Morgunblaðið - 15.10.1988, Qupperneq 18

18
MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. OKTÓBER 1988
Hveijir urðu eftir í Noregi?
Inn til vinstri. Þú verður að setjast aft-
ur, sýningin er byijuð, segir einkennisklædd
kona og horfír á mig með vanþóknun.
Ég hníg niður á fyrsta auða sætið sem
fyrir mér verður og lít í kringum mig. Það
er haus við haus, hvert sæti skipað — og
þó er mánudagur. Á leiksviðinu er mikið
umleikis og ég beini skilningarvitunum
þangað. Leikaramir tala og tala og þramma
fram og aftur um sviðið af því að á þessum
vettvangi eiga menn ekki bara að tjá sig í
orði. Textinn gefur á hinn bóginn lítið til-
efni til hreyfinga. Málin era skeggrædd og
gaumgæfð og loks er komið hlé.
Ég hraða mér fram á barinn og fæ mér
hvítvínsglas. Fólkið umhvefis mig fær sér
líka í glas og rabbar um leikritið. Menn eru
á einu máli um að þetta sé góð sýning.
Ég fer aftur inn, skoða mig um og horfí
á salinn fyllast. Þetta leikhús minnir óneit-
anlega á Þjóðleikhúsið við Hverfisgötu,
vantar bara stuðlabergið. Og það er fleira
fólk hér heldur en oftast nær í Þjóðleik-
húsinu — þó það sé mánudagur.
Tjaldið rennur upp og áfram þokast sýn-
ingin. Spennan eykst jafnt og þétt og nær
hámarki í lokin þegar Hedda Gabler skýtur
sig í höfuðið. Hrifning áhorfenda er einlæg.
Leikendur era kallaðir fram og aftur. Gaml-
ar konur stijúka tár af hvarmi og aldraðir
heiðursmenn hósta. Hinir yngri láta sér
nægja að klappa.
I þvögunni á leiðinni út fer ég að rífast
við sjálfa mig. Annar helmingurinn segir
að ég hafi farið dagavillt. Það sé laugardag-
ur en ekki mánudagur. Það fari engin óvit-
laus manneskja í leikhús á mánudegi, bara
túristar.
Hinn helmingurinn dregur fram vasabók-
ina og bendir á það með ískaldri smámuna-
semi að víst sé mánudagur og samt hafi
Norðmenn fyllt Þjóðleikhúsið sitt.
Hvað er að gerast? Þetta gengur ekki upp!
Víst er Ibsen skrautfjöður á barmi norsku
þjóðarinnar, en Hedda Gabler er ekki
beinlínis nútímaverk. Og er ekki skáldjöfur-
inn mikli, Matthías Jochumsson ein stærsta
skrautfjöðrin okkar íslendinga. Ég minnist
þess ekki að áhorfendur sprengdu Þjóðleik-
húsið utan af sér þegar Skugga-Sveinn var
sýndur síðast.
Höfðatalan! Við eram svo fá, það er ekki
við því að búast að við fyllum Þjóðleikhúsið
eins og það er stórt. Auðvitað era um það
bil átta sinnum færri íbúar á Stór-
Reykjavíkursvæðinu en í Osló. Og trúlega
rúmar íjóðleikhúsið okkar svipaðan fjölda
áhorfenda og íjóðleikhúsið í Osló. Það er
semsagt alltof stórt! Samt fylltum við það
aftur og aftur í vetur sem leið þegar „Vesal-
ingarnir" vora sýndir með söng og hljóð-
færaslætti. Þá voram við ekki svo fá. Auk
þess eram við bókaþjóðin. Afkomendur ofur-
huganna sem yfirgáfu norsku meðal-
mennskuna," ... fundu ey og urðu þjóð, úti
í gullnum sænum...“, skráðu á bókfell
fomar sagnir og varðveittu — að undan-
skildum nokkram sem þeir bleyttu upp og
snæddu í hungursneyð. Slík þjóð getur aldr-
ei átt of stórt íjóðleikhús.
Gagnrýnin! Gagnrýnin drepur alla aðsókn
niður á íslandi! Árans vandræði að hafa
ekki séð norsku gagnrýnina um Heddu
Gabler. Annaðhvort hefur hún verið einstak-
lega jákvæð eða almenningur hefur ekki
haft fyrir því að lesa hana. Eða lætur hana
ekki hafa nein áhrif á sig. Þijóskast bara
við og fer að sjá Ibsen gamla hvað sem
mannvitsbrekkumar segja.
Eftir því sem ég velti þessu lengur fyrir
mér gerist sú hugsun áleitnari hvort víking-
amir sem yfirgáfu Noreg og byggðu Ísland
á sínum tíma hafi verið menningarfjendur.
Eftir hafi setið fólk sem kunni að meta list-
ina. Þetta er ekki einleikið með leikhúsað-
sóknina á mánudegi. Ég ákveð að afsanna
málið með því að drífa mig aftur í leikhús
á miðvikudag. Þá hlýt ég að sjá svart á
hvítu að þetta hefur bara verið tilviljun,
eitthvert ungmennafélag utan af landi verið
statt í bænum og fyllt íjóðleikhúsið. eða
bændaför eða kvenfélagsþing, eitthvað
þvíumlíkt.
Á miðvikudagskvöldið klukkan hálfátta
rennur tjaldið fyrir fullu húsi í norska íjóð-
leikhúsinu.. Þeir eru enn að sýna Ibsen. Nú
era það Afturgöngumar. í þetta skipti var
leiktjaldahönnuðurinn sniðugur. Hann hefur
fyllt sviðið af stólum sem standa í prúðum
röðum frá hægri til vinstri. Framundan er
kristileg samkoma. Og nú geta leikaramir
endalaust gengið á milli stólaraðanna. Þeir
dreifa söngblöðum, taka þau aftur saman,
færa stólana til og frá og hafa nóg að gera.
En eins og í fyrri sýningunni er orðið í
öndvegi. Þegar sýningunni lýkur era áhorf-
endur jafnglaðir og á mánudagskvöldið. Ég
fer dálítið fúl heim úr leikhúsinu og held
áfram að leita skýringa. Aftur velta upp í
hugann sömu rök og áður. Höfðatalan,
gagnrýnin, skrautfjöðrin ...
Jú, þama kom það! Sýningamar vora svo
einstaklega vel heppnaðar. Leikurinn var
afbragðsgóður og eins og Ieikstjóri annarrar
tók fram í leikskrárbleðli þá snerast þær
um erótík (þ.e.a.s. það sem Norðmenn kalla
erótík) og það er ákaflega gott og nútíma-
legt.
Semsagt, þetta vora góðar sýningar. Það
er skýringin. Sýning Ijóðleikhússins okkar
á Marmara eftir Guðmund Kamban er líka
góð sýning. Hún gefur þessum sýningum
ekkert eftir, nema síður sé. Leikritið er
samið tæpum þijátíu áram eftir að Ibsen
skrifar Heddu Gabler. Það er orðsins verk
eins og leikverk Ibsens. Skrifað löngu fyrir
tíma hraða og tæknivæðingar. Skrifað
handa áhorfendum sem höfðu tíma og þolin-
mæði til að koma og hlusta á hið talaða orð.
Norðmenn virðast enn hafa þolinmæði til
að sitja í leikhúsi þó ekki sé verið að syngja
og dansa á sviðinu. Þeir fjölmenna til að
horfa á aldargömul leikverk meistara sinna
þó að leikaramir geri ekkert nema halda
ræður og labba pínulítið fram og aftur á
milli stólana.
Hvaða menn vora það eiginlega sem urðu
eftir í Noregi þegar forfeður okkar fluttu
til íslands?
Ég get ekki svarað því frekar en svö
mörgu öðra sem mig langar að frnna svör
við.
En þegar ég á sunnudagskvöldi geng út
úr íjóðleikhúsinu okkar eftir að hafa horft
á áttundu sýninguna á Marmara eftir Guð-
mund Kamban, ásamt alltof fáum löndum
mínum, þá fyllist ég gremju og hugsa: Af
hveiju jjurftu endilega þessir Norðmenn að
nema Island?
Iðunn Steinsdóttir
GETA
ENINGAR
VAXIÐ?
Sparifé getur vaxið ef það er
ávaxtad á arbbærcm og öruggan tiátt. VIB starf-
rækir þrjá mismunandi verðbréfasjóði til að geta
fullnægt óskum viðskiptavina sinna.
Verðbréfasjóðir VIB
eru settir saman
*ur fé þeirra sem eiga
"Sjóðsbréf VIB. Fyrir þetta
fé eru keypt skuldabréf til
ávöxtunar. VIB skiptir þess-
um fjárfestingum í fernt:
Bankabréf, spariskírteini
ríkissjóðs, skuldabréf sveitar-
félaga og traustra fyrirtækja.
Traust fyrirtæki eru skil-
greind á eftirfarandi hátt:
Traust fyrirtœki.
Þau þurfa að uppfylla tvö
af eftirfarandi skilyrðum.
1. Heildarniðurstaðaefna-
hagsreiknings þarf að vera
hærri en 500 milljónir króna.
2. Eiginfjárhlutfall má ekki
vera lægra en 25%.
3. Hagnaður þarf að hafa
verið undanfarin tvö ár.
Tekjur af
Sjódsbréfum 1.
Ávöxtun yfir veröbólgu
þann 1. október 1988 var
sem hér segir:
Tekjur af
Sjódsbréfum 3.
Sjóður 3 hóf starfsemi
6. júní sl. Ávöxtun yfir
veröbólgu frá upphafi er
9,8%.
Sl. 3 mán. Sl. 6 mán. Sl. 12 mán. 11,2% 10,9% 1.1,6%
Tekjur af
Sjoösbrefum 2.
Ávöxtun yfir verðbólgu,
þegar greitt var út þann 1.
september 1988 var sem hér
segir:
Sl. 3 mán. 11,1%
Sl. 6 mán. 12,9%
Sl. 12 mán. 12,1%
Einu gildir hvort þú
vilt spara mikið eoa
lítið:
Við gelum sagl þér margt
Jleira um verðbréfasjóði og
verðbréfareikninga VIB.
Hringdu til okkar eða
komdu við ogþér er óhcelt
að Ireysta að þú fcerð góð
ráð um hvemig fé þitt
geturborið aukinn ávöxl.
LEYFUM SPARIFENU AÐ VAXA!
VIB
VERÐBRÉFAMARKAÐUR IÐNAÐARBANKANS HF.
Ármúta 7, 108 Reykjavik. Sími68 15 30
Prestsvígsla
á morgrin
BISKUP íslands, herra Pétur
Sigurgeirsson, vígir einn guð-
fræðing til prestsþjónustu á
morgun, sunnudaginn 16. októ-
ber. Vígslan verður í Dómkirkj-
unni í Reykjavík og hefst kl.
11.00.
Vígsluþegi er Þórhildur Ólafs,
sem verður prestur í Hafnarfjarðar-
sókn í námsleyfi sóknarprestsins
þar. Þórhildur fæddist 1950. Árið
1978 lauk hún guðfræðiprófi frá
Háskóla íslands. Eiginmaður henn-
ar er Gunnþór Ingason, sóknar-
prestur í Hafnarfirði. Þórhildur
verður fimmtánda konan til að taka
prestsvígslu.
Vígsluvottar á morgun verða þau
sr. Gunnþór Ingason, sr. Myiako
Þórðarson, sr. Heimir Steinsson og
sr. Bragi Friðriksson prófastur.
(Fréttatilkynning)
Ungir Sjálf-
stæðismenn
þinga um helgina
Saudárkróki.
Kjördæmissamtök ungra sjálf-
stæðismanna á Norðurlandi
vestra halda þing á Sauðárkróki
í dag, laugardag og á morgun.
Þingið hefst kl. 15.30 í dag með
ávörpum gesta og skýrslu stjórn-
ar.
Kjördæmissamtökin vora form-
lega stofnuð í Borgarvirki í Húna-
vatnssýslu í fyrrasumar og fyrsta
þingið haldið þá um haustið á Siglu-
firði.
Gestir þessa þings verða Pálmi
Jónsson alþingismaður, Vilhjálmur
Egilsson, frarnkvæmdastjóri Versl-
unarráðs, og Sigurbjörn Magnússon
framkvæmdastjóri þingflokks sjálf-
stæðismanna, og munu þeir ávarpa
fundarmenn.
í nefndum verður fjallað um at-
vinnu- og byggðamál svo og um
stefnu og þróun í landsmálunum.
Núverandi formaður samtakanna
er Þorgrímur Daníelsson á Tanna-
stöðum í Vestur-Húnavatnssýslu og
varaformaður er Ari Jóhann Sig-
urðsson frá Holtsmúla í Skagafirði.
Félag ungra sjálfstæðismanna á
Sauðárkróki, Víkingur, sér um und-
irbúning og framkvæmd þingsins.
- BB.