Morgunblaðið - 11.05.1988, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 11. MAÍ 1988
27
Bjórbannið afnumið
Búist við 7-10 millj-
ón lítra sölu á ári
— segir Höskuldur Jónsson, forsljóri ÁTVR
AÐ SÖGN Höskuldar Jónssonar,
forstjóra Áfengis- og tóbaksversl-
unar ríkisins, er búist við að um-
svif fyrirtækisins aukist til mikilla
muna með afnámi bjórbannsins.
„Olgerðarmenn hafa sagt að bú-
ast megi við því að 7-10 miljjónir
lítra af bjór muni seljast á ári.
Nú seljum við um 3,5 milljónir
lítra af áfengi á ári, þannig að
magnið, sem við þyrftum að
dreifa, myndi fjórfaldast ef þetta
gengur eftir,“ sagði Höskuldur.
Höskuldur sagði að væntanlega
yrði að auka bæði verslunar- og
geymslurými fyrirtækisins og bæta
við starfsmönnum til þess að anna
dreifíngu sterka ölsins. Geymslu-
pláss væri nú af afar skomum
skammti. Fyrirtækið gæti þó bjarg-
að sér fyrir hom til að byrja með.
„Við munum sjá hvemig málin þró-
ast, og framkvæma síðan í samræmi
við það, en við gefum okkur ekkert
fyrirfram, og æðum ekki út í fjár-
festingar," sagði Höskuldur.
Hann sagðist telja eðlilegt að
íslenskir ölframleiðendur myndu
sjálfír annast geymslu á framleiðslu
sinni og flytja hana beint úr birgða-
geymslum sínum í verslanir ATVR.
Höskuldur sagði að nýjar verslanir
ÁTVR í Mjóddinni í Reykjavík, í
Hafnarfirði og á Eskifirði myndu
væntanlega létta á dreifíkerfínu.
Höskuldur sagði að enn væri óá-
kveðið hvaða bjórtegundir _ yrðu
teknar til sölu í verslunum ÁTVR.
„Það er óráðlegt að ætla sér að
gleypa of stóran bita í einu í því
efni," sagði Höskuldur. Við höfum
verið bjórlaus í áttatíu ár, og það
er engin þörf á öllum heimsins bjór-
tegundum á fyrsta ári eftir aflétt-
ingu bannsins. Hins vegar virðast
fslendingar vera búnir að leita uppi
öll finnanleg bjómmboð.“ Höskuldur
sagði að framleiðsla innlendu bmgg-
Höskuldur Jónsson, forstjóri
ÁTVR.
húsanna yrði tekin til sölu, og einn-
ig nokkur erlend merki. „Við munum
reyna að hafa auga með því hvað
telst vinsælast í veröldinni," sagði
hann. Að sögn Höskuldar munu
ákvarðanir um þetta ekki liggja fyr-
ir fyrr en í haust.
Kostar ölið
230 krónur?
„ÞETTA er alveg óplægður akur
og það á miklu meira eftir að
gerast í málinu en það sem gerð-
ist á Alþingi," sagði Guðvarður
Gíslason, eigandi Gauks á Stöng,
sem er elsta og ein vinsælasta
kráin í Reykjavík. Guðvarður
sagði að mörg vandamál yrðu til
nú er afnám bjórbannsins yrði
að veruleika, til dæmis hvað
varðaði verðlagningu.
Guðvarður sagði að ekki væn
víst að drykkjusiðir kráargesta
breyttust til muna með tilkomu
bjórsins. „Maður gæti i'myndað sér
að 33 sentilítra bjórflaska myndi
kosta 300 krónur á veitingahúsi og
kolla af öli beint úr krana 230 krón-
ur. Þetta yrði áreiðanlega feikivin-
sælt til að byija með, en þegar til
þess er litið að tvöfaldur vodki kost-
ar 330 krónur, þá er spuming hvom
kostinn fólk velur,“ sagði Guðvarð-
ur.
„Ég held að veitingamenn verði
að setjast niður og gera sér grein
fyrir því hvemig þeir vilja hafa
þetta," sagði Guðvarður. Það er til
dæmis ekki víst að það sé skynsam-
legt að bjórinn kosti það sama í
öllum veitingahúsum. Það má eigin-
lega skipta þeim í þijá flokka; hót-
el, betri veitingahús og svo krám-
ar. Verðlagningu á bjór er til dæm-
is þannig háttað erlendis, að betri
veitingahúsin halda drykkjunni í
skefjum með hærra verði, en krám-
ar, sem ekki bjóða eins fágaða þjón-
ustu, geta þá haft hann ódýrari.
Guðvarður sagðist telja að þama
gætu jafnvel skapast forsendur fyr-
ir auknu frelsi í verðlagningu áfeng-
is, en það væri undir ríkisvaldinu
komið, bæði hvað varðaði opinbera
skattlagningu á sterka ölið og
hversu mikil álagning yrði leyfð hjá
veitingahúsunum.
Gæði okk-
ar öls eru
*
sambærileg
„VIÐ höfum verið ölgerð frá
1913 og verðum það áfram, það
er of snemmt að segja hvort ein-
hveijar breytingar verða á fram-
Ieiðslunni,“ sagði Jóhannes Tóm-
asson, forstjóri Ölgerðarinnar
Egils Skallagrímssonar. Hann
sagði að stækkun verksmiðjunn-
ar væri ekki á döfinni í bili, þess
þyrfti ekki.
„Við höfum bmggað pilsner frá
1917 og sterkt öl frá því á stríðsár-
unum, þannig að við kunnum okkar
fag,“ sagði Jóhannes. Egill Skalla-
grímsson framleiðir nú sterkan Pól-
arbjór fyrir fríhöfn og sendiráð og
tvær tegundir af léttöli undir 2,25%
styrkleika, Egils bjór og pilsner.
„Ég er á móti höftum," sagði
Jóhannes er hann var spurður hvort
hann teldi að innlend bjórfram-
leiðsla þyrfti vemd. „Ég tel að við
höfum alveg sambærileg gæði við
erlent öl og þurfum enga vemd."
„Þörf á
tímabund-
inni vernd“
ÖLGERÐIN Sanitas mun
stækka bjórverksmiðju sína í
sumar vegna afléttingar bjór-
bannsins og gera einhveijar
breytingar á framleiðslunni.
Ragnar Birgisson, forstjóri San-
itas, segist hins vegar telja að
innflutningstakmarkanir þurfi á
erlendan bjór um tíma á meðan
innlenda framleiðslan sé að
koma undir sig fótunum.
„Við emm stærsta bmgghús. á
íslandi og höfum verið að stækka
verksmiðjuna mjög mikið undan-
farið ár,“ sagði Ragnar. „Undan-
farið hálft ár höfum við líka verið
að vinna mikla gmnnvinnu fyrir
framleiðslu á sterkum bjór til þess
að vera við öllu búnir og í sumar
munum við stækka verksmiðjuna
enn meira.“
Sanitas framleiðir núna Thule-
bjór, að styrkleika rúm 5% og
Víking-bjór, sem er um 6,5% að
styrkleika. Einnig framleiðir verk-
smiðjan Sanitas lageröl og pilsner.
Ragnar sagðist reikna með að tvær
síðastnefndu tegundimar yrðu af
mismunandi styrkleika í framtí-
ðinni, en þær innihalda nú báðar
um 2,25% af alkóhóli.
„Þar sem við megum ekki aug-
lýsa, þurfum við fyrst og fremst
að keppa við aðra hvað varðar
umbúðir, gæði vömnnar og styrk-
leika," sagði Ragnar. „Það sem er
okkur efst í huga er hvers konar
aðlögun við fáum að markaðnum.
Nú þurfum við að fara að keppa
við verksmiðjur á borð við Carls-
berg og Heineken, sem hafa
bmggað bjór í tvær eða þijár aldir
og haft allan þann tíma til að þróa
sína framleiðslu. Það er auðvitað
erfítt að keppa við vörumerki, sem
er búið að auglýsa í tvöhundmð
ár, þegar við höfum aldrei auglýst
okkar vöm, þótt við viljum auðvit-
að að hún sé sambærileg að gæð-
Búist er við að sala áfengs öls
geti numið allt að 10 milljónum
lítra á ári. Ef svo fer, mun árssal-
an nema um 30 milljónum venju-
legra bjórflaskna.
um. Þeir gætu sennilega framleitt
fyrir íslandsmarkað í kaffíhléinu
hjá sér. Það er ekki hægt að tala
um að okkar bjór muni ganga bet-
ur í sölu vegna þess að hann verði
ódýrari, við þekkjum dæmi þess
að erlendar bjór- og pilsnertegund-
ir séu seldar á lægra verði hér en
í framleiðslulandinu. Þess vegna
teljum við eðlilegt að í tvö eða
þijú ár verði til dæmis innflutn-
ingsbann á erlendan bjór á meðan
innlenda framleiðslan er að koma
undir sig fótunum. Ég get nefnt
sem dæmi að þegar við gengum í
EFTA fékk íslenskur iðnaður tíu
ár til að laga sig að óheftum inn-
flutningi. Við verðum að gera upp
við okkur hvort það eigi að byggja
upp íslenskan iðnað eða flytja allt
inn,“ sagði Ragnar.
Baráttan
heldur
áfram
ANDSTÆÐINGAR bjórsins, sem
Morgunblaðið hafði tal af í gær,
voru að vonum óánægðir með
málalok á Alþingi. Hilmar Jóns-
son, stórtemplar Stórstúku ís-
lands, sagði þó að bindindismenn
væru ekki af baki dottnir og
hann vonaði að þeir myndu enn
eflast í andstöðunni við bjórinn.
„Við höfum verið í samstarfi við
landlækni hvað varðar fundahöld
um landið undanfarin ár, og við
munum reyna að efla það samstarf
að mun og gera það sem við get-
um,“ sagði Hilmar. Hann sagði
nauðsynlegt að efla forvamar- og
fræðslustarf í áfengismálum, en til
þess þyrfti hið opinbera þó að leggja
fram aukinn skerf. „Þeim samtök-
um, sem hafa beitt sér fyrir áfengis-
vömum, hefur verið skammtaður
skítur úr hnefa af hinu opinbera,"
sagði Hilmar.
Hilmar sagðist vonast til þess að
fólk, sem með blaðaskrifum og
ýmsum öðrum hætti hefði barist
gegn bjómum, myndi halda áfram
að vekja athygli á ástandinu í
áfengismálum. „Ég er að ýmsu leyti
mjög ánægður með það hversu
margir hafa tekið þátt í þessari al-
mennu umræðu," sagði Hilmar.
„Ólíkir hópar hafa sameinast í bar-
áttunni gegn bjórnum."
Tómas Helgason, prófessor í geð-
læknisfræði við Háskóla íslands,
sagðist telja það meiriháttar slys í
heilbrigðismálum íslendinga að
samþykkja bjórinn. „Með samþykkt
bjórfrumvarpsins er komið aftan
að öllum meginreglum í nútíma
læknisfræði og heilbrigðisvísindum
og unnið gegn forvömum," sagði
Tómas. „Það verða gerðar auknar
kröfur til heilbrigðiskerfisins að
fást við hinar heilsufarslegu afleið-
ingum aukinnar áfengisneyslu. Á
ókomnum árum á þetta eftir að
valda miklu tjóni fyrir einstaklinga
og kostnaði fyrir heilbrigðiskerfið."
Vænstu
umboðin
ÞÓTT ÁTVR hafi enn ekki
ákveðið hvaða erlendu bjórteg-
undir verði teknar til sölu, eru
nokkrar bjórtegundir sem eru
öðrum þekktari og vinsælli er-
lendis. Má því ætla að líklegt sé
að þessi þekktustu merki muni
komast í hillur áfengisverslana.
Fyrirtækið Karl K. Karlsson hef-
ur umboð fyrir dönsku bmgghúsin
Carlsberg og Tuborg. 3K Trading
Company hefur umboð fyrir banda-
ríska bjórinn Budweiser, Vífílfell
hf. fyrir Pripps frá Svíþjóð og
Skorri hf. fyrir þýska Löwenbráu-
ölið. Rolf Johansen & co. hefur
umboð fyrir Heineken-bjórinn hol-
lenska og Austurbakki hf. fyrir
Dortmunder frá Þýskalandi.
Síðustu áskriftartónleikar Sinfóníuhljómsveitar íslands í vor:
Míssa Solemnis flutt ásamt ein-
söngvurum og 95 manna kór
SÍÐUSTU áskriftartónleikar
Sinfóníuhljómsveitar íslands á
starfsárinu sem er að Ijúka eru
annað kvöld og verða helgaðir
einu verki, Missa Solemnis eftir
Beethoven. Auk hljómsveitar-
innar flytja fjórir einsöngvarar
ásamt 95 manna kór þessa lof-
gjörð til Drottins. Stjómandi er
Þjóðveijinn Reinhard Schwarz.
Einsöngvararnir eru Ólöf Kol-
brún Harðardóttir, Sigríður Ella
Magnúsdóttir, Viðar Gunnars-
son og þýski tenórinn Adalbert
Kraus. Mótettukór Hallgríms-
kirkju og Kór Langholtskirkju
mynda nærri eitt hundrað
manna kór. Kórstjórar eru Hörð-
ur Áskelsson og Jón Stefánsson.
Stjómandinn á tónleikunum,
Þjóðveijinn Reinhard Schwarz,
mun á hausti komanda taka til
starfa sem aðaltónlistarstjóri Ríkis-
leikhússins í Miinchen. Hann hefur
um árabil verið aðalstjómandi Sin-
fóníuhljómsveitar Krefeld og
Mönchengladbach. Hann er fæddur
í Berlín og var um tlma aðstoðar-
maður hjá Franco Ferrara og Her-
bert von Karajan. Hann hefur
stjómað hljómsveitum víða um
Evrópu og 1978 var hann ráðinn
hljómsveitarstjóri Ríkisóperunnar í
Vín.
Missa Solemnis eftir Beethoven
er stærsta og viðamesta kórverk
hans. Það var síðast flutt hérlendis
1970. Þetta verk er lofgjörð til
Drottins og upphaflega ætlaði Be-
ethoven að semja það í tilefni þess
að vinur hans og nemandi, Rúdolf
erkihertogi, var gerður að erkibisk-
upi yfír Mæri. Sú athöfn var þó
löngu um garð gengin, þegar verk-
inu var lokið, en smíði þess tók um
þijú ár. Verkið var frumflutt í St.
Petersburg 26. mars 1924 og
skömmu síðar voru þrír þættir
verksins, Kyrie, Credo og Agnus
Dei fluttir í Vín. Sjálfur á Beethov-
en að hafa sagt að Missa Solemnis
væri viðamesta og fullkomnasta
verk hans.
Þegar Missa Solemnis var fyrst
flutt hér 1970 skrifaði Robert A.
Ottósson, tónskáld, um verkið og
sagði m.a.:
„Beethoven túlkar textann mjög
persónulega og lætur engum dylj-
ast, að honum eru sum atriði öðrum
kærari. Stef hans verða tákn eða
þýðingar orða og hugtaka. Kórinn
sjálfur er tákn almættis Guðs gegn
lítilmótleika mannsins (einsöngs-
röddunum). Leiðarljós Beethovens
í persónulegri túlkun var sannfær-
ingin: „Ég veit vel, að Guð stendur
mér nær en öðrum listamönnum.
Ég umgengst hann óttalaus, því
að ég hef alltaf þekkt hann og
skilið hann.“
Þessi sannfæring kunni sér ekki
hóf í viti og snilld, en maðurinn
vissi, að ekki er öllum gefín jöfn
andleg spektin, svo að hann gaf
verkinu yfírskriftina: „Af hjarta, —
megi það aftur til hjarta ná“ —
„Von Herzen. Möge es wieder zu
Herzen gehen."
Tónleikamir hefjast í Há-
skólabíói fimmtudaginn 12. maí,
klukkan 20:30. Miðar eru seldir á
skrifstofu hljómsveitarinnar í Gimli
við Lækjargötu og við innganginn
I Háskólabíói við upphaf tónleik-
anna.
(Úr fréttatílkynningu)