Morgunblaðið - 12.04.1988, Blaðsíða 50

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. APRÍL 1988
50
Minning:
Cand. mag. Gest■
ur Magnússon
Fæddur 20. desember 1923
Dáinn 31. mars 1988
Beygurinn mikli hafði gengið
lengi um sviðið. Andlátsfregn vinar
míns, Gests Magnússonar, kom því
ekki á óvart. Hann lést um nónbil
á skírdag 31. mars síðastliðinn, 64
ára að aldri. — Upprisuhátíðin var
framundan.
Gestur var fæddur að Túngarði
á Fellsströnd í hinu söguríka héraði
Dalasýslu, 20. desember 1923. For-
eldrar hans voru hjónin Björg
Magnúsdóttir, ljósmóðir frá Staðar-
felli, og Magnús Jónasson, bóndi í
Túngarði, vel metin höfðingshjón.
Gestur ólst upp í föðurgarði ásamt
Soffíu, einkasystur sinni, og vandist
þar öllum störfum, sem til féllu við
búskapinn.
Haustið 1938 héldu þau systkin
bæði til náms í Menntaskólanum á
Akureyri og stunduðu þar nám
næstu sex vetur við ágætan orðstír.
Gestur var óvenju sterkgreindur
maður og sóttist honum því námið
ágæta vel. Islenskumaður var hann
afbragðsgóður. Dr. Halldór Hall-
dórsson, prófessor, þá kennari við
skólann, telur að á 15 ára kennara-
ferli sínum hafi Gestur verið einn
af sínum allra fremstu nemendum
í íslenskri málfræði. Latínumaður
var hann einnig ágætur.
Við stúdentspróf fékk hann Vest-
fírðingasögur í verðlaun frá skólan-
um og ritaði Sigurður skólameistari
á bókina: Fyrir yfírburði í íslensku.
Menntaskólaárín Iiðu undir ljúfri
handleiðslu mikilhæfra kennara.
Fyrir nær 44 árum kvöddum við
45 stúdentar Menntaskólann á Ak-
ureyri með rós í barmi á björtum
júnídegi. Sigurður skólameistari
óskaði okkur fararheilla út í vorið
og sólskinið. — Gestur lauk prófinu
með hárri 1. einkunn.
Eftir þetta stóð hópurinn aldrei
heill og óskiptur undir sama þaki,
tvístraðist í ýmsar áttir eins og jafn-
an vill verða. — Gestur er sá níundi,
sem kveður.
I lok september um haustið hitt-
um við Gestur á ný í Reykjavík,
þegar við innrituðumst í Háskólann.
Ætla má að slíkur íslenskumaður
sem Gestur var í menntaskóla hefði
óhikað innritast í heimspekideild til
að nema íslensk fræði eða norrænu
eins og þau fræði voru þá stundum
nefnd. Hann innritaðist hins vegar
í viðskiptadeild í örfáa daga, en
hvarf frá þeirri fyrirætlan og hóf
nám í íslenskum fræðum. Man ég
hversu ánægður ég var, þegar hann
birtist í heimspekideildinni.
„Þið stúdentsárin æskuglöð" er
stundum sungið á góðri stund.
Vissulega voru háskólaárín góð og
glöð ár, enda þótt skotsilfur væri
stundum í knappara lagi. Gestur
bjó öll sín ár í háskóla á stúdenta-
görðunum, lengst af á Gamla-
Garði. Við félagar hans, sem bjugg-
um úti í bæ, litum oft við hjá hon-
um, og var okkur þar vel fagnað.
Vorið 1949 lauk Gestur cand.
mag.-prófí í íslenskum fræðum með
góðri 1. einkunn. Sérgrein hans var
í bókmenntasögu, lokaprófsritgerð-
in um heimsádeilukvæði Hallgríms
Péturssonar.
Nú voru skólaárin að baki og
ævistarfið framundan. Haustið
1951 gerðist Gestur kennari við
Gagnfræðaskóla verknáms í
Reykjavík og voru kennslugreinar
hans alla tíð islenska og Islands-
saga. Allmörgum árum seinna flutti
skólinn í eigið húsnæði og hefur
síðan heitið Armúlaskóli.
Gestur þótti þegar afbragðs-
góður kennari, skýr í framsetningu
og þurfti aldrei fyrir aga að hafa.
Arangur kennslunnar var því mjög
góður. Hann var ástsæll og virtur
af nemendum sínum. Eg tel mig
nokkuð dómbæran um þetta, þar
sem ég var prófdómari í íslensku
og íslandssögu á gagnfræðaprófí
við skólann um tuttugu ára skeið.
— í landsprófsnefnd miðskóla átti
Gestur sæti árin 1958—1969.
Kennslustarf var hann við til
ársins 1978, en þá hóf hann starf
hjá Alþingi, og vann þar einkum
við útgáfu Alþingistíðinda. Því
starfí gegndi hann þar til 1. nóv-
ember á liðnu ári, en hafði áður
verið í veikindaleyfi í nokkra mán-
uði.
Snemma á síðastliðnu sumri
þurfti hann að gangast undir tvo
meiriháttar holskurði í Landakots-
spítala og voru batahorfur allgóðar
um nokkurra mánaða skeið. I byij-
un marsmánaðar var honum hins
vegar skýrt frá því að hveiju drægi,
og tók hann því með miklum hetju-
skap, gerði að gamni sínu fram á
næstsíðasta dag, enn þá voru kraft-
ar þrotnir.
Gestur Magnússon var maður
hár vexti og vel á sig kominn, hafði
sterka andlitsdrætti og svipmikið
yfirbragð. Vakti hann því athygli
þar sem hann fór. Göngumaður var
hann mikill, meðan heilsa var góð,
gekk t.d. á öll hæstu fyöll og tinda
í Þórsmörk á hveiju sumri um nær
tuttugu ára skeið. Voru margar
góðar minningar tengdar útilegu
og náttúruskoðun þar.
í skóla naut Gestur þegar mikilla
vinsælda meðal bekkjarfélaga. Var
hann í eðli sínu nokkuð dulur og
hlédrægur, tranaði sér aldrei fram.
Manna skemmtilegastur var hann
í góðra vina hópi og orðheppinn.
Góðlátleg stríðni var honum eðlis-
læg. Öll framkoma hans var mjög
háttvís. Hann var trölltryggur í vin-
áttu sinni og manna greiðviknastur.
Gestur kvæntist ekki. Hann hélt
heimili með foreldrum sínum í
Drápuhlíð 41 ásamt Soffíu, systur
sinni, þar til faðir hans féll frá og
síðan móður sinni, meðan hún gat
veitt heimilinu forstöðu.
Fyrir allmörgum árum kynntist
hann mætri og mikilhæfri konu,
Gyðu Guðmundsdóttur tækniteikn-
ara. Urðu þau nánir vinir og varð
það hamingja þeirra beggja. Hún
hefur reynst honum afar vel í erfíð-
um veikindum hans. Sama er að
segja um dóttur hennar, Helgu, og
mann hennar Karl Esrason, sem
nú stundar framhaldsnám í læknis-
fræði í Bandarílq'unum.
Við Gestur Magnússon höfum
verið nánir vinir og félagar um nær
fímmtíu ára skeið, hittumst fyrst í
2. bekk Menntaskólans á Akureyri
haustið 1939 og vorum þar bekkjar-
bræður í fímm ár og sátum saman
síðustu þijá vetuma. Síðan urðum
við nokkuð samferða í háskóla-
námi, svo sem vikið var að hér að
framan. Eru því margar minningar,
sem sækja á hugan við þessi þátta-
skil.
Gestur hafði sterkar taugar til
átthaganna í Dölum og við Breiða-
Qörð. Rætur hans stóðu þar djúpt.
Þar hafði hann glaðst margan vor-
langan dag.
Nú fer senn að vora fyrir vestan,
loftið verður blátt og fugl í móa,
jarmur í haga.
og sveitin fyllist sunnanátt,
og sólfar hlýtt um Breiðafyörð,
segir Stefán frá Hvítadal.
Mikill sjónarsviptir og eftirsjá er
að Gesti Magnússyni, en eigi tjóar
um að sakast. „Til moldar oss vígði
hið mikla vald.“ — Við fráfall hans
er mér efst í huga þakklæti fyrir
langa og ljáfa samfylgd.
Gyðu og Soffíu, Hergu og Karli,
svo og ættingjum hans og vinum
sendi ég hlýjar samúðarkveðjur.
Fari minn gamli vinur og félagi
í fríði.
Runólfur Þórarinsson
Enginn veit hvað átt hefír fyrr
en misst hefir segir fomt spak-
mæli. Þegar góðir vinir hverfa af
sjónarsviðinu verður eftir ófullt og
opið skarð. Við fráfall Gests Magn-
ússonar er sem ský dragi fyrir sólu.
Hann var flestum mönnum
skemmtilegri í viðkynningu — dag-
farsprúður, stilltur í fasi og jafn-
lyndur og sagði mjög vel frá. Hann
var stálminnugur og margfróður,
hafsjór af kvæðum og stökum. Hitt
bar þó frá hvað hann hafði einstaka
kímnigáfu og gat brugðið upp
spaugilegum myndum af því sem
fyrir augun bar eða var til um-
ræðu. Honum var sú list lagin að
skemmta um hinn óskemmtilegasta
hlut. Stundum gat hann verið
smástríðinn. Ég man ekki lengur
málsatvik, en einu sinni kom þar
niður tali okkar að við ræddum um
hvemig við ættum að lesa úr illlæsi-
legri skrift og þá sagði hann við
mig: „Það er gáfnamerki að skrifa
illa,“ og bætti svo við eftir andar-
taks þögn: „Skrifar þú ekki heldur
vel?“
Nú er komið á fímmta tug ára
frá því við Gestur Magnússon
kynntumst fyrst í Menntaskólanum
á Akureyri. E.t.v. væri réttara að
orða það svo að við höfum vitað
hvor af öðrum. Við neðribekkingar
litum upp til þeirra í menntadeild-
inni eins og æðri vitsmunavera.
Fundum okkar bar saman á ný í
Háskóla íslands þar sem við lögðum
báðir stund á íslensk fræði, en hann
var enn líkt og leiti á undan og
lauk prófí vorið 1949, tæpum fjór-
um árum á undan mér. Kynni okk-
ar urðu ekki náin fyrr en ég fluttist
í Hlíðamar og varð nágranni hans.
Síðari árin bar fundum okkar sam-
an svo til daglega eða við rædd-
umst við símleiðis og alltaf hafði
hann gamanmál á reiðum höndum
þar til yfír lauk.
Gestur Magnússon var kennari
að starfí mikinn hluta ævinnar, en
síðasta áratuginn var hann starfs-
maður Alþingis uns hann hætti á
síðasta ári sakir heilsubrests. Mikið
orð fór af honum sem kennara, en
kennslugreinar hans vom íslenska
og íslandssaga. í menntaskóla
sýndi hann yfírburði í íslenskukunn-
áttu og þótti mjög glöggur mál-
fræðingur þegar í skóla.
Enda þótt Gestur Magnússon
væri hveijum manni viðfelldnari va_r
hann í raun dulur og innhverfur. Á
honum sannaðist spakmæli Háva-
mála að hugur einn það veit, er býr
hjarta nær. Hann flíkaði aldrei til-
fínningum sínum og þegar mest
reyndi á í sámm sjúkdómsraunum
gat enginn merkt að hann færi úr
andlegu jafnvægi. Þegar dauðinn
fór að og hann tjáði mér sinn ör-
lagadóm gerði hann það með full-
kominni sálarró og óhagganlegu
andlegu þreki. Allt til hins sfðasta
fagnaði hann gestum sínum með
bros á vör og gamanyrði á reiðum
höndum. Hann gat litið yfír liðna
ævi og minntist horfínna gleði-
stunda líkt og Hadrianus keisari á
banasænginni sem kvað:
Animula vagula, blandula,
hospes comesque corporis,
quae nunc abibis in loca,
pallidula, rigida, nudula,
nec ut solos dabis iocos?
Gestur Magnússon var borinn og
bamfæddur á Túngarði að Fells-
strönd í Dölum vestur. Þar átti
hann ætt sína og óðul, enda bar
hann mikinn hlýhug til æskstöðv-
anna. Á síðarí ámm mátti merkja
að minningar frá æskunnar liðnu
dögum sóttu hann heim. Honum
þótti ekki annað tal betra en ræða
um dagleg störf í sveitinni á þeim
árum þegar hann var að alast upp.
Ég kann enga skýringu á því að
hann tók sér ekki oftar ferð á hend-
ur um fomar slóðir en raun bar
vitni. Ég var stundum að fara þess
á leit við hann að hann veitti mér
leiðsögn um heimabyggð sína sem
er í senn fögur og sagnauðug. Nú
er svo sköpum skipt að sú ferð
verður aldrei farin, en brátt fer að
vora um Breiðafjörð sem fóstraði
Gest Magnússon sem við kveðjum
í dag með söknuði og trega, og
minningin um hann verður vafin
birtu vomæturinnar eins og hún
verður fegurst við Breiðafjörð.
Aðalgeir Kristjánsson
Gestur var fæddur 20. desember
1923 í Túngarði á Fellsströnd í
Dalasýslu. Þar bjuggu foreldrar
hans, Magnús Jónasson og Björg
Magnúsdóttir, góðu búi. Föðurfor-
eldrar Gests vom hjónin Jónas
Magnússon Magnússonar í Amar-
bæli og María Olafsdóttir Ólafsson-
ar í Stóra-Galtardal. Þau bjuggu
lengst í Köldukinn.
Móðurforeldrar Gests vom hjónin
Magnús Friðriksson og Soffía
Gestsdóttir er bjuggu á Staðarfelli
á Fellsströnd 1903—1921. Þá
bmgðu þau búi og fluttu til Stykkis-
hólms, en gáfu jörðina Staðarfell
til stofnunar húsmæðraskóla. Gjöf
þessi var gefín til minningar um
einkason þeirra hjóna, Gest, og fóst-
urson, Magnús Guðfínnsson, en
þeir dmkknuðu í hörmulegu sjóslysi
á Hvammsfírði 2. október 1920,
ásamt Þorleifí Guðmundssyni
vinnumanni og kaupakonu, er
Sigríður hét.
Gestur bar nöfn þeirra þriggja
manna, er þama fómst, og hét fullu
nafni Gestur Magnús Þorleifur. Að
honum stóðu traustir ættstofnar í
Breiðafjarðardölum. Sjálfur var
Gestur gæddur miklum hæfíleikum
og frábæmm mannkostum. Hann
var jafnan glettinn og gamansam-
ur, góður félagi og traustur vinur
vina sinna. Slíkum mönnum er gott
að kynnast. yið fráfall þeirra verð-
ur stórt skarð fyrir skildi.
Að leiðarlokum koma margar
myndir fram í hugann. Ég sé Gest
fyrir mér sem ungan dreng við
smölun fjár á Flekkudal, þar sem
hann stiklar fímum fótum um
Túngarðshlíð, bratta og klettótta á
vordegi. Og ég man Galtarbrekk-
umar teygja sig lyng og grasi grón-
ar hátt upp frá Túngarðstúninu,
baðaðar í öllum regnbogans litum
að haustlagi. Þá þótti þreyttum
smalamönnum ljúf hvíld og holl
hressing að bregða sér heim á bæ-
inn og njóta rómaðrar gestrisni
húsráðenda. — í ungmennafélaginu
Dögun á Fellsströnd lágu leiðir
saman um stund. Þar kom Gestur
fram sem knár íþróttamaður. Eitt
sinn flutti hann erindi, sem mér var
lengi minnisstætt, þar sem hann
ræddi m.a. um, að oft væri erfítt
að greina, hvort roði á næturhimni
væri fremur minning um kvöldroða
horfíns dags eða morgunroði rísandi
sólar. Ég bað hann oft á seinni
árum að rifla þetta erindi upp og
láta mig fá það til birtingar. Hann
tók því jafnan góðlátlega, en vék
því frá sér af meðfæddri hlédrægni.
Gestur fór í MA á Akureyri, en
ég í MR í Reykjavík. Á háskólaárun-
um lágu leiðir aftur saman á
Gamla- og Nýja-Garði og loks á
síðari árum á Alþingi, þar sem
Gestur vann við bókasafn og útg-
áfustörf meðan kraftar entust.
Ég veit, að margir af hollvinum
Gests frá skólaárum og starfsárum
munu minnast hans á kveðjustund
að verðleikum. Ég læt þessi fáu orð
falla til þess að þakka honum ævi-
langa vináttu með frændsemi allt
frá fyrstu kynnum okkar á æsku-
slóðum og heimahögum. Við hjónin
þökkum honum marga góða gleði-
stund og sendum ættingjum hans
og ástvinum innilegar samúðar-
kveðjur. Það er bjart yfír minningu
góðs drengs, sem gengur æðrulaus
að verkalokum á vald örlaga sinna
inn í kveldhúmið og hvílist um
stund, þar til aftur roðar fyrir nýjum
degi.
Friðjón Þórðarson
Gestur Magnússon var fæddur á
Túngarði á Fellsströnd í Dalasýslu
20. desember 1923. Foreldrar hans
voru Magnús Jónasson og Björg
Magnúsdóttir. Hann ólst upp á
heimili foreldra sinna ásamt systur
sinni Soffíu, en bæði héldu þau til
náms við Menntaskólann á Akur-
eyri 1938 og tók þaðan stúdents-
próf vorið 1944.
Það var á þessum árum að leiðir
okkar Gests lágu fyrst saman og
áttu kynni okkar eftir að verða æði
löng og náin, bæði sem bekkjarfé-
laga um þriggja vetra skeið og auk
þess sem herbergisfélaga í heima-
vist skólans og síðan héldust náin
kynni á háskólaárum og lengi síðar.
Að loknu stútentsprófi 1944 inn-
ritaðist Gestur í Háskóla íslands til
náms í íslenzkum fræðum og lauk
hann þaðan prófí vorið 1949. að
því búnu gerðist hann kennari og
kenndi við Gagnfræðaskóla verk-
náms og Ármúlaskóla í Reykjavík
allt fram til ársins 1978, að hann
lagði kennslustörf á hilluna oggerð-
ist starfsmaður Alþingis, þar til
fyrir skömmu að hann lét af störf-
um.
Gestur Magnússon var góðum
gáfum gæddur, hann átti mjög auð-
velt með nám, var víðsýnn maður
með góða dómgreind og skýr í hugs-
un og framsetningu allri. Strax í
menntaskóla kom glöggt fram
næmi hans fyrir íslenzkri tungu og
íslenzkum bókmenntum og sögu,
sem var hans áhugasvið öðru frem-
ur. Það var því ekki að undra að
hann kysi að leggja stund á íslenzk
fræði þegar kom að háskólanámi.
Ævistarf Gests var kennsla fyrst
og fremst. Ég held að það hafi ver-
ið mikið lán nemenda að eiga Gest
fyrir kennara. Ekki einvörðungu
vegna þess að hann hafði frábæra
þekkingu til að bera í sinni fræði-
grein heldur og líka af hinu, hversu
ríkum persónuleika hann var gædd-
ur.
Framkoma hans var einstaklega
háttvís og jafnframt frjálsleg og
fáguð. Viðmótið ljúfmannlegt og
hressilegur andblær einkenndi mál
hans allt. Sút og volæði var honum
framandi og erfíð veikindi bar hann
af meðfæddri karlmennsku og ró-
semi. Hann var miklum kostum
búinn og drengur góður í þess orðs
beztu merkingu.
Gestur var jafnframt glæsimenni
að vallarsýn, hár og grannur, dökk-
ur yfírlitum, og honum fylgdi
ákveðin reisn og alla burði hafði
hann til að vera góður íþróttamað-
ur, hefði hann stefnt að því marki.
Nú er þessi skólabróðir og vinur
t Faöir okkar, tengdafaöir og afi,
SIGTRYGGUR JÓNATANSSON,
Þórsgötu 15,
Reykjavik,
verður jarösunginn frá Fríkirkjunni í Reykjavík miövikudaginn 13.
arpíl kl. 13.30.
Þorsteinn Sigtryggsson, Guðrún Guðlaugsdóttir,
Helga Sigtryggsdóttir, Fannar Óskarsson,
Erlendur Sigtryggsson, Sigurlaug Guömundsdóttir,
Jónatan Sigtryggsson, Sjöfn Hinriksdóttir,
Elisabet Sigtryggsdóttir, Jakob Sigtryggsson, Þorvaldur Hermannsson,
Sigrún Rósa Sigtryggsdóttir, Sigtryggur Snœvar Sigtryggsson, Reynald Gunnarsson, Helga Ásgrímsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.