Morgunblaðið - 16.12.1988, Blaðsíða 43

MORGUNBLAÐIÐ, FÖSTUDAGUR 16. DESEMBER 1988
43
Fordómar og vanþekking
blinda efhahagsumræðuna
eftirBjarna
Sigtryggsson
Eitt sinn var sagt að sameiginleg
greind mannkyns væri föst stærð,
en því miður færi mannkyninu ört
fjölgandi. Þessu lögmáli hefur síðan
mátt beita á sitthvað í daglegu lífi,
og oft verður mér hugsað til þess
að því fleiri sem tjá sig opinberlega
um efnahagsmál, þeim mun meiri
ruglanda gæti í umræðunni.
En þar sem sá réttur er heilagur
og sem betur fer víðast hvar virtur
að allir fái að tjá hug sinn opinber-
lega, þá verðum við enn um sinn of
oft að eltast við þá skyldu að leið-
rétta það þegar pennavíkingar halla
réttu máli.
Einn þeirra sem lagt hefur lóð sín
á vogarskál magnsins er sá Sigurður
Þórðarson, stýrimaður, sem ritaði
grein í Morgunblaðið þriðjudaginn
6. desember. Þar sem allar niðurstöð-
ur í grein hans byggjast á ofur ein-
földum misskilningi, tel ég rétt að
leiðrétta hann.
Rót hvaða vanda?
Stýrimaðurinn segir nefnilega,
þegar hann útskýrir rót efnahags-
vandans (sem hann telur vera fjár-
öflun og útþenslu ríkisins), að þar
hafi mestu munað um matarskatt-
inn annars vegar og hins vegar að
upptaka virðisaukaskatts sé dýrt
uppátæki og einungis gert til „að
apa upp eftir tugmilljóna þjóðfélög-
um“.
Látum nú liggja milli hluta hvort
sá vandi sé meiri sem hlotist hefur
af því að halda hér uppi félagslegri
velferð og dýrri byggðastefnu, eða
hinn sem hlotist hefur af því að
einkaneysla hefur farið úr böndun-
um og spamaðartilraunir að nokkru
leyti brugðist. En þegar röksnilling-
ar semja síðan heillar síðu grein
út frá álíka greindarlegum forsend-
um og að ofan greinir verður ekki
hjá því komist að leiðrétta að
minnsta kosti forsendurnar. Les-
endur geta þá sjálfir ráðið í niður-
stöðurnar.
Það virðist í fyrsta lagi hafa far-
ið fram hjá höfundinum, að sölu-
skattur á matvörur varð ekki til
þess að hækkamatarútgjöld heimil-
anna, því að á móti komu tollalækk-
anir, lækkun og afnám vörugalds,
niðurgreiðslur og hækkun fjöl-
skyldubóta, sem samanlagt gerðu
meira en vega upp söluskatts-
hækkunina. Hugtakið „matarskatt-
ur“ er því ekki til nema sem rang-
túlkun.
Réttlát breyting-
og kostnaðarlítil
Þessi skattbreyting varð hins
vegar til þess að auðvelda inn-
heimtu söluskatts hjá þeim verslun-
um sem fram að því höfðu haft
blandaða veltu söluskattsskyldrar
og óskyldrar vöru. Þar með var
ekki verið að skattleggja heimilin,
heldur þá sem fram að þessu höfðu
svikið undan söluskatti, og þar með
haft fé af heimilunum, en öll þurfum
við að greiða samneyslunni sitt.
Þá er það ranghugmyndin um
virðisaukaskattinn. Innheimta hans
er ekki dýrari í framkvæmd en sölu-
skattur. Það er hulin ráðgáta hvað-
an stýrimaðurinn hefur fengið
slíkar hugmyndir, en segir kannski
meira um ágæti og áreiðanleik
skrifa eins og þeirra sem hann ber
á borð. Vegna þess að svo til allt
bókhald í fyrirtækjum landsins er
nú unnið í tölvum er fyrirhöfn við
virðisaukaskatt engin umfram sölu-
skatt. Þvert á móti auðveldar upp-
Bjarni Sigtryggsson
„Söluskattur á matvöru
varð ekki til þess að
hækka matarútgjöld
heimilanna, því að á móti
komu tollalækkanir,
lækkun o g afhám vöru-
gjalds, niðurgreiðslur og
hækkun Qölskyldubóta,
sem samanlagt gerðu
meira en vega upp sölu-
skattshækkunina.“
taka virðisaukaskatts allt innra eft-
irlit í bókhaldi fyrirtækjanna og
ekki síður möguíeika skattayfir-
valda til að krossprófa greiðslur
fyrirtækja. Með upptöku virðis-
aukaskatts er þar að auki komið í
veg fyrir margháttaða tvísköttun,
og því kemur breytingin til dæmis
útflutningsatvinnuvegunum þannig
til góða.
Þær breytingar á tekjuöflun
ríkisins og skattauppgjöri, sem Jón
Baldvin Hannibalsson, fyrrum fjár-
málaráðherra, kom á og sú breyting
sem verður að ári liðnu þegar virðis-
aukaskattur kemur í stað sölu-
skatts, miða allar að því að gera
skattheimtuna réttlátari fyrir al-
menning og skilvirkari fyrir sam-
neysluna — um leið og þær og að
búa íslenskt efnahagslíf undir nán-
ara samband við hagkerfi viðskipta-
ríkja okkar.
Virðing fyrir
tjáningarfrelsinu
Verkefnin sem framundan eru
hjá þjóðinni eru vandasöm og krefj-
ast samstarfs stjórnvalda, hags-
munasamtaka og alls almennings.
Þess vegna er mikilvægt að þeir
sem um efnahagsmál fjalla geri það
af þekkingu og að minnsta kosti
af skilningi, en komi ekki upp um
vanþekkingu sína og fordóma, tján-
ingarfrelsinu til vanvirðu.
HöHwdur er upplýsingafulltrúi i
fjármálaráðuneytinu.
raðauglýsingar — raðauglýsingar — raðauglýsingar
| fúndj? — mannfagnaðir |
Matsveinafélag Islands
- Aðalfundur
Aðalfundur Matsveinafélags íslands verður
haldinn í Goðheimum í Sigtúni 3 mánudaginn
19. desember k. 16.00.
Aðalfundarstörf.
Önnur mál.
Stjórnin.
húsnæði óskast
Félagasamtök
- traustar greiðslur
Traust og góð félagasamtök í Reykjavík óska
eftirtveimur 3ja-4ra herbergja íbúðum á leigu
til eins árs. Leigjendur eru reglusamir íþrótta-
menn.
Upplýsingar í símum 623730 og 985-27858
á daginn og 621404 eftir kl. 19.00 á kvöldin.
| ýmislegt \
Lóðaúthlutun
Til úthlutunar eru 34 lóðir fyrir einbýlishús
við Austurfold og Vesturfold og 14 lóðir fyr-
ir raðhús við Fannafold á svæði, sem nefnt
er Fagrabrekka, norðan Foldahverfis í Grafar-
vogi. Gert er ráð fyrir að lóðirnar verði bygg-
ingarhaefar sumarið 1989.
Nánari upplýsingar verða veittar á skrifstofu
borgarverkfræðings, Skúlatúni 2, 3. hæð,
sími 18000. Þar fást einnig afhent umsóknar-
eyðublöð og skipulagsskilmálar.
Tekið verður við lóðarumsóknum frá og með
19. desember 1988 á skrifstofu borgarverk-
fræðings. Athygli er vakin á því að end-
urnýja þarf eldri lóðarumsóknir.
Borgarstjórinn í Reykjavík.
Kvóti
Óskum eftir að kaupa þorskkvóta fyrir togar-
ana okkar Arnar og Örvar.
Upplýsingar í símum 95-4690, 95-4620 og
95-4761.
Skagstrendmgur hf.,
Jóladansleikur
Jólaknall félaga ungra sjálfstaeðismanna á höfuðborgarsvæðinu verð-
ur haldið laugardagskvöldið 17. desember.
Staður: Vetrarbrautin 3. hæð í Þórscafé. Húsið opnað kl. 22.00.
Skemmtiatriði og lóttar veitingar.
Dansað fram eftir nóttu. Leynigestur og undarlegar uppákomur.
Ætlunin er að þetta verði eftirminnilegasta ball ársins. Mætum öll.
Stjórnirnar
Peysur frá 990,- .
Barnaúlpur frá l .000,-
Skíóasamfestingar l .800,-
5.400,-
Gallabuxur frá 890,-
Kuldajakkar (loðfóðr.) 1.900,-
Jafnt á börn sem fulloróna og
unglinga
Opið: Virkadaga 12-19
17. des. 10-22
23. des. 10-?
íþróttavörur
Sængur, koddar, sængurverasett
Gjafavörur í úrvali
Postulín
Matar- og kaffistell f. 8 manns
kr. 3.900,-
Pottasett kr. 3.500,-
Snyrtivörur — Skartgripir
Kerti 10 í pk. kr. 99,-
Stór sprittkerti 4 í pk. 79,-
Lítil sprittkerti 10 í pk. 49,-
Jólatrésseríur frá kr. 290,-
Gervijólatré frá kr. 736,-
Jólapappír
Merkimiðar
Pakkabönd.
Kertastjakar
Jólavörur í úrvali
Skreytingarefni