Morgunblaðið - 12.04.1988, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 12. APRÍL 1988
39
Reglur um fjárfestíngar erlendra
aðila samræmdar og rýmkaðar
Stjómarfrumvarp um fjárfestingu erlendra aðila var lagt
fram af forsætisráðherra á Alþingi í gær. Með frumvarpinu
er lagt til að samræmdar verði reglur um fjárfestingu er-
lendra aðila og þær verulega rýmkaðar. Þó er gert ráð fyrir
að full yfirráð íslendinga verði tryggð yfir náttúmauðlindum
lands og sjávar og settar vissar takmarkanir einkum vegna
öryggishagsmuna og af menningarlegum ástæðum. Helstu tak-
markanir em á sviði fiskveiða og fiskvinnslu. Frumvarpið er
lagt fram til kynningar á þessu þingi og verður aftur lagt fram
í haust.
Undirbúingur þessa máls hófst í
tíð fyrrverandi forsætisráðherra en
frumvarp þetta er samið af nefnd
sem núverandi forsætisráðherra
skipaði 4. september 1987 til þess
að gera tillögur um samræmingu á
lögum og reglum um um fjárfest-
ingu erlendra aðila í íslensku at-
vinnulífi.
í frumvarpinu er lagt til að auk-
Ríkisbankar
greiði arð
GUÐMUNDUR H. Garðarsson
(S/Rvk) og Eyjólfur Konráð
Jónsson (S/Rvk) hafa lagt
fram tillögu til þingsályktun-
ar þess efnis að ríkisstjórnin
geri ráðstafanir er tryggi að
viðskiptabankar í eigu ríkisins
greiði eðlilegan arð af eigin
fé bankanna í ríkissjóð.
í greinargerð með tillögunni
segir að samkvæmt reikningum
banka fyrir síðastliðið ár komi í
ljós að hagnaður hafí verið umtals-
verður á árinu. Það veki athygli
■ að einkabankar landsins greiði
eigendum sinum, hluthöfum,
ákveðinn arð af hlutafjáreign.
Árið 1987 hafi þessi greiðsla al-
mennt verið um 10% af hlutafé. Á
sama tíma hafí engin greiðsla átt
sér stað hjá viðskiptabönkum í
ríkiseign þrátt fyrir mjög góða
rekstrarafkomu.
Það sé því eðlilegt, miðað við
aðstæður, að viðskiptabankamir i
ríkiseign greiði ákveðinn arð i
samræmi við eigið fé til ríkissjóðs,
hið minnsta 10%.
í þessu myndi einnig felast
nokkur jöfnun á samkeppnisað-
stöðu milli viðskiptabanka í ríkis-
eign annars vegar og sparisjóða
hins vegar.
ið samræmi verði tryggt í þeim
reglum er um íjárfestingar erlendra
aðila gilda og hefur nefndin í því
skyni kannað ítarlega þær reglur
sem í gildi eru í hinum margvísleg-
ustu atvinnugreinum.
Gert er ráð fyrir að full yfirráð
íslendinga verði tryggð yfír nátt-
úruauðlindum lands og sjávar. Þá
eru íjárfestingum útlendinga settar
vissar takmarkanir einkum vegna
öryggishagsmuna og af menningar-
legum ástasðum. Helstu takmark-
anir eru á sviði fiskveiða og fisk-
vinnslu. Þá eru skorður reistar við
aðild erlendra aðila að viðskipta-
bönkum, blaðaútgáfu og rekstri
útvarpsstöðva hér á landi. Gerir
frumvarpið ráð fyrir að eignarhlut-
ur erlendra aðila í slíkum fyrirtækj-
um verði ekki meiri en 25%.
Með frumvarpi þessu er þó lagt
til að um verulega rýmkun verði
að ræða varðandi rétt erlendra að-
ila til fjárfestingar í atvinnurekstri
hér á landi. Jafnframt er lögð
áhersla á eftirlit með erlendri fjár-
festingu og að þeir erlendir aðilar,
sem hér fjárfesta, lúti í einu og öllu
íslenskum lögum, þar á meðal
skattalögum og lögsögu íslenskra
dómstóla.
í greinargerð með frumvarpinu
segir m.a.: „Nefndin'telur, að með
því frumvarpi sem hér liggur fyrir
sé stigið mikilvægt skref í þá átt
að erlent áhættufé geti í ríkara
mæli komið í staðinn fyrir erlent
lánsfé við fjármögnun atvinnu-
rekstrar hér á landi. Frumvarp
þetta mun því, ef að lögum verður,
hafa mikilvæg áhrif á vaxtar- og
þróunarskilyrði atvinnufyrirtækja
innan fjölmargra atvinnugrgina.
Auknir möguleikar innlendra fyrir-
tækja til samvinnu við erlenda að-
ila, einkum í framleiðslu- og út-
flutningsgreinum, geta skapað ný ■
tækifæri sem leitt geta til aukinnar
verðmætasköpunar innanlands og
þar af leiðandi aukinnar hagsældar
þjóðarbúsins í heild, svo sem vegna
aukinna skatttekna, hærri vinnu-
launa, aukinnar þekkingar og lækk-
aðs verðlags, svo eitthvað sé nefnt.
Er og vert að hafa hugfast í þessu
sambandi að fáar þjóðir eru svo
háðar utanríkisviðskiptum sem ís-
lendingar. Fer og í vöxt að íslensk-
ir aðilar reki og taki þátt í atvinnu-
fyrirtækjum í öðrum löndum. Á hitt
ber þó jafnframt að líta að þótt
heimildir erlendra aðila til að fjár-
festa í atvinnurekstri hér á landi
verði rýmkaðar er ekki þar með
sagt að vænta megi mikils áhuga
erlendra aðila. Hér eru ekki í boði
neinir sérstakir fjárfestingarhvatár
eins og víða annars staðar, heima-
markaðurinn er lítill, fjarlægðir frá
öðrum mörkuðum verulegar og
náttúruauðæfi ekki fjölbreytt. En
verði frumvarp þetta að lögum ættu
þó a.m.k. ekki lagalegir óvissuþætt-
ir og hindranir að þurfa að standa
í veginum fyrir fjárfestingu er-
lendra aðila í sama mæli og til þessa
sé áhugi erlendra aðila á annað
borð fyrir hendi."
Þingmaður númer 100
Rannveig Guðmundsdóttir, fyrsti varaþingmaður Alþýðuflokksins
á Reykjanesi, tók í gær sæti á Alþingi í fyrsta sinn. Rannveig er 37.
varaþingmaðurinn sem tekur sæti á þessu þingi og þar með 100.
þingmaðurinn þar sem aðalmenn eru 63. Þorvaldur Garðar Kristjáns-
son, forseti sameinaðs þings, sagði í tilefni af þessu, að forsetar hefðu
hvatt formenn þingflokka til þess að gætt verði hófs í því að kalla
til varaþingmenn það sem eftir er þings.
Fjármálaráðherra leggur fram frumvarp um virðisaukaskatt:
Verðlag einkaneyslu verður 3%
lægra með 22% skatthlutfalli
Fjármálaráðherra lagði á Alþingi í gær fram stjórnafrumvarp um
virðisaukaskatt en þetta er í fjórða skipti sem slíkt frumvarp er
lagt fram. Gert er ráð fyrir að skatthlutfallið verði 22% og reiknað
með því að verðlag einkaneyslu verði allt að 3% lægra en ella, þeg-
ar heildaráhrifin verða komin fram. Samkvæmt frumvarpinu eiga
lögin að taka gildi 1. júli 1989 og falli þá úr gildi lög um söluskatt.
Fyrsta frumvarpið um virðis- þessum málum verði skipað með
aukaskatt (VASK) var lagt fram á
Alþingi haustið 1983 til kynningar.
Síðan hafa frumvörp um þetta sama
mál verið lögð fram tvisvar á Al-
þingi, haustið 1984 og 1986, en þau
hlutu ekki afgreiðslu.
Helstu breytingar sem hafa orðið
á frumvarpinu frá því það var síðast
lagt fram eru að lagt er til að skatt-
hlutfallið verði 22% í stað 24%, fall-
ið er frá því að kveða á um sér-
stakt skatthlutfall í landbúnaði en
lagt er til að uppgjörstímabilið í
landbúnaði verði sex mánuðir í stað
tólf mánaða áður. Einnig er fallið
frá hugmyndum um sérstaka úr-
skurðamefnd í tilteknum málum
varðandi skattskyldu og fram-
kvæmd. Þess í stað er lagt til að
sama hætti og gert er í söluskatts-
lögum varðandi kærur, úrskurð og
réttarfar.
Virðisaukaskattur er neyslu-
skattur eins og söluskattur. Helstu
einkenni hans eru þau að hann
leggst á söluverð á öllum viðskipta-
stigum en söluskatturinn einungis
á það síðasta. Hann safnast ekki
upp í vöruverði eins og söluskattur
vegna þess að innskatt, þ.e. þann
skatt sem hefur verið greiddur af
aðföngum, má draga frá útskatti,
þ.e. þeim skatti sem leggst á sölu-
verðið, áður en skatti er skilað 5
ríkissjóð.
Þetta tvennt veldur því, að virðis-
aukaskattur mismunar ekki ein-
stökum atvinnugreinum eða fram-
leiðsluaðferðum og hefur heldur
ekki áhrif á neysluval almennings.
Jafnframt bætir þetta samkeppnis-
stöðu íslenskra fyrirtækja gagnvart
erlendum aðilum, sem búa nær
undantekningarlaust við virðis-
aukaskatf.
Ymis starfsemi verður undanþeg-
in virðisaukaskatti. Má nefna ýmsa
félagslega þjónustu, rekstur skóla
og menntastofnaná, íþróttamót,
íþróttasýningar og rekstur sund-
staða og skíðalyftna, fólksflutning-
ar, póstþjónusta (burðargjald fyrir
almennan bögglapóst er þó skatt-
skylt), útleiga íbúðarhúsnæðis, vá-
tryggingarstarfsemi, þjónusta
ferðaskrifstofa, þjónusta banka,
sparisjóða og annarra lánastofnana
svo og verðbréfamiðlun, happdrætti
og getraunastarfsemi, starfsemi rit-
höfunda og tónskálda við samningu
hugverka, útfararþjónusta og prest-
þjónusta hverskonar.
inn Fjórir kátir þrestir gestum með
söng og hljóðfæraleik. Vinsælasta
stúlkan, sem keppendur völdu sjálf-
ir úr sínum hóp, var valin Jóhanna
Jóhannsdóttir, Neskaupstað. Besta
ljósmyndafyrirsætan var valin
Linda Pétursdóttir og fegurðar-
drottning Austurlands varð einnig
Linda Pétursdóttir. Linda er 18 ára
yngismær frá Vopnafirði og nem-
andi í Fjölbrautaskólanum við Ár-
múla og hlaut hún þar með rétt til
þátttöku í keppninni um titilinn
Ungfrú ísland sem fram fer á
Hótel íslandi í maí í vor. Auk þess
hlaut hún helgarferð til London frá
Ferðaskrifstofu Reykjavíkur. Allir
þátttakendur hlutu gjafir frá ýms-
um fyrirtækjum.
í dómnefnd, sem skipuð var
þremur aðiium að sunnan og tveim-
ur héðan úr fjórðungnum, sátu
Inga Þorvaldsdóttir frá Seyðisfirði,
Guðrún Ólafsdóttir, Neskaupstað,
og að sunnan komu Erla Haralds-
dóttir, Friðþjófur Helgason, sem
valdi bestu Ijósmyndafyrirsætuna,
og Baldvin Jónsson. Veg og vanda
af undirbúningi keppninnar hafði
María Guðjónsdóttir, hárskeri í
Neskaupstað, ásamt Guðmundi
Ingvarssyni, forstöðumanni Egils-
búðar. Samkoma þessi fór vel fram
og var öllum sem að henni stóðu
og ekki síst þátttakendunum sjálf-
um til sóma. Kynnir var Guðmund-
ur Bjamason. - Ágúst
Línda Pétursdóttir kosin feg-
urðardrottning Austurlands
Neskaupstað.
Fegurðarsamkeppni Austur-
lands fór fram í Egilsbúð sl.
laugardagskvöld að viðstöddu
fjölmenni. Fegurðardrottning
Austurlands varð Linda Péturs-
dóttir, 18 árá yngismær frá
Vopnafirði og nemandi í Fjöl-
brautaskólanum við Ármúla og
hlaut hún þar með rétt til þátt-
töku í keppninni um titilinn
Ungfrú ísland sem fram fer á
Hótel tslandi i mai i vor.
Linda Pétursdóttir, fegurðar-
drottning Austurlands.
ára, frá Neskaupstað, Jóhanna Jó-
hannsdóttir, 19 ára, frá Neskaup-
stað, og Linda Pétursdóttir, 18
ára, frá Vopnafirði og komu þær
fyrst fram í sundbolum og síðan á
síðlqólum. Á milli skemmti hópur-
í upphafí sjálfrar keppninnar
flutti Baldvin Jónsson, formaður
dómnefndar, ávarp og rakti stutt-
lega .sögu fegurðareamkeppni ís-
lands og lofaði þann árangur sem
stúlkur frá íslandi hefðu náð í al-
þjóðlegum fegurðareamkeppnum
undanfarin ár. Sagði hann það betri
árangur en nokkur önnur þjóð í
heiminum gæti státað af og hefði
hafist þegar Unnur Steinsson náði
glæsilegum árangri 'í London fyrir
nokkrum árum. Þá kom einnig
fram í máli hans að þetta væri
Stúlkurnar sex sem þátt tóku
Austurland.
fyreta fegurðareamkeppnin er
haldin væri á Austurlandi sem risi
undir nafni.
Að ávarpi Baldvins loknu hófst
sjálf keppnin með þvi að stúlkumar
fimm, sem þátt tóku í henni, voru
Morgunblaðið/Guðmundur Svansson
( keppninni um titilinn Ungfrú
kynntar en þær voru Guðlaug Jak-
obsdóttir, 21 áre, frá Skaftafelli í
Öræfum, Guðrún Ema Þórhalls-
dóttir, 20 ára, frá Höfn, Björk Sig-
urðardóttir, 19 ára, frá Breið-
dalsvík, Eydís Lúðvíksdóttir, 20