Morgunblaðið - 12.03.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. MARZ 1988
Afganistan-viðræðurnar:
Cordovez vill
skýrari línur
Genf. Reuter.
DIEGO Cordovez, sáttasemjari
Sameinuðu þjóðanna í friðarvið-
ræðum Pakistana og Afgana í
Genf, hvatti samninganefndirnar
til að leita eftir skýrari umboðum
frá ríkisstjómum sínum, svo að
unnt yrði að bijótast út úr þeirri
sjálfheldu, sem viðræðurnar
væru komnar í.
„Ég hef beðið nefndimar að
koma til viðræðnanna eftir helgina
með frekari fyrirmæli að heiman,“
sagði Cordovez eftir stutta fundi
með báðum málsaðiljum.
Myndin sýnir austurríska borgara fagna þýskum hermönnum þann 13. mars árið 1938.
Austurríki:
Innlimunarinnar minnst í
skugga Waldheim-málsins
í Austurríki var þess minnst i gær að fyrir 50 árum sameinaðist
landið Þýska rikinu og hvarf um árabil af landakortinu sem sjálf-
stætt ríki. Minningarathöfnin fór fram i skugga þess að æðsti mað-
ur þjóðarinnar, Kurt Waldheim, hefur verið sakaður um aðild að
stríðsglæpum nasista á meðan hann var í þýska hernum. Forsetinn
lét undan þrýstingi og hélt ekki ræðu við minningarathöfnina en í
sjónvarpsræðu á fimmtudag baðst hann afsökunar á stríðsglæpum
Austurrikismanna og hvatti til betra almenns siðgæðis. Leopold
Gratz, forseti austurríska þingsins, sagði í ræðu í gær er minnis-
varði um fómarlömb nasista var afhjúpaður í Vinarborg að ekki
væri hægt að tala um sekt heillar þjóðar en „við ættum að finna til
sameiginlegar skammar vegna þess sem samborgarar okkar af gyð-
ingaættum urðu að þola.“
Líkt og Vestur-Þjóðverjum hefur
Austurríkismönnum gengið illa að
gera upp sakir fortíðarinnar. Þeir
hafa viljað líta á sig sem fyrsta
fómarlamb Hitlers og varpað allri
ábyrgð á Hitler af glæpunum sem
framdir voru á austurrísku lands:
svæði en gleymt eigin hlutdeild. í
stríðslok voru 1000 gyðingar eftir
í Austurríki en árið 1938 voru þeir
200.000. Þar af höfðu 70.000 orðið
fómarlömb skipulagðrar útiýming-
ar. Það hefur einnig viljað gleymast
að Hitler var tekið fagnandi er hann
ók í vagni sínum þann 15. mars
árið 1938 inn á Heldenplatz í Vín.
Shamir hafnar tillögnm
Bandaríkjastjómar
Tel Aviv. Reuter.
YITZHAK Shamir, forsætisráð-
herra ísraels, sagðist í gær
andvígur í einu og öllu tillögum
Bandaríkjastjórnar um frið í
Miðausturlöndum. George
Shultz, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, afhenti ráða-
mönnum í ísrael, Sýrlandi og
Egyptalandi, tillögurnar í ferð
tíl þessara ríkja fyrir viku.
Shamir fer á sunnudag til Banda-
ríkjanna til viðræðna við ráðamenn
í Washington og sagðist hann von-
ast til að nýjar tillögur, sem ísrael-
ar og Arabar gætu sameinast um,
litu dagsins ljós í ferðinni.
„Der Anscluss", eða sameining
ættjarðar Hitlers og Þýska ríkisins
átti sér engan veginn stað gegn
vilja Austurríkismanna.
Franz Vranitsky, kanslari Aust-
urríkis, vék í ræðu sinni í gær að
tengslum þjóðarinnar við fortíðina
og sagði meðal annars: „Það sem
máli skiptir er ekki endilega það
sem gerðist fyrir 50 árum heldur
viðhorf okkar nú til þeirra atburða.
Það væru mistök að halda að fortíð-
in skipti ekki máli nú. Ég hlýt að
vara við því viðhorfi að minningin
sé óþægileg skylda sem aðrir hafi
þvingað upp á okkur með gagnrýni
sinni."
Viðræðumar miða að því að
tryggja brottflutning um 115.000
sovéskra hermanna frá Afganistan.
Þær hafa strandað á þeirri kröfu
Pakistana, að ný stjóm taki við af
Kabúl-stjóminni, sem Sovétmenn
styðja, svo og þeirri kröfu Banda-
ríkjamanna, að Sovétmenn láti af
hemaðaraðstoð sinni, eftir að þeir
hafí dregið herlið sitt á brott. Þeirri
kröfu hafa Sovétmenn vísað á bug
og sagt hana jafngilda kröfu um,
að Bandaríkjamenn hættu að veita
Pakistönum hemaðaraðstoð. Samn-
ingsaðilar kenna hvorir öðrum um
árangursleysi viðræðnanna.
Mujahideen-skæraliðahreyfingin
hefur dregið samningamenn sína
út úr viðræðunum og lýst yfir, að
liðsmenn hennar muni beijast, þar
til síðasti Sovéthermaðurinn verði
á brott frá Afganistan og Kabúl-
stjómin hafí látið af völdum.
Pakistönsk stjómvöld hafa
áhyggjur af því, að stríðið muni
dragast á langinn og jafnvel ná inn
fyrir landamæri Pakistans. Þá era
þau uggandi um, að afganskir
flóttamenn muni neita að fara heim,
ef ný stjóm taki ekki við völdum í
heimalandi þeirra.
Um síðustu helgi hvöttu stjómar-
andstöðuleiðtogar í Pakistan stjóm-
völd til að undirrita SÞ-samkomu-
lagið, þó að sú krafa fengist ekki
fram, að ný stjóm tæki við í Kabúl.
Shamir sagðist andvígur hveiju
orði, sem í tillögum Bandaríkja-
manna, stæði nema undirskrift
Shultz. Tillögumar væra klaufaleg-
ar og í þeim væri ekki að finna
neitt, sem tryggði frið eða öryggi
ísraels. „Þær virðast eingöngu til
þess gerðar að þóknast aröbum,"
sagði Shamir í gær.
Blaðið Hadashot birti í gær skoð-
anakönnun um afstöðu Israela til
tillagna Bandaríkjamanna. Af þeim,
sem afstöðu tóku, sögðust 46,2%
aðspurðra fylgjandi tillögunum en
36,7% andvígir.
Italía:
Hér má sjá hafurtask hryðjuverkamanna IRA, sem spænska lögreglan fann.
Gíbraltar:
Ennískillen barna-
leikur í samanburði
Goria forsætisráð-
herra segir af sér
Rómaborjf, Reuter. '
GIOVANNI Goria, forsætisráð-
herra Ítalíu, gekk í gær á fund
Francesco Cossiga Ítalíuforseta
og afhenti honum lausnarbeiðni
sína. Þetta er S annað skiptið sem
hann segir af sér, en í bæði skipt-
in — nú síðast í febrúar — skip-
aði Cossiga honum að sitja
áfram.
Almennt hafði reyndar verið
búist við að Goria segði af sér eftir
Iokaafgreiðslu Qárlagaframvarps-
ins síðastliðinn fímmtudag, en hins
vegar töldu menn, að af afsögninni
yrði ekki fyrr en í lok næstu viku.
Þessi skyndilega afsögn siglir í
kjölfar hávaðadeilna stjómarflokk-
anna fímm um þá ákvörðun Goria
að halda áfram byggingu kjam-
orkuvers skammt norður af Róma-
borg, en hún var stöðvuð í fyrra.
Goria, sem er 44 ára gamall, er
yngsti forsætisráðherra Ítalíu en
stjóm hans er hin 47. frá stríðslok-
um. Hann tók við embætti hinn 29.
júlí eftir stjómarkreppu, sem verið
hafði frá þingkosningum í júní-
mánuði. Hin átta mánaða stjómar-
seta hefur verið í stormasamara
lagi og margoft legið við stjómar-
slitum.
YFIRVÖLD á Spáni upplýstu í
fyrradag hvemig sprengja írska
lýðveldishersins (IRA), sem
sprengja átti í Gíbraltar á þriðju-
dag, var útbúin. Að sögn breskra
sérfræðinga var sprengja þessi
ein sú öflugasta, sem IRA hefur
nokkru sinni gert úr garði. Var
haft eftir einum þeirra að „Enn-
iskillen [hefði verið] barnaleikur
í samanburði" ef tilræðið hefði
heppnast. Hinir þrir hryðju-
verkamenn IRA, sem standa áttu
að tilræðinu, vora felldir á
sunnudag.
Sprengjan fannst í bílaleigubíl,
sem lagt hafði verið í neðanjarðar-
bflastæði í Marbella við Costa del
Sol. Aðalhluti sprengjunnar vora
tæp 70 kg af hemaðarsprengiefn-
inu Semtex, sem framleitt er í
Tékkóslóvakíu.
Þá vora 200 skothylki úr sovésk-
um AK-47 vélbyssum (Kalashni-
kov) vafín utan um plastsprengi-
efnið til þess að gera hana enn
skeinuhættari en ella. Við spreng-
ingu hefðu kúlumar þeyst í allar
áttir og fellt hvem þann, sem fyrir
yrði. Til þess að tryggja að sprengj-
an spryngi vora fímm hvellhettur í
henni og tvær klukkur, sem stilltar
vora á þann hátt að hún spryngi
þegar vaktaskipti færa fram fyrir
framan embættisbústað landstjór-
ans í Gíbraltar.
Áð sögn sérfræðinga er hand-
bragð IRA auðþekkt af sprengjunni
og jafnvel kann að vera mögulegt
að sjá hver setti hana saman.
Sú staðreynd, að sprengjan var
vafin með áðumefndum skothylkj-
um, þykir ótvírætt benda til þess
að IRA hafi ætlað sér að valda
miklu manntjóni, enda má ætla að
mörghundrað manns hefðu legið í
valnum ef hún hefði verið sprengd.
Að auki má nefna að sprengiefnið
eitt var nægilega öflugt til þess að
valda slíkum skemmdum á nær-
liggjandi húsum, að vafasamt má
teljast að þau hefðu öll staðið að
sprengingunni lokinni.
Semtax sprengiefnið er að
minnsta kosti tíu sinnum öflugra
en venjulegt sprengiefni, sem bygg-
ingarfyrirtæki og aðrir aðilar geta
fengið með löglegum hætti. Talið
er víst að sprengiefnið hafí komið
í einni af fimm vopnasendingum,
sem IRA barst frá Líbýu áður en
togarinn Eksund var stöðvaður í
fyrra með hina sjöttu í lestum
sínum.
Heimild: The Times.