Morgunblaðið - 12.04.1988, Blaðsíða 30

30
MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. APRÍL 1988
Olía og dollarí
hækka í verði
London. Reuter.
OLÍUVERÐIÐ hækkaði I gær um
einn dollara vegna frétta um, að
Opec, Samtök olíuútflutnings-
ríkja, hygðust efna til fundar með
fulltrúum olíuríkja utan samtak-
anna. Verður þar rætt um leiðir
til að draga úr heildarvinnslunni
en mikið offramboð er nú á olíu-
markaðinum.
Fundur Opec-ríkjanna og sjö ann-
arra olíuframleiðsluríkja verður í Vín
23. þessa mánaðar og er talið víst,
að umræðumar muni einkum snúast
um leiðir til að minnka olíuframleiðsl-
una en vegna offramboðsins hefur
verðið fyrir hvert fat farið allt niður
undir 14 dollara. Ýmsir hafa þó ekki
mikla trú á, að Opec takist það ætl-
unarverk sitt og í gær sagði raunar
Ginandjar Kartasasmita, olíu'ráð-
herra Indónesíu, að Opec stefndi
ekki að því að í bráð að minnka
kvótana, heldur að koma bandi á þá,
sem hefðu farið fram úr þeim.
Af gjaldeyrismálunum er það að
frétta, að hagnaður Japana af við-
skiptunum við útlönd var minni í
mars en búist hafði verið við og hef-
ur það vakið vonir um, að nokkur
jöfnuður sé að nást í heimsviðskipt-
unum. Varð það aftur til að hækka
gengi dollarans nokkuð.
Ungveijaland:
Fjórir reknir úr
kommúnistaflokknwn
Budapest, Reuter.
FJÓRIR menn voru reknir úr ung-
verska kommúnistaflokknum
vegna tengsla við nýja hreyfingu 1
Kúba:
Skákmanni
neitað um
verðlaunafé
Havana, Reuter.
DAGBLAÐ kúbanska kommún-
istaflokksins hefur gagnrýnt
Bandaríkjamenn harðlega fyrir
að hafa neitað að greiða kúb-
önskum stórmeistara 10.000 daia
verðlaunafé sem hann hafi unnið
á skákmóti í New York.
Dagblaðið Granma skýrði frá því
á laugardág að bandaríska fjármála-
ráðuneytið hefði ákveðið að verð-
launaféð yrði ekki greitt vegna við-
skiptabanns á Kúbu. Stjómvöld í
Havana hafa falið lögfræðingum að
reyna að fá féð greitt inn á banka-
reikning sem hefur verið frystur í
Bandaríkjunum, að sögn blaðsins.
Blaðið hefur eftir stórmeistaranum
Garcia, sem hafnaði í öðru sæti í
skákmótinu, að það hafi aldrei gerst
í sögu skákarinnar að verðlaunahafa
hafi verið neitað um verðlaunafé.*
Hann bætti við að honum hefði verið
sagt frá þessari ákvörðun nokkrum
mínútum áður en mótinu lauk.
Garcia og landi hans Amador
Rodriguez eru fyrstu Kúbumennimir
sem hafa leikið í skákmóti í Banda-
ríkjunum eftir byltinguna í Kúbu
árið 1959, að sögn Vincent McCam-
bridge, talsmanns bandaríska skák-
sambandsins. McCambridge sagðist
ekki vita nein dæmi þess að skák-
mönnum hafi áður verið neitað um
verðlaunafé í Bandaríkjunum, en
hann kvaðst halda að verið væri að
stofna sjóð sem kenndur yrði við
Garcia.
Ungveija sem berst fyrir auknu
lýðræði, að því er fram kemur i
dagblaði kommúnistaflokksins.
Málgagn ríkisstjómarinnar grein-
ir einnig frá því að hópur stúd-
enta, sem stofnaði unglingahreyf-
ingu í síðasta mánuði, hafi fengið
tilmæli frá lögreglunni um að
hætta „óleyfilegri starfsemi."
Dagblaðið Nepszabadsag skýrði
frá þvf á laugardag að fjórmenning-
amir hefðu verið reknir fyrir skoðan-
ir sem gengjp í berhögg við stefnu
flokksins og fyrir að tjá þær á al-
mennum umræðufundum utan
flokksins. Blaðið vísar hér að því er
virðist til samtaka sem 150 rithöf-
undar, hagfræðingar og þingmenn
stofnuðu í september, en þau standa
fyrir almennum umræðufimdum um
aukna þátttöku almennings í stjóm-
málum.
Dagblaðið Magyar Hirlap hefur
skýrt frá því að fjórir stúdentar hafa
komið saman í kaffihúsi 30. mars
síðastliðinn til að stofna samtök
ungra lýðræðissinna. Blaðið segir að
samtökin séu ólögleg, með „vafasam-
ar áætlanir og tíðar tilvísanir í stjóm-
arskrána," og lögreglan hafi mælst
til þess að starfsemi þeirra verði
hætt. Ennfremur segir í blaðinu að
þótt Ungveijar fagni stofnun nýrra
hreyfinga sem vilji bæta efnahaginn
og þjóðfélagið megi þær ekki ganga
í berhögg við kommúnismann.
Kennarar og nemendur mótmæla
6Háskólakennarar í Peking tóku i síðustu viku
þátt í veggspjaldaherferð nemenda sinna, þar
sem stjórnvöld voru gagnrýnd fyrir að vanrækja
menntamál. Háskólanemarnir sögðu að þetta
væri í fyrsta skipti sem kinverskir háskólakenn-
arar styddu opinskátt mótmæli nemenda gegn
stefnu stjórnvalda. I langri handskrifaðri yfirlýs-
ingu, sem „ungir kennarar við Peking-háskóla"
undirrituðu, eru kínverskir þingmenn hvattir til
að auka útgjöld til menntamála, hækka laun
kennara og bæta húsnæði þeirra. „Við teljum
að útgjöld stjórnarinnar til menntamála eigi að
minnsta kosti að vera eins mikil útgjöldin vegna
stríðsins gegn Japönum," segir meðal annars í
yfirlýsingunni.
Sovéskur efnahagssérfræðingur:
Umbótastefnan í hættu
og róttækra ráða þörf
Moskvu. Reuter.
SOVÉSKUR efnahagssérfræðing-
ur segir, að mikil hætta sé á, að
umbótastefna stjórnvalda bíði
skipbrot og þvi sé nauðsynlegt að
gripa til róttækra ráða og bregð-
ast við með allt öðrum hætti en
hingað til hefur þótt til hlýða i
kommúnistaríki.
í grein í bókmenntatímaritinu
Novíj Mír sagði hagfræðingurinn
Níkolaj Shmelev, að vildu stjómvöld
ekki glata tiltrú almennings yrðu þau
strax að greiða fyrir meira framboði
á matvælum og öðrum neysluvam-
ingi 'og lagði hann til, að ríkisjarðir
yrðu afhentar einstaklingum og gull-
sala aukin til að greiða fyrir meiri
innflutningi frá Vesturlöndum.
Shmelev hvatti einnig til, að hætt
yrði við herferð Míkhaíls Gorbatsjovs
Sovétleiðtoga gegn vodkadrykkjunni
og sagði, að ríkið væri nú farið að
Los Angeles:
1.270 glæpaseggir hand-
teknir í einni atlögu
Los Angeles, Reuter.
UM þúsund manna lögreglulið lét
til skarar skríða um helgina og
handtók 1.270 manns. Að minnsta
kosti 500 þeirra eru grunaðir um
Nixon í sjónvarpsviðtali
Richard M. Nixon, fyrrverandi Bandarílq'afor-
seti, kom um helgina fram í sjónvarpsviðtali og
var myndin að ofan tekin þegar verið var að búa
hann undir útsendingu. I viðtalinu var Nixon
mjög opinskár og ræddi Watergate-málið af
miklu hispursleysi. Mestur hluti viðtalsins fór þó-
í að ræða horfur í alþjóðamálum nú, en á þeim
vettvangi nýtur Nixon nokkurra áhrifa og er
vitað að Ronald Reagan, núverandi Bandarílq'a-
forseti, hefur oftlega leitað ráða hjá Nixon.
Nixon sagði að menn teldu Reagan oft annars
hugar og drægju því í efa hæfileika hans til
þess að semja um afvopn við Míkhafl Gorbatsjov
Sovétleiðtoga. Sagði Nixon ályktanir af þessu
tagi út i hött og kvað Reagan hafa sýnt það að
hann léti ekki freistast af gylliboðum Gor-
batsjovs nema verulegur ávinnungur væri af
þeim. Minnti hann á að í Reykjavík hefði Reagan
sýnt þann kjark að hafna óaðgengilegum kröfum
Kremlverja, þrátt fyrir að öllum væri ljóst að
hann yrði fyrir pólitáikum álitshnekki af.
Reuter
að vera meðlimir í glæpaflokka,
sem þjakað hafa íbúa Los Angeles
að undanfömu. Daryl Gates, lög-
reglustjóri, hefur sagt strið á
hendur hinum 70.000 meðlimum
glæpaflokka, sem talið er að gangi
lausir um götur borgarinnar.
Glæpagengi þessi stunda helst
fíkniefhasölu, en vegna hennar verða
oftlega blóðugir bardagar þegar
flokkamir dejla um yfirráðasvæði. Á
þessu ári hafa þegar að minnsta
kosti 90 manns fallið í bardögum
flokkanna.
í atlögunni voru ógrynni vopna
gerð upptæk, sem og um 80 bifreið-
ir. Þar á meðal voru nokkrar af teg-
undinni Mercedes-Benz og stöku
Rolls var einnig að finna í hópnum.
Gates lögreglustjóri hét að láta til
skarar skríða gegn glæpaflokkunum
eftir að maður lést og tólf særðust
þegar nokkrir meðlimir glæpagengis
óku framhjá einúm keppinauta sinna
og hófu viðstöðulausa skothríð fyrir
níu dögum. Allir hinna særðu voru
saklausir vegfarendur, þar á meðal
fjögurra ára gamall drengur, sem
varð fyrir ijórum kúlum.
prenta peninga til að bæta.sér upp
minni tekjur af áfengissölu og ætti
auk þess í vonlausri baráttu við
bruggarana. Shmelev sagði, að innan
kerfisins gætti nú vaxandi andstöðu
við umbótastefnuna og varaði við því
og sagði, að sigldi hún í strand yrði
Sovétríkjunum „skákað til hliðar í
sögunni, við lentum í flokki með
vanþróuðu þjóðunum". Sagði hann,
að aukinnar vantrúar á umbótastefn-
unni gætti ekki síst meðal almenn-
ings, sem fyndist matarúrvalið minna
en var áður en Gorbatsjov komst til
valda.
Brask með brennivín
Shmelev sagði, að herferð stjóm-
valda á hendur áfengisdrykkjunni
hefði leitt af sér svartamarkaðsbrask
með áfengi, sem væri farið að líkjast
ástandinu á bannárunum í Banda- <
ríkjunum. Taldi hann, að tveir þriðju
allrar áfengissölunnar væru nú í
höndum bruggara og hvatti til, að
vodkaverðið yrði lækkað, varan höfð
sem víðast og veitingahúsum og
kaffihúsum stórfjölgað. Lagði hann
ennfremur til, að umbætumar í so-
véskum efnahagsmálum yrðu fjár-
magnaðar með sölu hlutabréfa og
ríkisskuldabréfa.
í fyrra vakti Shmelev athygli á
sér með því að segja, að tímabundið
atvinnuleysi kunni að vera óhjá-
kvæmilegt fyrir einhvem hluta fólks
en í greininni í Novíj Mír segist hann
telja, að atvinnuleysi verði ekki
vandamál í Sovétríkjunum fram að
aldamótum en nauðsynlegt sé að
fara að huga að endurskipulagningu
vinnuaflsins, sem sé allt að 25%
meira i sumum greinum en þörf sé á.
ERLENT