Morgunblaðið - 27.02.1988, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1988
NORRÆNT TÆKNIÁR1988 / Umsjón Sigurður H. Richter
Póst- og" símamála-
stofnunin - Opið hús
Plæging’ á ljósleiðarastreng. Innfellda myndin sýnir vinnu við enda-
búnað ljósleiðarastrengs.
í tilefni af Norrænu tækniári
1988 verður Póst- og símamála-
stofnunin með „opið hús“ sunnu-
daginn 28. febrúar frá kl. 14.00
tíl kl. 18.00 á eftirtöldum stöð-
um: '
Ármúla 27: Ráðstefnusjónvarp,
samskipti með tölvum í almenna
gagnaflutningsnetinu, skjalaflutn-
ingur með Qarljósritun (telefax),
ljósleiðaratenging, ritsímaþjónusta
o.fl.
Múlastöð: Sjálfvirkar símstöðv-
ar, farsímastöðin, almenna gagna-
flutningsstöðin, búnaður fyrir sjón-
varpssendingar, ljósleiðarabúnað-
ur, Mælistofa Landsímans.
Fjarskiptamiðstöðin í Gufu-
nesi: Radíóflugþjónusta, skipa-
radíó, bílaradíó.
Jarðstöðin Skyggnir: Gervi-
tunglafjarskipti.
Póst- og símamálastofnunin er
ríkisstofnun, sem heyrir undir sam-
gönguráðherra og fer með rekstur
ríkisins á sviðum póst- og síma-
mála. Pósturinn er 211 ára gam-
all og Landsíminn 81 árs, en þess-
ar tvær ríkisstofnanir voru samein-
aðar árið 1935.
Gjaldskrá fyrir póst- og síma-
þjónustu er ákveðin þannig að tekj-
ur skuli nægja fyrir rekstri og ijár-
festingu stofnunarinnar. Póstur og
sími er því byggður upp fyrir §ár-
magn frá notendunum sjálfum,
sem eru allir landsmenn og má því
segja að Póstur og sími sé stofnun
allra landsmanna.
Hér á eftir fer lýsing á helstu
þjónustuþáttum símans:
Fjarskipti við útlönd
Landsíminn var stofnaður 29.
september 1906 með opnun
ritsímasambands Reykjavík—
Seyðisfjörður—Pæreyjar—Skot-
land um loftlínu og sæstrengi milli
Seyðisfjarðar og Færeyja og frá
Færeyjum til Skotlands.
Þráðlaust símasamband var
opnað við Kaupmannahöfn og
London árið 1935 og New York
árið 1947. Þráðlaust ritsímasam-
band var opnað við New York
1938.
Sæsímar með 24 talrásum hvor
voru teknir í notkun milli íslands,
Færeyja og Skotlands, SCOTICE,
og milli Islands, Grænlands og
Kanada, ICECAN árið 1962.
í október 1980 var jarðstöðin
Skyggnir fyrir gervihnattasam-
bönd um Intelsat-gervihnött tekin
í notkun ásamt símstöð fyrir sjálf-
virkt val milli íslands og annarra
landa. Vegna mikillar aukningar á
símaumferð hefur tallínum til út-
landa fjölgað ört og eru þær nú á
þriðja hundrað.
Innanlandssambönd
Fyrstu símasamböndin voru
loftlínur á símastaurum, en nú er
svo komið að allar loftlínumar eru
horfnar og í staðinn eru komnir
jarðstrengir og þráðlaus sambönd
(radíóleiðir). Bæði á jarðstrengjun-
um og þráðlausu samböndunum
hefur flutningsgetan verið marg-
földuð með notkun íjölrásabúnað-
ar. Stærstu samböndin í dag eru
örbyigjusambönd um allt land með
960 talrása eða einnar sjónvarps-
rásar flutningsgetu og niðurplægð-
ir ljósleiðarastrengir með 6 eða
fleiri Ijósleiðurum. Hver ljósleiðari
flytur með núverandi endabúnaði
um 2.000 talrásir eða 2 sjónvarps-
rásir en unnt er að íjórfalda flutn-
ingsgetuna með öðrum endabún-
aði.
Sjálfvirkar símstöðvar
Fyrstu sjálfvirku símstöðvamar
voru opnaðar í Reykjavík og Hafn-
arfirði 1. desember 1932. Lokið
var við að setja upp sjálfvirkar
símstöðvar á öllum þéttbýlisstöð-
um árið 1976 og í dreifbýlinu 1986.
Á árinu 1984 voru fyrstu staf-
rænu símstöðvamar opnaðar í
Reykjavík og Keflavík og síðan
hafa eingöngu verið keyptar staf-
rænar símstöðvar. Nú em 26%
símanúmera í stafrænum
símstöðvum víðsvegar um landið
og á þessu ári verður opnuð ný
stafræn útlandasímstöð.
Sjálfvirka farsímakerfið
Sjálfvirkt farsímakerfi var tekið
í notkun 3. júlí 1986 og hefur
aukist miklu hraðar en búist var
við. í árslok 1987 vom notendur
farsímakerfisins orðnir 5.000 og
þar af um 20% í bátum og skipum,
en þeir vom með um 60% notkun-
artíma kerfisins. Auk sjálfvirka
farsímakerfisins er starfrækt
handvirkt farsímakerfi með
300—400 notendum.
Telex
Handvirk telexþjónusta hófst
1962 eftir opnun en sjálfvirk telex-
stöð var tekin í notkun 1970. Síma-
telex hefur verið í notkun frá árinu
1984. Nú em telexnotendur um
560 og símatelexnotendur rúmlega
900.
Almenna gagria
flutningsnetið
Almenna gagnaflutningsnetið
var tekið í notkun í ársbyijun 1986,
en í maí 1986 opnaðist samband
við útlönd. Gagnanetið nær til alls
landsins. Gagnanetið er sjálfvirkt
kerfí fyrir fjarskipti milli tölva.
Hægt er t.d. að nota gagnanetið
til að velja samband við upplýs-
ingabanka og tölvupósthólf erlend-
is. Sumar tölvur em fasttengdar
netinu, en einnig er hægt að tengj-
ast því með upphringingu í gegn-
um sjálfvirka símakerfið.
Flutningsleiðir fyrir útvarp
(hljóðvarp og sjónvarp)
Póst- og símamálastofnunin
bæði byggir og rekur dreifíkerfi
hljóðvarps og sjónvarps fyrir
Ríkisútvarpið. Frá 1986 hafa
margar útvarpsstöðvar og sjón-
varpsstöðin Stöð 2 hafið útsend-
ingar. Stofnunin sér um útvarps-
Konur og tækni
Föstudaginn 4. mars kl. 13—18, verður haldin ráðstefna í
Norræna húsinu og fjallar hún um „Konur og tækni“. Ráðstefn-
an er haldin á vegum kvenna í verk- og tæknifræðingastétt og
í tilefni af Norrænu tækniári 1988. Jafnframt er ráðstefnan liður
i undirbúningi kvennaráðstefnunnar Nordisk Forum í Osló í
sumar. ‘ ■
Tilgangur ráðstefnunnar er að gefa konum í tæknistörfum kost á
að kynnast innbyrðis og kynna störf sín út á við í tilefni tækniársins.
Fyrirlesarar á ráðstefnunni verða konur, verk- og tæknifræðingar,
sem hafa starfað í tæknigreinum í atvinnulífinu um árabil. Fjallað
verður um tölvunotkun og þróun í upplýsingatækni, tæknistörf innan
sjávarútvegs og matvælaiðnaðar, orkumál á íslandi, niðurstöður úr
skoðanakönnun á hvers vegna konur velja tækninám og gestafyrirles-
ari mun fjalla um stöðu kvenna í tæknigreinum i Danmörku.
Því næst munu vinnuhópar fjalla um menntun og starfsval, starfs-
frama kvenna í tæknistörfum, áhrif kvenna á tækni og tæknisam-
félag 21. aldar. Vinnuhópamir gefa skýrslur um niðurstöður sinar í
lok ráðstefnunnar.
Ráðstefnan er öllum opin, en konum, verk- og tæknifræðingum
svo og nemum í verk- og tæknifræði er sérstaklega boðið. Þátttaka
er ókeypis/ en óskast tilkynnt til skrifstofu Verkfræðingafélags ís-
lands í síma 688505, milli kl. 9 og 13. Undirbúningsnefndin veitir
allar nánari upplýsingar, en í henni eru Guðrún Zoéga, sími 621900,
Inga Hersteinsdóttir, sími 84499, og Sigríður Á. Ásgrímsdóttir, sími
688131.
Jarðstöðin Skyggnir. Með Skyggni hófst nýr kafli í fjarskiptum ís-
lands við önnur lönd.
Millj.
mln.
Símaumferð milli íslands og annarra landa 1977 til 1987. Sjálfvirkt
val var tekið í notkun 1980.
sendingar þessara einkastöðva og
leigir þeim flutningsleiðir til sendi-
stöðvanna.
Fj arskiptaþj ónusta fyrir
flugnmferðarstjórn
Stofnunin hefur frá 1946 séð
um fjarskipti við flugvélar í milli-
landaflugi. Fjarskiptastöðin í
Gufunesi er rekin allan sólarhring-
inn alla daga í þessum tilgangi.
Gufunes er einnig miðstöð fyrir
skeytasendingar í sambandi við
flugumferðarþjónustuna.
Strandarstöðvar
Elsta strandarstöð eða loft-
skeytastöð landsins var byggð á
Melunum í Reykjavík 1918, en
árið 1963 var hún flutt í fjarskipta-
stöðina í Gufunesi. Nú eru reknar
strandarstöðvar fyrir fjarskipti við
skip í Reykjavík, ísafirði, Siglu-
firði, Neskaupstað, Höfn í Homa-
firði og Vestmannaeyjum.
að. Sem dæmi um nýjungar má
nefna telefaxtæki (myndsenditæki
eða Qarljósrita), þráðlausan síma
og margar tegundir mótalda (mod-
em), sem er tengibúnaður fyrir
gagnasendingar um símalínur.
I soludeildunum fer fram öll al-
menn þjónusta við viðskitavini, svo
sem ráðgjöf, móttaka umsókna um
nýja síma og flutning og móttaka
notendabúnaðar til viðgerða.
Póst- og símaminjasaf níð
Póst- og símaminjasafnið er við
Austurgötu 11 í Hafnarfirði. Þar
getur að líta safn íjölbreytilegra
muna og tækja er tengjast póst-
og símaþjónustu á íslandi.
Póst- og símamálastofnunin
býður fólki að koma og kynna sér
starfsemi stofnunarinnar. Starfs-
menn stofnunarinnar munu verða
á staðnum, svara fyrirspumum og
segja frá.
Lóranþjónusta
Lóran er staðarákvörðunarkerfi
m.a. fyrir flugvélar og skip. Lór-
an-c stöðin á Gufuskálum, Snæ-
fellsnesi, hefur verið rekin af stofn-
uninni í meira en 20 ár. Stöðin er
aðalstöð í svokölluðu íslandskerfi
með stöðvar á Grænlandi og í
Færeyjum og er aukastöð í Noreg-
skerfínu. Lóran-mastrið er hæsta
mannvirki á íslandi, yfir 400 m
hátt. Auk þess rekur stofnunin í
samvinnu við bandarísku strand-
gæsluna Lóran-eftirlitsstöð í
Keflavík.
Notendabúnaður
Sala notendabúnaðar var gefín
frjáls með fjarskiptalögunum
1984, en Póstur og sími hefur
sífellt verið að auka þjónustu við
símnotendur á þessu sviði. Sölu-
deildin í Landsímahúsinu tók til
starfa árið,1982 og í fyrra var
önnur söludeild opnuð í Kringlunni.
Ávallt er reynt að bjóða upp á
nýrri og fullkomnari notendabún-
Opinhúsá
næstunni
í tilefni af Norrænu tækniári
hefur fyöldi fyrirtækja og stofn-
ana verið fenginn til að vera
með opin hús á sunnudagseftir-
miðdögum. Næstu sunnudaga
verða eftirfarandi fyrirtæki
með opið hús:
Sunnudaginn 28. febrúar:
Póstur og sími i Reykjavík, eins
og ffarn kemur annars staðar
hér á síðunni.
Sunnudaginn 6. mars:
Landssmiðjan.
Sunnudaginn 13. mars:
Landspítalinn (rannsóknastof-
ur og nokkrar deildir).
Sunnudaginn 20. mars:
Orkustofnun.
Stofnanir þessar og fyrirtæki
verða kynnt nánar hér í blaðinu
þegar nær dregur „Opnu húsi
á hverjum stað.