Morgunblaðið - 09.08.1988, Blaðsíða 9

MORGUNBLAÐIÐ, ÞRIÐJUDAGUR 9. ÁGÚST 1988
9
Pantið skólafötin núna
Vetrartískan frá m.a.:
Roland Klein - Burberry -
YSLo.fl.
Búsáhöld - leikföng
- sælgæti - jólavörur o.fl.
. 190.- (ánburðargjalds)
B. M AGNÚSSON HF.
HÓLSHRAUNI 2 - SÍMI 52866
Lítill drengur settist í stólinn hjá tann-
lækninum og byrjaði um leið að öskra af
miklum krafti.
„Hvað er að þér drengur, ég hef ekki snert
þig ennþá?“
„Þú stendur á tánni á mér.“
KÓKÓmJÓLK FUKIR 6LATT FÓL-K !
[ MJÓLKURSAMSALAN ( REYKjAVÍK |
Virtur lérfncðingiir ritar pdn I aovéakt vikurit:
Samyrkjubúskapur Stalíns r-------
leiddi hörmungar yfír þjóðina^^*
[UD sláppte in KGB-chef I

Sápo ville stoppa inresan /■
Uppgjörvið Staiín
en hvað með Lenín?
í Sovétríkjunum eru menn nú farnir ræða
brotthvarf frá samyrkjubúskapinum sem
komið var á af Stalín árið 1928. Þar með
hverfur enn einn hornsteinninn úr þeim
hugmyndagrunni sem haldið hefur sov-
éska Kommúnistaflokknum við völd síðan
1917. Þetta er ekki í fyrsta skipti á
síðustu áratugum sem Stalín er harðlega
gagnrýndur en enn hefur enginn þorað
að draga grimmdarverk Leníns fram í
dagsljósið — enda gæti það haft afdrifa-
ríkar afleiðingar.
Hörmungar
samyrkjubú-
skapar
Ein mesta hörmung
sem nokkur þjóð hefur
þurft að ganga í gegnum
er líklega innleiðing sam-
yrkjubúskapar í Sov-
étríkjunum eftir byltingu
kommúnista árið 1917.
Samyrkjubúskapur
þýddi i reynd að bændur
fengu ekki lengur að
njóta vinnu sinnar heldur
svipti ríkið þá jörðum
sínum og framleiðslu.
Lenin var sá fyrsti til
þess að reyna þess leið
og afleiðingamar létu
ekki á sér standa. Land-
búnaður landsins var
lagður í rúst á örskömm-
um tíma og Lenín þurfti
að hverfa frá stefnu sinni
þar sem uppreisnar-
ástand var faríð að ríkja
í hans eigin herbúðum
sökum matvælaskorts.
En það var þegar um
seinan. Rússland, sem
hafði örfáum árum áður
verið einn helsti mat-
vælaútflytjandi veraldar,
þurfti að horfa upp á
hungursneyð af manna-
völdum í fyrsta skipti í
sögu landsins árið 1921.
Talið er að allt að þijár
miUjónir manna hafi dáið
hungurdauða veturinn
1921-22 og Sovétríkin
neyddust til þess að leita
á náðir hins kapftalíska
landbúnaðar Banda-
rikjanna vegna hrakfara
samyrkjutilraunarinnar.
Enn hörmulegri voru
afleiðingamar þegar
Stalin árið 1928 tók upp
samyrkjustefnuna á ný.
Hatrömm andstaða var
gegn áformum Stalíns en
bændur sem neituðu að
láta uppskeru sina af
hendi vom myrtir eða
sendir f þrælkunarbúðir
svo milljónum sldpti.
Bein afleiðing þessarar
stjómarstefnu var hung-
ursneyðin i Úkrainu á
árunum 1932-33 sem tal-
ið er að hafi kostað 7
milljónir manna lífið.
AJgjör þögn hefur
hingað til ríkt f Sovétríkj-
unum um þennan kafla i
sögu landsins og valda-
menn hafa varað sig á
þvi að hallmæla ekki
samyrkjubúskapniun.
Það vekur því verulega
athygli að nú virðist sem
breyting sé að verða þar
á. í frétt i Morgunblaðinu
síðastliðinn laugardag
segir frá því að sovéskur
landbúnaðarsérfræðing-
ur hafi f grein í nýjasta
hefti tfmaritsins Literat-
úmaja Gazeta sagt „að
samyrkjubúskapur, sem
Jósef Stalín þröngvaði
upp á þjóðina hafi lagt
landbúnað í Sovétríkjun-
um f rúst og leitt mat-
vælaskort yfir þjóðina.
15 milljónir manna hafi
misst heimili sín, þar af
hafi ein milljón verið
send í þrælkunarbúðir en
12 milljónir manna hafi
verið fluttar til Síberíu."
Einnig minnist greinar-
höfundur _ á hungurs-
neyðina í Úkraínu.
Á svipuðum tfma
kynnir Gorbatsjov, Sov-
étleiðtogi, tillögur á mið-
stjórnarfundi Kommún-
istaflokksins um að af-
henda bændum jarðir til
leigu sem þeir geta rækt-
að sjálfir og notið af-
rakstursins af. Með öðr-
um orðiun að hverfa að
hluta tíl frá samyrlgubú-
skapinum sem Stalín
„þröngvaði upp á þjóð-
ina“.
Þannig fellur eitt vfgið
af öðru i hugmyndaheimi
sovéskra kommúnista.
En þó Stalin sé gagn-
rýndur gætir greinar-
höfundurinn i Litera-
túmaja Gazeta þess
vandlega að hrósa Lenin
fyrir að hafa afhent smá-
bændum aftur rikisjarðir
árið 1921. Enginn skuggi
má falla á minningu
meistarans.
En gætí farið svo ef
þróunin f Sovétríkj unum
heldur áfram að ein-
hvern tímann komi að
föður byltingarinnar,
Lenfn sjálfum? Það var
jú Lenín sem kom á
flokksræðinu, lögreglu-
ríkinu, þrælkunarbúðun-
um og áætlunarbúskapn-
um. Og hvemig stendur
á því að það draumakerfi
sem blíðmennið Lenín
skapaði gat komið iU-
menni á borð við Stalín
til valda?
Það gætí haft afdrifa-
ríkar afleiðingar að horf-
ast i augu við þennan
sannleika. Kenningar og
stefna Leníns eru undir-
staða valda Kommúnista-
flokksins og Gorbatsjov
heldur þvi fram að hann
sé hinn fyrstí til þess að
framkvæma stefnu
Lenfns eftír dauða hans.
Ef einhver bendir á að
nýju fötin keisarans séu
blekking gætí sá hug-
myndafræðilegi grunnur
brostíð og eftir stæði
flokkurinn nakinn og
allslaus.
Deilt um Igor
í frétt í Morgunblað-
inu síðastliðinn sunnudag
er greint frá því að
ágreiningur sé kominn
upp í Svfþjóð vegna nýs
sóvésks sendiráðunauts
þar f landi. Mun sænska
leyniþjónustan hafa lagst
eindregið gegn þvf að
þessi maður, Igor
Leonfdovitsj Níkíforov,
yrði samþykktur, þar
sem hún teldi að hann
væri á vegum sovésku
leyniþjónustunnar, KGB,
og ætti að taka við sem
hinn nýi yfirmaður henn-
ar f Svíþjóð. Var talið að
hann gegndi f það
minnsta stöðu ofursta
innan KGB. Utanríkis-
ráðuneytíð kaus þó að
hundsa álit leyniþjón-
ustunnar og tók ákvörð-
un um að samþykkja ígor
siðastliðið haust. Þetta
er nú orðið að fjölmiðla-
máli f Sviþjóð og hefur
komið fram i sænskum
fjölmiðlum að ígori hef-
ur verið neitað um land-
vist f að minnsta kostí
einu vestrænu ríki. Sum
riki hafa þó tekið á mótí
honum athugasemda-
laust, þar á meðal ísland
en Igor var stjórnarer-
indreld við sovéska
sendiráðið í Reykjavík á
árunum 1979-1984 með
það hlutverk „að sjá um
tengsl við fjölmiðla“.
A vegum sovéska
sendiráðsins í Rcykjavík
eru nú á milli 70 og 80
Sovétmenn að meðtöld-
um fjölskyldumeðlimipn
sem er langtum meiri
fjöldi en i nokkru öðru
sendiráði hér á landi og
margfalt fleirí en sam-
sldptí þjóðanna ættu að
gefa tilefni til. Til saman-
burðar má geta þess að
í íslenska sendiráðinu f
Moskvu starfa nú 3
íslenskir starfsmenn.
Þetta vekur óneitanlega
upp spurningar um
hvemig eftírlití með er-
lendum sendiráðsstarfs-
mönnum á íslandi sé
háttað. Hversu margir
KGB-ofurstar ætli starfi
við Túngötu?
Hvað er best að gera?
101X1
100.000,-
100.000-
bono.-
„Ég get ávaxtað hundrað þúsund í sex mánuði. “
Örugg ávöxtun á óvissutímum fæst mcð
nýjustu skammtímabréfum VIB, Sjóðs-
bréfum 3. Verðbólgan rýrir peninga á
skömmum tíma og því margborgar sig að
ávaxta þá þótt þú þuríir peningana íljót-
lega aftur. Innlausn þessara bréfa er ein-
íöld og endurgjaldslaus.
VIB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR IÐNAÐARBANKANS HF
Ármúla 7, 108 Reykjavilc. Simi 68 15 30