Morgunblaðið - 12.03.1988, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 12. MARZ 1988
47
Minning:
Sigurveig Guðbrands-
dóttirfrá Loftsölum
Fædd 13. apríl 1898
Dáin 4. mars 1988
í dag verður Sigurveig Guð-
brandsdóttir frá Loftsölum jarðsett
frá Víkurkirkju í Mýrdal. Sigurveig
var fædd 13. apríl 1898 og vantaði
því rúman mánuð í nírætt.
Það hefur margt verið rætt og
ritað um aldamótakynslóðina svo-
kölluðu; fólkið sem hefur með vinnu
sinni staðið undir þeim lífshátta-
breytingum sem gerst hafa á Islandi
síðastliðna hálfa öld og búið svo vel
í haginn fyrir okkur sem erum mið-
aldra og yngri. Þetta fólk hefur ver-
ið sterkt og þrautseigt, hert af þeim
kjörum sem það bjó við í æsku. En
enginn fær hindrað gang lífsins.
Allra dagar enda að kvöldi.
Sigurveig fæddist á Höfðabrekku
í Mýrdal, elst þeirra 15 bama Elínar
Bjömsdóttur og Guðbrands Þor-
steinssonar, sem upp komust. Um
aldamótin fluttust þau að Loftsölum.
Þar bjuggu þau hjón í hálfa öld og
þrátt fyrir það að Sigurveig flyttist
úr föðurgarði rúmlega tvítug voru
Loftsalir alltaf hennar „heima".
Margir Reykvíkingar eru félagar í
átthagasamtökum hinna ýmsu hér-
aða landsins þar sem foreldrar þeirra
eða langfeðgar voru fæddir. Það er
ekki víst að þeir skilji hvað það er
að eiga alltaf heima á litlum bletti
langt uppi í sveit, hvar sem menn
eru búsettir.
Elsta systir í hópi 15 systkina
hefur, eins og að líkum lætur, þurft
að taka til hendinni. Það hefur líka
þurft að halda vel á spöðum til að
sjá 15 bama fjölskyldu farborða í
upphafi aldarinnar. Guðbrandur var
vitavörður og þekktur formaður og
sigmaður. Hann nýtti því vel hlunn-
indin, fugl og fisk, sem fylgdu Loft-
sölum, annars lítilli jörð í annarra
eigu. Og bömunum hefur af móður
sinni verið kennt að nýta vel það sem
aflað var. Nýtni var dyggð í þá daga,
en hefur orðið fómarlamb eyðsl-
usamfélagsins. íbúum stórhýsa nút-
ímans er líka óskiljanlegt hvemig
hátt á annan tug heimilismanna
rúmuðust í litlum bæ á Loftsalahóln-
um. En þar hefur ríkt góður andi
sem entist Sigurveigu til ástar og
virðingar á foreldrum og æskustöðv-
um alla ævi.
við sig. Fjölskylduböndin sterku frá
Loftsölum héldust með systrunum
sem bjuggu í Reykjavík og þau hafa
haldist með dætrum Sigurveigar og
íjölskyldum þeirra, jafnvel þó heims-
höf hafi skilið. Heimili hennar var
sjálfsagður samkomustaður fjöl-
skyldunnar á stórhátíðum og af sér-
stöku tilefni. Meðan Sigurveig hélt
heimili, bæði austur í Vík og í
Reykjavík, gátu þeir alltaf leitað til
hennar sem minna máttu sín í þjóð-
félaginu. Og þó að hún væri oft eins
og á verði gagnvart ókunnugum,
gegndi allt öðru máli um þá sem
áttu bágt. Hún vildi gæta vel að
sínu og sínum og var fremur seintek-
in til kunningsskapar eða vináttu.
En hún var mikill vinur vina sinna
og sérstaklega vinsæl á vinnustöðum
og meðal sambýlisfólks. Þar hefur
sjálfsagt átt sinn þátt meðfætt skaft-
fellskt hæglæti og hógværð í fram-
komu. „Skaftfellsk" var hún líka
alla tíð til orðs og æðis. Halldór
Laxness segir um Vestur-Skaftfell-
inga að það sé „fólk sem eitthvert
fegurst viðmót hefur og sannkurteis-
ast líklega í heimi svo og vandaðast
í orðum“. Vonandi er að Islands
orðabókarmenn hafi náð að skrá-
setja hin skemmtilegu orðtök skaft-
fellsku aldamótakynslóðarinnar áður
en hún er öll.
Sigurveig var ekki mikið fyrir
skemmtanir í nútímamerkingu þess
orðs. En hún hafði yndi af söng,
söng vel sjálf og kunni mikið af lög-
um og textum. Hún h'afði líka mikla
ánægu af ferðalögum. Jafnvel
sunnudagsbílferð um Reykjavík og
nágrenni var mikils virði. Hinar ár-
legu fjallaferðir Loftsalasystra og
afkomenda voru stórviðburðir og
margra vikna tilhlökkunarefni. Þeg-
ar Sigurveig var 67 ára gömul fór
hún í fýrsta skipti til útlanda til að
heimsækja Margréti dóttur sína og
systur sina, Önnu, í Ameríku. Hún
fór þangað aftur 5 árum síðar og
hún fór tvisvar til Svíþjóðar að heim-
sækja dótturdóttur sína og nöfnu, í
seinna sinnið 81 árs gömul. Hún
naut þessara ferða út í æsar. Það
skiptir ekki öllu máli að kunna skil
á nöfnum og sögulegum staðreynd-
um, ef menn njóta þess sem fyrir
augu ber.
Nú er Sigurveig lögð í sina síðustu
langferð. Eg held að hún hljóti að
eiga góða heimvon ef æviferill og
breytni mannanna ræður þar nokkru
um. Og hvíldin var jafnvel kærkom-
in eftir langa og stundum stranga
ævi. Ég held að hún hafi verið sátt
við líf sitt þrátt fyrir áföll. Við sem
nú minnumst Sigurveigar með þakk-
læti fyrir samveruna, ættum að hafa
það í huga.
Björn Dagbjartsson
Vitrir menn hafa sagt að lán hvers
manns sé að vera í sátt við sjálfan
sig og guð sinn. Þessi sannindi koma
okkur systkinunum í hug nú þegar
við kveðjum elskulega ömmu okkar.
Á Kambsvegi 1, „Kambó“, þar
sem amma hafði með eljusemi og
dugnaði komið sér upp heimili, mun-
um við fyrst eftir henni. Dætur henn-
ar fjórar voru að stofna sín heimili
og bamabömin vom mörg og smá.
Öll vomm við tíðir gestir á Kambó
og hafði heimilislífíð á sér blæ liðins
tíma, þar sem þijár kynslóðir mnnu
saman í eina heild.
Amma átti að baki langa ævi og
oft stranga. Elst í stómm systkina-
hópi þurfti hún snemma að axla
ábyrgð og aðstoða við uppeldi og
heimilishald. í blóma lífsins mátti
hún sjá á bak tveimur eiginmönnum.
Ætla má að þá hafi hún sótt styrk
í trú sína og hið jákvæða lífsviðhorf
sem fylgdi henni alla tíð. Trúin skip-
aði stóran sess í lífí hennar, sem
einkenndist af hógværð, lítillæti og
æðmleysi.
Við teljum okkur lánsöm að hafa
fengið að njóta samvista við ömmu,
svo lengi sem raun bar vitni, því
fáir höfðu meiru að miðla til kom-
andi kynslóða en hún. í ys og þys
daganna gaf amma okkur það vega-
nesti sem við búum enn að. Hún bjó
yfir eðlislægri' hlýju og ró þess sem
er vinur alls sem lifir.
„Hafðu þökk fyrir ðll þín spor.
Það bezta sem fellur öðrum í arf,
er endurminning um gðfugt starf.“
(D. St.)
Ragnheiður, Snorri og
Halla Sigrún.
Þann 4. mars sl. lést á Öldmnar-
lækningadeild Landspítalans Sigur-
veig Guðbrandsdóttir eftir nokkra
sjúkdómslegu. Sigurveig varð tæp-
lega níræð að aldri. Hún var Skaft-
fellingur að ætt og uppmna og ólst
upp í stómm systkinahópi að Loft-
sölum í Mýrdal. Fyrri maður Sigur-
veigar var Þorsteinn Friðriksson,
kennari í Vík í Mýrdal. Þau eignuð-
ust tvær dætur, Margréti sem bú-
sett er í Bandaríkjunum og Elínu,
sem býr hér í Reykjavík, gift Sæ-
mundi Nikulássyni. Þorsteinn lést
ungur. Seinni maður Sigurveigar var
Valdimar Jónsson en hann var einn-
ig kennari í Vík. Þau eignuðust tvær
dætur, Höllu, sem gift er Erni Æv-
ari Markússyni og Sigrúnu, sem gift
er Bimi Dagbjartssyni. Þær em báð-
ar búsettar í Reykjavík. Bamaböm
Sigurveigar em 9 og bamabama-
bömin em orðin 12.
Valdimar lést um aldur fram og
fluttist þá Sigurveig búferlum til
Reykjavíkur fyrir 40 ámm. Hún bjó
lengst á Kambsvegi 1, en síðustu
15 árin bjó hún hjá dóttur sinni Sig-
rúnu, í Kúrlandi 13.
Ég kynntist Sigurveigu um líkt
lejdi og eiginkonu minni, sem er
dótturdóttir hennar og nafna, en hún
var samvistum við ömmu sína fram
á fullorðinsár og var samband þeirra
alla tíð mjög náið.
Sigurveig var rólynd kona og bar
tilfinningar sínar ekki á torg. Hún
var elst 15 systkina sem komust uþp
og lagði ríka áherslu á sameiningu
systkina sinna. Hún bar hag fjöl-
skyldunnar mjög fyrir bijósti og það
vakti strax athygli mín a hversu
samheldin þessi stóra fjölskylda er.
Heimili Sigurveigar var ávallt opið
gestum og árlega hefur Ijölskyldan
farið saman í ættarferð eina helgi
til að skoða landið og treysta ættar-
böndin. í þessum ættarferðum, sem
nú em orðnar fjölmargar, hafa skap-
ast tengsl milli fjölskyldna, sem ella
hefðu orðið minni. Sigurveig lét sig
aldrei vanta í þessar ferðir meðan
heilsan entist.
Eftirtektarverðast í fari Sigur-
veigar var sú góðvild sem geislaði
af henni. Hún var ekki margmál en
öll hennar framkoma var með þeim
hætti að fólki leið vel í návist henn-
ar. Henni féll sjaldan verk úr hendi
meðan heilsan leyfði. Hún var mikil
hannyrðakona og liggja eftir hana
mörg falleg verk sem bera þess
glöggt merki. Hún þurfti að leggja
á sig mikla vinnu um ævina, eins
og svo margir af hennar kynslóð.
Tvisvar mátti hún sjá bak eigin-
mönnum sínum og hvíldi því uppeldi
dætranna á hennar herðum.
Þegar í æsku lagði hún sig fram
um að hjálpa til á bammörgu heim-
ili foreldra sinna á Loftsölum. Hún
gekk til allra þeirra starfa sem vinna
þurfti heima fyrir og jafnframt að-
stoðaði hún föður sinn við vitastörf
í Dyrhólaey, hvort heldur þurfti að
kveikja á vitanum eða færa honum
nesti þegar svo bar undir. Faðir Sig-
urveigar var um langt árabil vita-
vörður í Dyrhólaey og seinna tók
bróðir hennar, Þorsteinn, við því
starfí.
Hún hafði yndi af því að fræða
okkur yngra fólkið um líf og störf
þess fólks, sem byggði þetta land á
fyrri hluta aldarinnar. Sérstaklega
er mér minnisstæð lýsing hennar á
því þegar Kötlugos hófst. Hún var
þá tuttugu ára gömul og var fagran
dag að sinna verkum úti á túni.
Lýsing hennar á því hvemig þessi
fagri dagur breyttist, sem hendi
væri veifað í koldimma nótt, líður
mér seint úr minni.
Valdimar, seinni maður Sigur-
veigar, var frá Hemm í Skaftár-
tungu. Var hann skólastjóri í Vík á
vetuma en stundaði jafnframt bú-
skap á ættaróðali sínu og dvaldi fjöl-
skyldan þar á summm. Var gest-
kvæmt á báðum stöðum og ávallt
veitt af rausn.
Eftir lát Valdimars tók hún að sér
ráðskonustarf á summm hjá vega-
gerðarmönnum um árabil. Hún
minntist þess tíma oft með mikilli
ánægju. I Reykjavík vann hún ýmis
störf en hún hætti störfum sjötug.
Sigurveig ferðaðist nokkuð til út-
landa á efri ámm. Hún heimsótti
dóttur sína og systur í Bandarflq'un-
um og rúmlega áttræð kom hún
tvisvar í heimsókn til okkar hjónanna
þegar við vomm við nám í Svíþjóð.
Síðustu árin var hún orðin heilsu-
tæp og naut þá umönnunar Sigrúnar
dóttur sinnar og fjölskyldunnar.
Dvaldi hún heima í skjóli þeirra, þar
til tveimur mánuðum áður en hún
lést.
Sigurveig hefur nú fengið hvfld
eftir langa og viðburðaríka ævi.
Hennar er saknað af okkur sem eft-
ir lifum. En minningin um þessa
góðu konu mun lifa meðal okkar.
Blessuð sé minning hennar.
Sveinn Hjörtur Hjartarson
Það er vissulega fallegt á Loftsöl-
um í góðu veðri. Náttúruundrin,
Dyrhólaey og Reynisdrangar, blasa
við og jökullinn gnæfír yfír Mýr-
dalnum, grænustu sveit landsins.
En hrifning yfír náttúmfegurð er
eitt og ást á föðurhúsum og æsku-
stöðvum annað. Þegar hvort tveggja
fer saman verður tilfínningin sterk,
taugin römm. Aldrei mátti hún missa
af veðurskeytum frá Loftsölum einn
einasta dag og hún mátti ekki heyra
það nefnt, að mest rigndi í Mýrdaln-
um á öllu landinu.
Sigurveig þótti falleg ung stúlka
og hún giftist ung Þorsteini Friðriks-
syni frá Litlu-Hólum í Mýrdal, kenn-
ara í Vík og fluttist frá æskuheimili
sínu um tvítugt. Þorstein mann sinn
missti Sigurveig fyrir aldur fram
vorið 1933 frá dætmnum Margréti
og Elínu. En það átti fyrir henni að
liggja að verða ekkja tvisvar sinnum.
Þegar seinni maður hennar, Valdi-
mar Jónsson, kennari frá Hemm,
Skaftártungu, lést á besta aldri
1948, vom dætur þeirra, Halla og
Sigrún, bamungar.
Þá biðu Sigurveigar margar erfið-
ar ákvarðanir. Hún vildi standa á
eigin fótum og vinna fyrir sínu heim-
ili og það var óneitanlega auðveldara
í Reykjavík en á öðmm stöðum ís-
lands þeirra daga. Það hefur verið
erfitt að taka sig upp, selja allt sitt
og byija upp á nýtt í framandi um-
hverfí. Með vinnusemi, þrautseigju
og spamaði tókst Sigurveigu samt
að koma sér fyrir eins og hún vildi
hafa það, í eigin húsnæði, óháð öllum
og fær um að veita sínum nánustu
nokkra aðstoð ef á þurfti að halda.
Hún vildi hafa sitt fólk í námunda
Kóreanskt bílafyrirtœki óskar ejtir
oð rdða öflugan dreiftngaraðila
Fyrirtækið okkar er umboðsaðili
á Norðurlöndum fyrir kóreanska
bílaframleiðslufyrirtækið
SSANGYONG MOTOR CO. LTD.
og erum við nú að leita að vel
stæðu og öflugu fyrirtæki, sem
hefur áhuga á að gerast
dreifingaraðili okkará íslandi.
Innan 3ja ára munum við eiga á
lager jeppa, pallbíla, litla sendi-
ferðabíla og fólksbíla. Ef þið haf-
ið áhuga, þá vinsamlegast send-
ið okkur upplýsingar á ensku um
fyrirtækið ykkar og við munum
hafa samband.

Ullern Allé 41,0311 Oslo 3, Norway
Telefax(02)391763.