Morgunblaðið - 15.10.1988, Side 19

MORGUNBLAÐIÐ, LAUGARDAGUR 15. OKTÓBER 1988
Í9
Frjálsræði í vaxtamálum
eftirFriðrik
Sophusson
Steingrímur Hermannsson for-
sætisráðherra hefur farið fyrir
þeirri sveit íslenzkra stjórnmála-
manna, sem vilja lækka vexti með
beinum afskiptum ríkisvaldsins og
afnema hvers kyns lánskjaravísi-
tölu. Steingrímur hefur manna
mest amast við frelsi banka til að
ákveða vexti og telur frjálsræði í
vaxtamálum vera frjálshyggjuóra.
Aðrir stjórnmálamenn hafa
margoft bent á, að vaxtaþróunin
ráðist af lánsfjárþörf — ekki sízt
ríkisins — og verðbólguvæntingum.
Einn þeirra, Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra, ritar grein í Morg-
unblaðið sl. sunnudag og ítrekar
þessi sjónarmið rækilega.
Jón hefur áður fjallað um þessi
mál í Morgunblaðinu. Þar sem hann
er viðskiptaráðherra í stjóm
Steingríms er ekki úr vegi að leggja
fyrir hann nokkrar spumingar.
Svörin em fengin orðrétt úr blaða-
grein Jóns fyrr á þessu ári.
— A að stýra vöxtum með bein-
um afskiptum stjómvalda?
„Það er meðal biýnustu verkefna
í efnahagsmálum að stuðla að því,
að vextir lækki í framtíðinni. Hins
vegar verður að leggja áherslu á
það, að nauðsynlegt er, að raun-
vextir haldist áfram nægilega já-
kvæðir til þess, að nývakin spamað-
arviðleitni fólks verði ekki slævð
og ekki dragi úr aðhaldi að Q'árfest-
ingu.
En vextimir verða ekki hrópaðir
niður með hástemmdum yfirlýsing-
um á þingi eða í fjölmiðlum. Bein
afskipti stjómvalda af ákvörðun
vaxta kunna heldur ekki góðri
lukku að stýra. íslendingar hafa
af því langa reynslu, að skömmtun
ijármagns í verðbólgu er forskrift
að sóun Qármuna og misskiptingu
auðs.“
— Hveijir stóðu að frelsi banka
til að ákveða vexti?
„Frelsi banka til að ákveða vexti
Vitni vantar
Slysarannsóknadeild lögregl-
unnar í Reykjavík lýsir eftir vitn-
um að tveimur umferðaróhöpp-
um sem urðu síðastliðinn inánu-
dag, 10. október.
Um klukkan 16.30 lenti Honda-
fólksbifreið í óhappi á Snorrabraut.
Bílnum var ekið í vestur og yfir
gijóthnullung sem lá á götunni
miðri. Bíllinn er talsvert skemmdur.
Talið er að gijótið hafí hmndið af
palli vömbíls sem þama fór um
skömmu áður.
Milli klukkan 18 og 19 var ekið
á hvíta Honda-fólksbifreið við Unn-
arbraut 5 á Seltjamamesi. Tjón-
valdur gerði ekki vart við sig.
Friðrik Sophusson
„Eg þakka viðskipta-
ráðherra, sem fer með
vaxtamálin í ríkis-
stjórninni, lánið á text-
anum. Skoðun hans er
skýr og á erindi til for-
sætisráðherrans.“
sína var leitt í lög í tíð síðustu ríkis-
stjómar undir forsæti Steingríms
Hermannssonar, þótt hann virðist
ekki lengur vilja kannast við króg-
ann. Með þeirri lagasetningu var
beinlínis stefnt að því að takmarka
eins og kostur væri afskipti stjórn-
valda af vaxtaákvörðunum."
— Er nauðsyn frjálsræðis í
vaxtamálum?
„Góðar og gildar ástæður vora
og em fyrir því að auka fíjálsræði
í vaxtamálum. Vextir em gjald fyr-
ir afnot af fjármagni. Þeir hafa því
afgerandi áhrif á sparaað fólks og
gegna lykilhlutverki í því að beina
íjármagni í arðbærar framkvæmdir.
Þegar bein afskipti stjómvalda af
vaxtaákvörðunum era mikil, er
ævinlega hætta á því, að viðskipta-
leg sjónarmið láti undan síga fyrir
stjórnmálalegum hagsmunum.
Þetta hefur sannast með rækilegum
hætti hér á landi á umliðnum ára-
tugum. Á sjöunda og áttunda ára-
tugnum gætti mikillar tregðu til að
hækka nafnvexti til samræmis við
verðbólgu. Lengst af átti almenn-
ingur ekki kost á verðtryggingu
fjárskuldbindinga, ef undan em
skilin ríkisskuldabréf. Raunvextir
af sparifé og lánum vora því iðulega
neikvæðir svo um munaði. Á þess-
um áram glataði sparifé verðgildi
sínu í svo ríkum mæli að jafngilti
eignaupptöku. Skömmtunarstjórar
banka og lánasjóða höfðu það í
reynd í hendi sér hveijir komust í
álnir og hveijir ekki. Þetta tímabil
einkenndist einnig af síminnkandi
Veitingastaðurinn
býður upp á veitingar frá kl. 11.30-17.30
Súpu og salat...........................kr. 350
12“ pizzur..........................kr. 550
Lasagne m/hvítlauksbrauði...............kr. 590
Chile m/hvítlauksbrauði........... kr. 590
P.S. Sérréttaseðill frá kl. 18.00-23.00.
Ath.: Takið pizzu með ykkur heim. Fast verð kr. 550.
Borðapantanir í síma 23433.
peningalegum sparnaði í landinu,
ákafri, en oft og tíðum afar misráð-
inni fjárfestingu og mikilli erlendri
skuldasöfnun. Þessu ástandi varð
að linna."
— Hvað gera önnur vestræn
ríki?
„Athyglisvert er, að ekkert vest-
rænt ríki reynir lengur að stýra
vöxtum með valdboði. Öll Norður-
löndin fylgja nú eindreginni fijáls-
ræðisstefnu í þessu efni.“
Ég þakka viðskiptaráðherra, sem
fer með vaxtamálin í ríkisstjóm-
inni, lánið á textanum. Skoðun hans
er skýr og á erindi til forsætisráð-
herrans.
Auðvitað vilja allir lækka vexti.
Til þess að það sé hægt til frambúð-
ar án þess að grípa til skömmtunar
á fjármagni þarf að draga úr þenslu,
reka ríkisbúskapinn án halla, draga
úr opinberam lántökum og eyða of
mikilli lánsíjárþörf fyrirtækja með
því að skapa þeim eðlilegan rekstr-
argrandvöll.
Með fyrstu efnahagsráðstöfun-
um ríkisstjómarinnar er erlent láns-
fé notað til að halda verðbólgunni
og vöxtunum niðri um tímabundið
skeið. Eftir það sækir allt í sama
horf, nema gripið verði til almennra
aðgerða til að laga rekstrarskilyrði
atvinnulífsins.
Því miður virðist ekkert benda
til þess að ríkisstjómin hafí á pijón-
unum aðgerðir, sem leiða til varan-
legrar vaxtalækkunar. Þvert á móti
má búast við vaxtahækkunum á
nýjan leik, þegar launa- og verð-
stöðvun linnir og stíflan brestur.
Ein kollsteypan enn er í sjónmáli.
Höfundur er varaformaður SjÁíf-
stæðisflokksins.
Viðtalstími borgarfulltrúa
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík
Borgarfulltrúar Sjálfstæðisflokksins verða
tii viðtals íValhöll, Háaleitisbraut 1,
á laugardögum í vetur frá kl. 10-12.
Er þá tekið á móti hvers kyns fyrirspurnum
og ábendingum.
Allir borgarbúar eru velkomnir.
Laugardaginn 15. október eru til viðtals Páll Gíslason, formaður bygginganefndar aldraðra, sjúkrastofn-
ana og veitustofnana, og Hulda Vattýsdóttir, formaður menningarmálanefndar.
%g %g %^> %^ %^
^WSflÐWIÐ
VAN
Sýning laugardag kl. 10-16
sunnudag kl. 13-16.
Innval býður mikið úrval vandaðra innréttinga við allra hœfi, auk
tréstiga og viftuhatta í eldhús.
Innval býður vandaða vöru d vœgu verði.
Verið velkomin í sýningarsal okkar eða hringið eftir myndalista.
SERVERSLUN MEÐINNRETTINGAR OG STIGA
NYBYLAVEGI 12, SÍMI 44011
PÓSTHÓLF 167, 200 KÓPAVOGI
bílasýning laugardag 13-17, árgerð 1989
HONDA Á ÍSLANDI, VATNAGÖRÐUM 24, RVIK, SIMI 689900