Morgunblaðið - 22.12.1988, Blaðsíða 80

tfgnnÞIftfrife
Höfðartil
.fólksíöllum
starfsgreinum!
FIMMTUDAGUR 22. DESEMBER 1988
VERÐ I LAUSASOLU 70 KR.
Fiskmarkaðirnir að
skáka þeim erlendu
Á ÞVf rúma ári sem fiskmarkaðir hafa star&ð á suðvestanverðu
iaiidinu — f Reykjavík, Hafnarfirði, Suðurnesjum og Vestmannaeyjum
— hara þeir selt um 69 þúsund tonn af fiski fyrir rúma 2,2 milljarða
króna.
í grein sem Ágúst Einarsson,
framkvæmdastjóri Hraðfrystistöðv-
arinnar í Reykjavík, skrifar í Við-
skiptablað Morgunblaðsins, segir
hann að þetta séu ótrúlegar tölur,
þegar þess sé gætt að árssala þeirra
erlendu fiskmarkaða sem íslendingar
hafa skipt við um árabil, sé á bilinu
30-70 þúsund tonn hjá hverjum
þeirra. Agust gerir ráð fyrir að sala
þessara fjögurra fslensku fiskmark-
„Ellofti var Gáttaþefur, —
aldrei fékk sá kvef..."
2DAGAR
TILJÓLA
TVEIR DAGAB eru tíl jóla
og í dag, fimmtudag, kemur
jóíasveinninn Gáttaþefur tíl
byggða.
Gáttaþefur heimsækir Þjóð-
minjasafnið klukkan 11 f dag.
aða verði um 2 milljarðar í ár og
markaðshlutdeild þeirra um 30%.
Ágúst Einarsson segir einnig að
sé litið á heildarafla landsmanna, að
loðnu undanskilinni, á sl. ári og hon-
um skipt eftir landsvæðum og sölu
erlendis, þá komi f ljós að suðvestur-
landssvæðið sé með um 205 þúsund
tonn eða 25% aflans og 24% aflaverð-
mætisins, en til samanburðar eru
Vestfirðir með um 10% aflans og 10%
afiaverðmætisins, Norðurland eystra
með um 14% aflans og 14% aflaverð-
mætisins, og Austurland með 16%
aflans en 9% aflaverðmætisins. Til
útlanda fór einungis 13% aflans en
22% aflaverðmætisins, en frá því
dregst sfðan flutnings- og sölukostn-
aður.
Ágúst segir þannig að ljóst megi
vera að yfirgnæfandi hluti af afla
landsmanna sé nýttur hér heima fyr-
ir. Hann leiðir hins vegar að því rök
að erlendir fiskmarkaðir skili oft
lægra verði en talið hefur verið og
að fslensku fískmarkaðirnir séu
stærri og öflugri en almennt hefur
verið álitið.
Sjá nánar á bls. 6B
Morgunblaðið/Sverrir
Guðmundur Ólafsson spjallar við afkomendur sina f afinælisveislunni í gærkvöldi
Haldið upp á 100 ára afinæli
„Ég á 124 afkomendur en sumir segja reyndar að ég eigi fleiri,"
sagði Guðmundur Ólafsson frá Króki í Asahreppi f 100 ára af-
mælisveislu sinni, sem haldin var með pomp og prakt í Reykjavík
gærkvöldi.
„Ég er sjálfbjarga og heilsan
er góð. Hins vegar get ég ekkert
unnið í höndunum lengur og sé
orðið illa. Ég þekki bara börnin
mín af gömlum vana. Ég hef ein-
ungis yerið nokkra mánuði á
spftölum. Ég þurfti að fara á
spítala í sumar vegna lungnabólgu
og er búinn að biðja skaparann
um að ég fái að fara, því ég vil
ekki fara aftur á spítala."
Mikið fjölmenni var í veislunni
og þar voru m.a. mætt 13 börn
hans.
Borgaraflokkurinn klomaði við afgreiðslu stjórnarfrumvarpa:
Hef áhuga á að breikka sam-
starfsgrundvöll stjórnarinnar
- segir Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra
Borgaraflokkurinn klofhaði f
neðri deild f gter, þegar Aðal-
Kind tyrir flugvél
KINÐ varð fyrir fiugvél og
drapst á Vestmannaeyjaflugvelli
um klukkan 8 í gærmorgun. Vél-
in hafði náð flugtakshraða þegar
þrjár eða fjórar kindur birtust
skyndilega á brautinni fyrir
framan hana. Flugmaðurinn náði
að hefja vélina á loft en höfuð
einnar kíndarinnar rakst í annan
hjólalegg vélarinnar.
Vélin, átta sæta Piper Navajo PA
31, var þéttsetin sjómönnum á leið
í jólaleyfi. Flugmaðurinn, Pétur
^Jónsson, flaug vélinni einn hring en
•^Shti strax aftur til að flugvirki
gæti kannað ástand vélarinnar.
Þeirri skoðun lauk skömmu eftir
hádegi og varð niðurstaðan sú að
vélin væri óskemmd.
Að sögn eiganda vélarinnar, Vals
Andersen, hafði starfsmaður Vest-
mannaeyjaflugvallar nýlokið eftir-
Hvít jól víða
JÓLIN verða hvít víða um land,
að sögn Veðurstofu en talið er að
- urkomulaust verði að mestu á
Suðurlandi.
Á Þorláksmessu og aðfangadag
er gert ráð fyrir hægri norðaustan-
átt með éljum norðan- og austan-
lands en úrkomulausu fyrir vestan
og sunnan. Á jóladag er reiknað með
austan roki og jafhvel byl með snjó-
omu víðast hvar nema á Suðvestur-
idi þar sem gert er ráð fyrir slyddu
eða rigningu.
litsferð um brautina í niðamyrkri
og gefið heimild til flugtaks. Valur
sagði að ekkert væri hægt að setja
út á girðingar og öryggisbúnað um
flugvöllinn. „Þessar rollur eru svo
þjálfaðar og sterkar að þær gætu
vel stokkið yfir heilar girðingar,"
sagði Valur.
heiður Bjarnfreðsdóttir og Óli Þ.
Guðbjartsson sátu hjá við af-
greiðslu bráðabirgðalaganna og
Aðalheiður greiddi sfðan atkvæði
með stjórnarflokkunum við af-
greiðslu frumvarpa um vörugjald
og tekju- og eignarskatt.
Steingrlmur Hermannsson for-
sætisráðherra segist hafa áhuga
á að breikka samstarfsgrundvöU-
inn í ríkisstíórninni, en segir eng-
ar viðræður ákveðnar við Borg-
araflokkinn sérstaklega, þrátt
fyrir þessa afstöðu þingmanna
hans.
Albert Guðmundsson fráfarandi
formaður flokksins og fleiri þing-
menn flokksins voru á móti því að
þingmennirnir tveir stuðluðu að því
að bráðabirgðalögin færu gegnum
deildina, en fyrir lá að ríkisstjórnin
segði af sér, féllu lögin á jöfnum
atkvæðum. Júlíus Sólnes, sem tekið
hefur við formennsku í flokknum,
segir hins vegar að í ljósi breyttra
aðstæðna, við brottför Alberts til
Frakklands, sé eðlilegt að flokkurinn
stuðli ekki að stjórnmálaupplausn og
kosningum með þvf að fella bráða-
birgðalögin.
Spanraðaraðgerðir boð-
aðar hjá Iðnaðarbanka
í rekstraráætlun Iðnaðarbankans fyrir næsta ár er gert ráð fyrir
að rekstrarkostnaður bankans verði 13-14% lægri en á árínu 1988.
Bankinn hefur þegar tilkynnt um lokun sfðdegisafgreiðslu en eina-
ig er fyrirhugað að draga verulega úr launakostnaði með takmörk-
un á yfirvinnu og fierri siimarráðningum. Þá verður ekki ráðið f
stað þeirra sem hætta storfum á næsta ári. f áætlunum Iðnaðarbank-
ans er gert ráð fyrir að vaxtamunur verði allt að 30% lægrí á ár-
inu 1989 en f ár.
Valur Valsson, bankastjóri Iðn-
aðarbankans, sagði f samtali við
Morgunblaðið að afkoma bankans
væri ágæt á þessu ári. Hins vegar
væri talið að árið 1989 verði erfitt
fyrir bankana. „í fyrsta lagi gerum
við ráð fyrir að það verði minni
velta í bönkunum árið 1989 en f
ár vegna minni umsvifa í þjóðfélag-
inu. Við tðljum einnig að bankarn-
ir þurfi og muni taka á sig aukin
útlánatöp vegna gjaldþrota og erf-
iðleika fyrirtækja almennt. Ekki
verði hjá þvf komist að lánastofnan-
ir búi sig undir aukið útlánatap á
næstu misserum og þurfi því að
leggja í varasjóði af þeim sökum.
Lækkun verðbólgunnar og ákvarð-
anir um vexti leiða líka til lækkun-
ar á vaxtamun. Allar þessar að-
stæður höfum við verið að meta í
áætlanagerð fyrir næsta ár og þær
sýna fram á það að við þurfum að
draga verulega úr reksturskostnaði
til að mæta þessari nýju stöðu."
Valur sagði að ákvarðanir hefðu
þegar verið teknar um minni út-
gjöld til markaðsmála og ýmissa
annarra kostnaðarþátta í bankan-
um og einnig væri verið að kanna
möguleika á að minnka aðkeypta
þjónustu svo sem vegna pósts og
síma. Þá hefðu verið 'teknar
ákvarðanir um að greiða enga yfir-
vinnu frá og með næstu áramótum.
Valur sagði ennfremur að ekki yrði
ráðið í störf þeirra sem hættu og
þannig stefnt að því að starfsfólki
fækkaði um 5% á næsta ári. Einn-
ig væri stefnt að því að fækka
sumarráðningum a.m.k. um 50% á
næsta ári. „Við höfum haft náið
samráð við starfsmenn um þessar
aðgerðir og hafa þeir sýnt þeim
mikinn skilning," sagði Valur Vals-
son.
Aðalheiður Bjarnfreðsdóttir og Óli
Þ. Guðbjartsson sögðu það hafa ráð-
ið afstöðu sinni til bráðabirgðalag-
anna, að þau vildu ekki stuðla að
upplausn með þvf að fella þau og
stjórnina.
Þegar ljóst var að ríkisstjórnin
hefði meirihluta í neðri deild sagði
Steingrímur Hermannsson forsætis-
ráðherra við Morgunblaðið að hann
hefði aldrei trúað öðru en stjórnar-
andstaðan, eða að minnsta kosti hluti
hennar, léti málefnin ráða frekar en
vera í stjórnarandstöðu og það sýndi
sig að Borgaraflokkurinn hugsaði
þannig.
Þingmenn Borgaraflokksins sögð^
ust aðspurðir vera tilbúnir til að
ræða við ríkisstjórnina um stjórnar-
þátttöku, ef óskað yrði eftir því. Hins
vegar yrði það þá að vera á grund-
velli nýs stjórnarsáttmála og breyttr-
ar ráðherraskipunar.
Sjá samtöl og þingfréttir á bls.
44-45.
Ein á forsetavakt:
14.500 ein-
tök prentuð
FJÓRÐA prentun af bók Stein-
unnar Sigurðardóttur, Ein á for-
setavakt, kom f verslanir á þriðju-
dag. Að sðgn Jóns Karlssonar,
forstjóra Iðunnar, sem gefur út
bókina, hafa verið prentuð alls
14.500 eintök af bókinni og er ljóst
að fimmta prentun næst ekki fyr-
ir jól.
„Þetta er stærsta upplag sem ég
man eftir," sagði Jón í samtali við
Morgunblaðið. „Ég man ekki eftir
svona mikilli sölu á neinni bók hjá
nokkru bókaforlagi. Þetta er langt
umfram það sem venjulegt er."