðborginni í gærkvöld, þegar
Chun Doo Hwan, forseti, hélt kveðjuhóf í hóteli í Seoul.
Fyrirhugað er að fyrrum starfsfélagi hans í heraum, Roh
Tae-woo, taki við völdum í dag.
Um tólf stúdentar komust inn
í bandarísku upplýsingaþjón-
ustuna með því að sýna nemend-
askírteini sín, veifuðu síðan eld-
sprengjum, og vöfðu utan um sig
fána Suður-Kóreu. Þeir fordæmdu
stuðning Bandaríkjastjómar við
suður-kóresku ríkisstjómina og
kröfðust þess að Bandaríkjamenn
hættu að beita viðskiptaþvingun-
um.
Þúsundir háskólanema hrópuðu
vígorð gegn Chun forseta og vænt-
anlegum eftirmanni hans, Roh á
götum borgarinnar um kvöldið.
Þeir fordæmdu einnig stuðning
Bandaríkjastjómar við „einræðis-
stjóm hersins", eins og þeir nefndu
ríkisstjómina. Sjónarvottar sögðu
að fjölmenn óeirðalögregla hefði
kastað táragassprengjum að stúd-
entunum. Þá hafa borist fréttir
um að háskólanemamir hafi kast-
að steinum og bensínsprengjum
að Iögreglunni. Þeir fordæmdu
suður-kóresk stjómvöld og kölluðu
Roh, sem mun sveija embættiseið
í dag, „kosningasvikara. “
Talsmaður lögreglunnar sagði
að allir lögreglumenn landsins,
140.000 að tölu, hefðu verið kall-
aðir út. Hætta væri talin á að rót-
tæklingar reyndu að ná vopnum
úr vopnabúrum lögreglunnar til
að efna til harðvítugra mótmæla.
Suður-kóreskir stúdentar
standa við glugga bandarísku
upplýsingaþjónustunnar í Seo-
ul, þar sem þeir mótmæltu
stuðningi Bandaríkjastjómar
við ríkisstjóra Suður-Kóreu.
Moskva:
Mótmæli á
degi hersins
Moskvu, Reuter.
UM 100 manns söfnuðust saman
við höfuðstöðvar sovéska komm-
únistaflokksins i Moskvu á þriðju-
dagskvöld til að mótmæla veru
sovéska innrásarliðsins i Afganist-
an. Fólkið mótmælti einnig lengd
herskyldu f Sovétríkjunum en á
þriðjudag voru 70 ár liðin frá því
að Rauða heraum var formlega
komið á fót.
Sveitir lögreglumanna brutu mót-
mælin á bak aftur og handtóku um
30 manns. Flestum var sleppt eftir
nokkrar klukkustundir. Að sögn
Níkolajs Khramovs, talsmanns sam-
taka sem stóðu fyrir mótmælunum
og beijast fyrir auknu trausti í sam-
skiptum Bandarfkjanna og Sovétríkj-
anna, voru þrír menn handteknir í
Leníngrad eftir sambærilegt andóf
og voru þeir dæmdir til 15 daga fang-
elsisvistar fyrir „skrílslæti".
Á þriðjudag var þess minnst með
hátíðlegum hætti í Sovétríkjkunum
að 70 eru liðin frá því að Rauði her-
inn var stofnaður sem og floti Sovét-
manna. Að sögn Khramovs reyndi
fólkið að halda á lofti borðum þar
sem þess var krafist að sovéska innr-
ásarliðið í Afganistan yrði kallað
heim auk þess sem lengd herskyldu
í Sovétríkjunum var mótmælt en hún
er tvö ár. Þrír þeirra sem þátt tóku
í mótmælunum við höfuðstöðvar
kommúnistaflokksins voru sektaðir á
þeim forsendum að stjómvöld hefðu
ekki veitt leyfi fyrir flöldafundi þess-
um.
Reuter
Forkosningar í tveimur ríkjum Bandaríkjanna:
Dole sigraðí en sjónvarps-
prédikarinn kom á óvart
Dukakis og Gephardt sigruðu í kosningum Demókrataf lokksins
Washington, Reuter.
gott og hann ræður yfir mestu fjár-
magni frambjóðenda.
ERLENT
ROBERT Dole öldungadeildar-
þingmaður vann öraggan sigur í
forkosningum Repúblikana-
flokksins í Suður-Dakóta og Minn-
esota, sem fram fóra á þriðjudag.
Kosningar þesar fara fram vegna
forsetakosninganna i Banda-
ríkjunum í haust. Sigur Doles kom
ekki sérlega á óvart en meiri at-
hygli vakti að sjónvarpsprédikar-
Austurríki:
Stjórnin ætti að huga að
eftirmanni Waldheims
- segir Ferdinand Lacina, fjármálaráðherra
Vínarborg, Reuter.
FERDINAND Lacina, fjármálaráðherra Austurrikis úr flokki sósíalista,
hefur beint þeim orðum til félaga sinna í ríkisstjórn landsins að tíma-
bært sé að ieita að eftirmanni Kurts Waldheims forseta landsins.
inn Pat Ro-
bertson náði
öðra sæti á
báðum ríkjun-
um og náði að
skjóta George
Bush, varafor-
seta Banda-
ríkjanna, aft-
ur fyrir sig.
Richard Gep-
hardt sigraði í
forkosningum
Demókrata- '
flokksins {
Suður-Dakóta
Robert Dole Uldunga-
deUdarþingmaður
fagnar sigri
Lacina varð þar með fyrstur valda-
meiri ráðherra innan ríkisstjómarinn-
ar til að gagnrýna setu Waldheims í
forsetastóli síðan skýrsla alþjóðlegrar
sagnfræðinganefndar var birt fyrr í
mánuðinum.
„Við verðum að leita að sameigin-
legum frambjóðanda til að taka við
af (Waldheim)," sagði Lacina í við-
tali við dagblaðið Kurier. „Við getum
ekki haldið áfram eins og ekkert hafi
í skorist."
Aðspurður um álit sitt á því hvort
Waldheim ætti að segja af sér fyrir
11. mars en þá verður þess minnst
að hálf öld «r liðin síðan Hitler sam-
einaði Austurríki Þýska ríkinu, sagði
Lacina: Því fyrr sem Waldheim íhug-
ar hvemig hann geti orðið þjóð sinni
að liði, því betra. Lacina bætti því
við að hann myndi sitja heima við
minningarathöfnina þann 11. mars
ef Waldheim héldi ræðu við það tæki-
færi. Leopold Gratz, forseti þingsins,
hefur hvatt til umræðna um það hvort
yfirleitt sé rétt að minnast 50 ára
afmælisins.
Jörg Haider, hinn ungi og að-
sópsmikli leiðtogi Fijálslynda flokks-
ins (FPÖ) sem er f stjómarandstöðu,
hvatti ríkisstjómina í gær til að taka
af skarið og gera upp hug sinn til
Waldheims. „Annað hvort á stjómin
að lýsa yfir stuðningi við Waldheim
og binda þar með enda á umræðuna
eða hefja tafarlaust ráðstafanir til
að setja hann af,“ sagði Haider. „Vilj-
um við ekki setja forsetann af þá
ættum við heldur ekki að fela hann
eða múlbinda."
Eina leiðin til að setja Waldheim
af gegn vilja hans er að tveir þriðju
hlutar þingmanna krefjist þjóðarat-
kvæðagreiðslu um málið. Franz
Vranitzky, kansíari Austurríkis, segir
í viðtali við vestur-þýska tímaritið
Stem að hann sé á móti slíkri þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Slíkt væri stjóm-
skipulega mjög erfítt og myndi auk
þess kljúfa þjóðina í tvær fylkingar.
en Michael Dukakis fór með sigur
af hólmi i Minnesota.
Dole hlaut 57 prósent atkvæða í
Suður-Dakóta og rúm 40 prósent í
Minnesota. Frammistaða Robertsons
vakti öllu meiri athygli. Talningu
atkvæða var ekki lokið í í Minnesota
en allt benti til þess að hann myndi
gjörsigra Bush í keppninni um annað
sætið. Robertson hafði hlotið 28 pró-
sent atkvæða gegn 11 prósentum
Bush, sem var f fjórða sæti á eftir
Jack Kemp, þingmanni frá New
York. Munurinn varð hins vegar
minni í Suður-Dakóta en þar fékk
Robertson 19 prósent atkvæða en
varaforsetinn 18. Þetta er í annað
skiptið í forkosningunum sem sjón-
varpsprédikarinn nær að bera sigur-
orð af Bush.
Bush lagði litla áherslu á kosning-
amar sem fram fóm á þriðjudag en
frambjóðendur leggja nú kapp á að
undirbúa sig sem best fyrir forkosn-
ingar f 20 ríkjum sem fram fara
samtímis þriðjudaginn 8. mars.
Fréttaskýrendur bandarískir telja að
frammistaða Robertsons á þriðjudag
geti sett strik t reikninginn fyrir
Bush, einkum I suðurríkjunum en
kosið verður í 12 þeirra 8. mars.
Þrátt fyrir ósigurinn er almennt talið
að Bush eigi mesta möguleika í suð-
urríkjunum einkum vegna þess að
skipulag kosningabaráttu hans þykir
Robertsons kveðst bjartsýnn á
úrslit í suðurríkjunum, sem hann
talar gjaman um sem „garðinn" sinn
í framboðsræðum og bindur hann
vonir við að sigra Bush í kosningum
í Suður-Karólínu 5. mars þremur
dögum áður en stóra stundin rennur
upp. Robertson veittist að Bush og
aðstoðarmönnum hans á blaða-
mannafundi á þriðjudag og vændi
hann varaforsetann um að vilja
tengja framboð sitt hneykslismáli
sjóvarpsprédikarans Jimmy Swagg-
art, sem á dögunum játaði að hafa
átt vingott við portkonu eina. „Ég
veit hvers konar fólki Bush hefur
safnað í kringum sig og ég trúi því
til alls," sagði Robertson en Bush
vísaði áökunum þessum á bug og
sagði þær „fráleitar". Því er almennt
spáð að Robert Dole muni eiga erfitt
uppdráttar í suðurríkjunum.
Richard Gephardt, þingmaður frá
Missouri, sigraði í kosningunum í
Suður-Dakóta og hlaut 45 prósent
atkvæða gegn 30 prósentum Mich-
aels Dukakis, ríkisstjóra Massachu-
setts. Dæmið snerist hins vegar við
í Minnesota en þar vann Dukakis
öruggan sigur en Jesse Jackson og
Poul Simon, þingmaður frá Illinois,
voru jafnir í öðru sæti. Talningu at-
kvæða var enn ekki lokið en ljóst
þótti að Gephardt hlyti §órða sætið.
Bandarísk vísindaráðstefna:
Japanir í fararbroddi á
tæknisviði um aldamót
New Orleans. Reuter.
MINNA en helmingur vísindamanna, sem sátu visindaráðstefnu i
New Orleans í þessari viku, telur, að Bandaríkin séu i fararbroddi
á sviði visindarannsókna, og meirihluti vfsindamannanna telur, að
Japan taki við forystuhlutverki á þessu sviði um aldamótin.
Þetta kom fram í skoðanakönn- „Niðurstöður könnunarinnar
un, sem gerð var á vegum vísinda- benda til, að bandarískir vísinda-
tlmaritsins Research and Develop-
ment, meðan á ráðstefnunni stóð.
Þátttakendur voru 500 talsins og
þar á meðal margir af fremstu
vÍBÍndamönnum Bandaríkjanna.
Aðeins 48% þeirra töldu, að Banda-
ríkin væru nú fremst í flokki í
vísindum og tækni, og 46% settu
Japan í fyrsta sæti.
Meirihluti vísindamannanna, eða
52%, töldu, að Japan tæki við for-
ystuhlutverkinu á þessu sviði um
aldamótin, en aðeins 38% töldu, að
Bandaríkin mundu halda foryst-
unni.
menn séu mjög svartsýnir á mögu-
leika Bandaríkjanna á að halda
forystuhlutverki sínu á tæknisvið-
inu,“ sagði Tim Kelly, útgefandi
tímaritsins.
Hann bætti við, að sú skoðun
vfsindamannanna, að Bandaríkin
væru að dragast aftur úr í vísinda-
rannsóknum væri „áhyggjueftii".
Vfsindamennimir kenna Reag-
an-stjóminni og menntakerfi lands-
ins um siælega frammistöðu
Bandaríkjamanna í hinu aiþjóðiega
tæknikapphlaupi.