Morgunblaðið - 16.12.1988, Blaðsíða 10

10
MORGÚNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. DESEMBER 1988
JÓLAMARKAÐUR
Jólatré, norðmannsþinur - Útiljósaseríur
- Jólahús - Kerta- og hýasentuskreytingar
- ýmiskonar fatnaður og aðrar jólavörur.
BERGIÐJAN,
vemdaður vinnustaður
norðan við Miklagarð, sími 602600.
Opið frá kl. 9-18 alla daga.
*X< Jalbbbe
ÖRYGGISSKÓR
NÝ GERÐ OG
BREIÐARA SNIÐ
Nýja línan var framleidd til
að gera fleirum mögulegt að
nota þessa frábæru
öryggisskó.
JALLATTE öryggisskórnir eru
með stáltá og stálþynnu í
sóla, með stömum olíu- og 1
hitaþolnum Neotril sóla.
JALLATTE er allt sem barf
Skeifan 3h - Sími 82670
Metsölublað á hvetjum degi!
Frábær orðabók barnanna
Bókmenntir
Jenna Jensdóttir
Orðabækur Iðunnar: Barna-
orðabókin. Ritstjóri Sigurður
Jónsson frá Arnarvatni. Iðunn
1988.
Ritstjóri Barnaorðabókarinnar
getur þess í aðfaraorðum að hlut-
verk hennar sé að vera fyrsta orða-
bók barnsins um leið og hún er
hugsuð sem kennslubók í því að
nota orðabækur.
„Bamaorðabókin gefur þrenns
konar upplýsingar:
1. Fyrst er sagt hvaða orðflokki
orðið tilheyrir og hvernig' pað
beygist.
2. Næst er útskýrð merking
orðsins og nefnd orð sem hafa
sömu merkingu eða mjög svipaða.
3. Loks er gefið eitt eða fleiri
dæmi um notkun orðsins."
Um orðmyndir í bókinni segir
ritstjóri m.a.:
„Nafiiorð (eins og orðið maður)
eru tekin upp í nefnifalli eintölu."
„Sagnorð (eins og til dæmis
fara) eru tekin upp í nafnhætti."
„Lýsingarorð eru tekin upp í
karlkyni eintölu.“
Um orðflokka og beygingu orða
getur ritstjórinn þess að flest orð-
in í bókinni séu af hinum þremur
algengustu orðflokkum í íslensku,
sem eru nafnorð, sagnorð og lýs-
ingarorð. Einnig er nokkuð um
atviksorð og forsetningar.
í stærstu orðabókum eru um
það bil eitt hundrað þúsund orð.
En um 2.300 orð em hér. Með
aðstoð tölvu var í fyrstu kannað
hvaða orð væm algengust í
islenskum bókum og síðan valið
úr þeim orðalista þau sem komu
langoftast fyrir.
Ritstjórinn þakkar að lokum
öllum þeim er veittu honum marg-
víslega aðstoð.
Það er sannarlega gaman að
handleika þessa fallegu bók og
vita að hún er einhver mikilsverð-
ií’HNN
asta bókin sem nú kemur út handa
yngstu kynslóðinni. Og ekki ein-
ungis handa henni heldur öllum
þeim sem í dagsins önnum vilja
vanda mál sitt og vita um leið til
orðanna sem oft eru notuð. Þá er
gott að hafa svona litla (orðabæk-
ur era yfirleitt mjög stórar) þægi-
lega bók, sem bæði inniheldur al-
mennan orðaforða og er á allan
hátt aðgengileg.
Nú skal skyggnst lítið eitt um
í bókinni og tekin upp fáein dæmi
um innihaldið:
„hönd (no. kvk.), til handar, ft.
hendur: „Réttu upp höndina."
„einkunn (no. kvk.), til ein-
kunnar, ft. einkunnir ...“
Skyldi ekki mörgum fullorðnum
vera þörf á að líta á þessar beyg-
ingar?
Frekar skal litið á og tekið allt
sem sagt er um viðkomandi orð:
„boðskapur (no. kk.), til boð-
skapar: Boðskapur er inntak þess
sem boðað er, skilaboð. Forsetinn
flytur boðskap sinn á nýársdag."
„kvíða (so.), kveið, kviðum,
kviðið, ég kvíði, ég kviði: Að kvíða
merkir að óttast eitthvað eða hafa
áhyggjur af einhverju. Margir
kvíða alveg óskaplega fyrir að
fara í próf.“
„íhuga (so.), íhugaði, íhugað:
Að íhuga merkir að hugsa um eitt-
hvað, hugleiða eitthvað. Ragnar
íhugar að skipta um vinnu.“
„dulur (lo.), dul, dult: Dulur er
notað um þann sem segir lítið um
sjálfan sig. Finnur er mjög dulur
maður.“
„andspænis (fs.): Andspænis
merkir á móti eða gegnt ein-
hveiju. Þór sat andspænis Emi
við borðið.“
„gær (ao.): Gær merkir daginn
sem var á undan deginum í dag.
Guðrún kom heim frá Moskvu í
gær.“
Mér þykir vænt um ákveðna
afstöðu til orðsins sykur (no. kk.).
í bemsku vandist ég því í hvorug-
kyni, sykrið. Nú mun það fátítt.
Ég sakna hér orðsins hveiti (no.
hk.). Er ég á námsámm var í sum-
arvinnu austur í Ölfusi bað hús-
móðirin mig að sækja hveitina
(no. kvk.) og ég sótti feitina.
(Hveitin, staðbundið málfar.)
Margræðum orðum eru gerð góð
skil.
Þegar ég í fyrstu renndi augum
yfir innihald orðabókarinnar, virk-
aði formið, — uppsetning, orðafar
og orðaval, svo skemmtilega aðl-
aðandi. Að loknum lestri staðfest-
ist þetta í þægilega hlýrri tilfínn-
ingu, þegar hugsað er til allra
þeirra bama sem eiga þess kost
að nota orðabókina, og fyrir vand-
aða vinnu ritstjórans, einnig að
njóta hennar. Teikningar sem víða
fylgja orðum gefa aukið gildi og
allur frágangur er til fyrirmyndar.
Útgáfunni og öllum sem lagt
hafa hönd að verki er sómi að
Barnaorðabókinni.
Hún ætti að eiga heima á hverju
heimili sem vill virða og vanda til
málsins í meðferð bamana.
Fríkirkjan í Hafnarfirði 75 ára
Þann 14. desember sl. vora 75
ár liðin frá vígslu Fríkirkjunnar í
Hafnarfirði og verður tímamó-
tanna minnst við aðventusam-
komu í kirkjunni nk. sunnudag kl.
14.
Fríkirkjusöfnuðurinn var stofn-
aður á sumardaginn fyrsta árið
1913. Hafíst var handa við smíði
kirkjunnar í ágústmánuði sama
ár og kirkjan vígð fullbúin 14.
desember. Var fyrsti prestur safn-
aðarins sr. Ólafur Ólafsson sem
þá þjónaði einnig Fríkirkjusöfnuð-
inum í Reykjavík.
í dag eru um 2.000 manns
skráðir í söfnuðinn en stofnendur
vom aðeins um 100. Óhætt er að
segja að' safnaðarfólk horfi björt-
um augum til framtíðarinnar því
á þessum tímamótum verður tekið
Fríkirkjan i Hafiiarfirði.
í notkun safnaðarheimili í næsta
nágrenni kirkjunnar á Austurgötu
24. Þar með rætist langþráður
draumur því engin aðstaða hefur
verið fyrir hendi til að sinna því
félagslega starfi sem vænst er að
kirkjan annist.
Við aðventusamkomuna á
sunnudaginn kl. 14 verður fjöl-
breytt dagskrá í tali og tónum.
Ræðumaður verður Guðmundur
Ámi Stefánsson bæjarstjóri. Börn
úr Tónlistarskóla Hafnarfjarðar
sýna helgileik. Úr Tónlistarskóla
Garðabæjar kemur blokkflautu-
sveit ásamt kennara sínum, Lindu
Hreggviðsdóttur. Einsöng syngur
Magnús Gíslason tenór. Samko-
munni lýkur með stuttri helgi-
stund. Að lokinni þessari sam-
verustund verður hið nýja safnað-
arheimili til sýnis fram eftir degi.
Einar Eyjólfsson
safiiaðarprestur
Jólasöngfvar fjölskyld-
unnar í Neskirkju
Fjórði sunnudagur í aðventu
hefur lengi verið með sérstöku
sniði í Neskirkju. Þá er lokasprett-
ur jólaundirbúningsins hafinn og
öllum hollt að taka sér hvíld frá
amstri hins ytri undirbúnings til
þess að eiga kyrrðarstund í húsi
Drottins og búa hjörtun undir
komu freisarans.
Bamaguðsþjónusta með fjöl-
breyttu efni verður að venju kl.
11 árdegis. Að sjálfsögðu setur
nálægð jólanna mikinn svip á allt
sem þar fer fram í söng og töluðu
máii.
Jólasöngvar Qölskyldunnar
koma í stað hefðbundinnar guðs-
þjónustu kl. 14. Auk almenns safn-
aðarsöngs syngja þar félagar úr
bamakór Melaskóla undir stjóm
Helgu Gunnarsdóttur og ungar
stúlkur syngja þrísöng. Þá sýna
böm úr kirkjustarfinu helgileik
undir stjóm Rúhars Reynissonar
og sr. Guðni Gunnarsson skóla-
prestur hefur hugleiðingu.
Við væntum þess, eins og nafn
samverunnar gefur til kynna, að
þangað sæki sóknarböm úr öllum
aldurshópum sér styrk óg frið í
Neskirkja
erli annasamra daga.
Okkur finnst flestum miklu
varða að allt sé undirbúið þegar
jólin ganga í garð. Gleymum ekki
að undirbúa okkur sjálf og opna
hugi okkar fyrir Jesú Kristi, kon-
ungi jólanna.
Sr. Ólafur Jóhannsson