Morgunblaðið - 16.12.1988, Blaðsíða 17

MORÖUNÖtAÐIÖ,! FÖSÍTtJÖXgÖR ‘ lé' IfiÉdStóöM' Í988
Sturlustefna
Bókmenntir
ErlendurJónsson
STURLUSTEPNA. Ritstj. Guð-
rún Asa Grímsdóttir, Jónas
Kristjánsson. Stofiiun Árna
Magnússonar. Reykjavík, 1988.
Árið 1984 minntist Stofnun Árna
Magnússonar sjö hundruð ára ártí-
ðar Sturlu Þórðarsonar með mál-
stefnu sem haldin var að frum-
kvæði Hermanns Pálssonar. Erindi,
sem flutt voru á málstefnunni, níu
talsins, hafa nú verið gefin út auk
ritgerðar um Sturlu. Fróðleg eru
þau í fyllsta máta enda vélt um af
mönnum sem eru hnútum kunnug-
ir. Og eins og venja er á þess hátt-
ar fræðilegum málþingum er leitast
við að skoða viðfangsefnið frá ýms-
um hliðum. Eitt erindið ber t.d.
yfírskriftina: Var Sturla Þórðarson
þjóðfrelsishetja? Öðru er valin fyrir-
sögnin: Drottinsvik Sturlu Þórðar-
sonar. Má með sanni segja að þar
sé velt upp gagnstæðum flötum.
Sturlu Þórðarsyni tókst að halda
lífí og limum í róstum aldarinnar
og hefur löngum þótt merkilegt.
Átti hann það kænsku sinni að
þakka? Eða var það einskær heppni?
Heppni fyrir íslenskar bókmenntir
að minnsta kosti. Því að sjálfsögðu
er það rithöfundurinn, sagnfræð-
ingurinn sem verið er að minnast
þó höfðinginn komi einnig inn í
dæmið. Sumir málþingsmanna taka
fyrir afmörkuð svið eins og Guðrún
Ása sem nefnir erindi sitt Um sára-
far í íslendinga sögu Sturlu Þórðar-
sonar. Fróðlegt getur það verið út
af fyrir sig enda mundi seint miða
rannsóknum ef allir leituðust við
að rannsaka allt í einu! Eigi að síður
Jónas Kristjánsson
er nauðsynlegt að efnið sé líka
skyggnt af háum sjónarhóli; þannig
fæst yfírsýnin. En í þá veru er er-
indi Jónasar Kristjánssonar: íslend-
ingasögur og Sturlunga. Saman-
burður nokkurra einkenna og efnis-
atriða. Jónas Kristjánsson víkur að
skoðunum fræðimanna á íslend-
ingasögum og getur þess að »á
síðustu áratugum hefur tvennt
gerst í senn: Fræðimenn hafa tekið
að rengja heimildargildi þeirra, en
í staðinn litið á þær sem nokkurs-
konar skáldbókmenntir; og þegar
búið er að slíta þær úr jarðvegi
íslenskra arfsagna er reynt að gróð-
ursetja þær að nýju innan um ýms-
ar tegundir bókmennta úti í Evr-
ópu.«
í framhaldi af þessu segir nokkru
síðar að »rannsakendur íslendinga-
sagna á vorum dögum, bæði hér-
lendir og erlendir, sem hvarvetna
þykjast sjá ánrif frá evrópskum
miðaldabókmenntum, vanrækja
mjög að skoða sögumar í samhengi
við aðrar greinar íslenskra bók-
mennta, aðra þætti íslenskrar
menningar.«
Þarna er sannarlega vikið að einu
af stóm atriðunum. Þó fræðimanni
beri skylda til að hafa það er sann-
ara reynist og þeim, sem umrætt
___________________,v,._ dÁ7
málþing sóttu, sé öllum trúandi til
þess getur niðurstaðan orðið tilfinn-
ingamál. Og þar sem fornbók-
menntimar em í raun hið eina sem
við íslendingar höfum lagt til
heimsmenningarinnar hlýtur metn-
aðurinn og sjálfsvirðingin að spyrja
hvort afrekin hafí í sannleika sagt
verið unnin hér; eða vora það ein-
göngu alþjóðlegir vindar sem blésu
höfundum sagnanna í bijóst andríki
til að færa í letur þessar stórmerki-
legu bækur; vom þær einungis
nedskreved pa Island eins og Danir
orðuðu það í handritadeilunni? Um
þetta em fræðimenn hreint ekki
sammála fremur en fram kemur í
erindi Jónasar Kristjánssonar.
Þar sem fjallað er um löngu liðn-
ar aldir í erindum þessum er ekki
að furða þótt orðum eins og líklegt
og sennilegt bregði fyrir. Fræði-
maður kemst ekki langt nema hann
sé einnig brot af skáldi. En það
gerir bók þessa að mínu viti áhuga-
verða að menn leyfa huganum að
reika en binda sig ekki einvörðungu
við bókstafínn.
SPNG- OG
VlANÓBÓK
BARNANNA
ftöV'm w
>- meö Wjbmbc
«mHapgÁ«*Á'
Ulöí;«'m .iUir\nW)a

SPENNA,ÁTÖK OG ÁSTIR
ÞROSKANDIBÆKUR FYRIR BÖRNIN
Hvað er
hlukkan?
Hvemig líta þau út? Hvar eiga þau heima? Bókin
svarar þessum og fjölmörgum öðmm spurningum
á einfaldan og skemmtilegan hátt, með fjörlegum,
fræðandi texta og glæsilegum litmyndum í
hundraðatali.
Þýðing; Óskar Ingimarsson
KLUKKUBÓKIN
Þessi vinsæla bók, sem nú er endurútgefin, á eftir
að auðvelda mörgum ungum lesendum að læra á
klukku. Bókina prýða fallegar myndir, textinn er
einfaldur og síðast en ekki síst eru í bókinni
hreyfanlegir klukkuvísar, sem gera lesturinn enn
skemmtilegri.
, RobertLudlum:
OVÆNT ENDAIOK
Frammi fyrir byssukjöftum ofstækisfullra
hermdarverkamanna bíða 236 konur, karlar og böm
dauða síns.
Friðsamur öldungadeildarþingmaður bíður fram aðstoð
sína við að leysa þetta skelfilega mál með
ófyrirsjáanlegum afleiðingum. ÓVÆNT ENDALOK
er bók magnþmngin spennu sem gagntekur lesendur um
heim allan eins og önnur verk ROBERT LUDLUMS.
## Danielle Steel:
ORLAGAÞRÆÐIR
ÁSTARINNAR
Þegar ástin og hamingjan em allsráðandi í lífi
söguhetjunnar Bemie, taka örlögin í taumana. Hann
þarf nú að horfast í augu við nístandi sorg en um leið
heyja baráttu til að halda fjölskyldunni saman. En tekst
honum að sigra?
Að hætti DANIELLE STEEL eru ÖRLAGAÞRÆÐIR
ÁSTARINNAR saga mikilla átaka og tilfinninga. Sá
sem les þessa bók, finnur skjótt hvers vegna höfundur
hefur sldpað sér á bekk metsöluhöfunda Evrópu og
Ameríku.
SÖNG- OG PÍANÓBÓK
BARNANNA
Ámi Elfar útsetti og valdi lögin.
í þessari sérstæðu bók em tólf þekkt íslensk lög,
sem allir geta spilað og sungið. Bókin er með
hljómborði, sem hægt er.að leika á. Sérstæð og
skemmtiieg bók.