Morgunblaðið - 01.05.1988, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ, SUNNUDAGUR 1. MAÍ 1988
Málarinn Clausen á vinnustofu sinni: „Málverkið veitir manni i senn yfirvegaða rósemd handverks-
mannsins og frelsi heimspekingsins . . .“
99
Mynd mín af íslandi
er rómantískari en
góðu hófi gegnir ...
U
99
Það ríkir ákveðinn
hroki i Danmörku í
garð annarra nor-
rænna þjóða ...
u
Eric Clausen og Kim Larsen í Midt om natten: „Upplifi kvikmynda-
gerðina æ meir sem hreina og klára myndlist . . .“
Af ölkassa
upp á breiðtjald
og til baka
Eric Clausen er
einn fremsti leik-
stjóri og fjöllista-
maður Dana en á
einnig rætur að
rekja til íslands.
Frá hvoru tveggja
og mörgu
fleira segir hann
í viðtali við
Morgunblaðið
Félagarnir í Circus Himmelblá, Kim Larsen, Leif Sylvester Petersen og Erik Clausen: „Hefðum mikinn
áhuga á að troða upp á íslandi með framsækinn rokksirkus, eitthvað í ætt við Þjóðhátíðina í Vestmanna-
eyjum eins og hún birtist okkur í kvikmyndinni Með ailt á hreinu . . .“
Sumir segja að Erik Clausen
njóti sín best standandi á öl-
kassa á Strikinu dragandi
samborgarana sundur og
saman í háði með margræð-
um gamanmálum, — grínari
af guðs náð og bestu gerð.
Aðrir segja að hann sé
öðru fremur málsvari lítil-
magnans, hvort heldur það
er hústökufólk í Ryesgötu
eða geislavirkir Lappar í
kjölfar Tsjemóbylslyss, -
baráttuglaður hugsjónamað-
ur.
Sjálfur segir hann að sér
líði best einum við málarat-
rönuraar að mála litla mynd
eða við að semja ljóðræna
söngva — listhneigður dag-
draumamaður.
Utan Danmerkur er Erik
Clausen þekktastur sem
kvikmyndagerðarmaður.
Hann er afkastamesti leik-
stjóri Dana þessa áratugar;
fimmta myndin hans, Rami
og Júlía, var frumsýnd 4.
mars síðastliðinn.
Erik Clausen er semsagt
giska samsettur maður, —
og ekki allt upptalið enn sem
þessi 46 ára gamli Kaup-
mannahafnarbúi hefur feng-
ist við um dagana. Á íslandi
er hann trúlega þekktastur
fyrir leik sinn í hinni vinsælu
mynd Midt om natten þar
sem hann lék með félaga
sinum, rokksöngvaranum
fræga Kim Larsen. Og til
íslands liggja sumpart rætur
Eriks Clausens.
egar ég heimsótti Erik
skömmu fyrir páska snerist
eðlilega allt um nýju kvik-
myndina hans, Rami og Júlíu. Ein-
sog titillinn ber með sér styðst
myndin við leikrit Shakespeares um
elskendurna sem náðu ekki saman
vegna Qandskapar fjölskyldna
þeirra.
„Sögusviðið er steypugrátt út-
hverfi í Kaupmannahöfn," segir
Erik. „Júlía er dönsk, býr ein með
mömmu sinni og vinnur á bensfn-
stöð. Rami er danskur Palestínu-
arabi, tilheyrir stórri fjölskyldu sem
hefur búið nokkur ár í Danmörku.
Þau hittast í kjölfar átaka milli
ungra araba og danskra götu-
stráka, og það verður ást við fyrstu
sýn. En hinir ólíku menningar-
heimar sem þama mætast, með
misskilning og fordóma á báða
bóga, togstreitan sem milli þeirra
ríkir meinar Rami og Júlíu að njót-
ast.“
Pólitísk ástarsaga semsagt...
„Já, enda fínnst mér ástin athygl-
isverðust þegar hún felur í sér póli-
tískar andstæður — sem geta birst
á marga vegu, í smáu og stóru,
milli einstaklinga, fjölskyldna,
þjóða... Það er aðstaða Rami og
Júlíu sem er þungamiðjan, hinn
dramatíski grunnur myndarinnar,
og sem ég nota til þess að sýna
hvemig danskt þjóðfélag hefur það
á því herrans ári 1988.
Mér þykir það ansi dapur vitnis-
burður um Dani, hvernig við höfum
verið að gera þessi örfáu þúsund
af innflytjendum og flóttafólki að
meiriháttar vandamáli. Það gleym-
ist alveg hvað þetta fólk getur gef-
ið okkur í krafti reynslu sinnar og
menningar; nýjar hugmyndir, inn-
sýn í hluti sem við þekkjum bara
af afspum. Ég vil með mynd minni
meðal annars vekja athygli á því,
að bakgrunnur flestra Palestínu-
araba er dramatískari en nokkurs
Dana og rosalegri en nokkur
amerískur þriller sem sést hefur á
breiðtjaldinu. Við sem erum sífellt
að velta okkur uppúr félagslegum
vandamálum höfum aldrei upplifað
þau af þeirri stærðargráðu sem
þetta fólk hefur gert. En við eigum
heldur ekkert með að vorkenna
því, við eigum að umgangast það
á jafnræðisgrundvelli. Það er á okk-
ar valdi að skilgreina stöðu þessa
fólks, og það er ekki meira vanda-
mál en við gerum úr því. Ég er
þeirrar skoðunar að koma þess
hingað sé í rauninni vítamínsprauta
fyrir okkar að mestu staðnaða
menningarlíf og fínnst það mætti
frekar að vera fleira en færra.“
En svo við vendum nú okkar
kvæði all rækilega í kross, þá ertu
nátengdur íslandi, ekki satt?
„Jú, skömmu eftir stríðið flutti
faðir minn þangað og fór að búa
með íslenskri konu. 0g ég á þess
vegna íslensk hálfsystkini, tvo
bræður og eina systur. Þegar ég
var 14 ára fékk ég að heimsækja
pabba á íslandi, það var í fyrsta
skipti sem ég hitti hann, og varð
mjög hrifínn af landinu, hinni stór-
brotnu náttúru, víðáttunni. Ég var
þama í nokkrar vikur, mest í
Reykjavík, en fór þó í nokkrar ferð-
ir útá land. Faðir minn var vélvirki
og nokkrum árum eftir að ég heim-
sótti hann til íslands flutti hann
aftur til Danmerkur og er nú látinn
fyrir fáeinum árum. Hann talaði
víst aldrei góða íslensku, en hálf-
systkini mín gera það auðvitað.
Bræður mínir búa ekki lengur á
íslandi, en halda íslenskum ríkis-
borgararéttindum sínum; ekki þó
af þjóðemislegum ástæðum fyrst
og fremst heldur til að losna við
herþjónustuna héma. Annar þeirra
er sjómaður og býr í Svíþjóð, en
hinn er húsamálari búsettur hér í
Kaupmannahöfn._
Mynd mín af íslandi er reyndar
rómantískari en góðu hófí gegnir.
Líkt og með Færeyjar finnst mér
ævintýralegt að þar skuli búa fólk.
Það er sérkennileg upplifun að
koma fljúgandi til lands sem er svo
eyðilegt og ófrjósamt að sjá, en
þegar maður lendir er maður kom-
inn í svo ríkt menningarsamfélag,
miðað við fámennið, að flestar aðr-
ar þjóðir blikna í samanburði. Ef
ég væri íslendingur væri ég mjög