Morgunblaðið - 16.03.1989, Qupperneq 1

80 SÍÐUR B
63. tbl. 77. árg.___________________________________FIMMTUDAGUR 16. MARZ 1989________________________________Prentsmiðja Morgunblaðsins
Sovétríkin;
Gorbatsjov boðar um-
bætur í landbúnaði
Moskvu. Reuter.
MÍKHAÍL Gorbatsjov Sovétleiðtogi sagði í gær að óánægja almennings
vegna skorts á matvælum í Sovétríkjunum feri vaxandi og lagði til
að Gosagroprom- yfirráðuneytið, sem farið hefur með landbúnaðarmál
undanfarin þijú ár, yrði lagt niður.
Gorbatsjov sagði í ræðu sem hann
flutti á furidi miðstjómar kommún-
istaflokksins að í stað ráðuneytisins
yrði komið á fót sérstöku ráði er
færi með landbúnaðarmál. Sovétleið-
toginn stofnaði yfirráðuneytið sjálfur
í nóvember árið 1985 er hann hóf
tilraunir sínar til að blása nýju lífi í
sovéskan landbúnað. Gorbatsjov
sagði að markmið hans væri að „gera
róttækar breytingar á yfirstjóm
landbúnaðarins" og gefa smábænd-
Færeyjar:
Hóta vaxta-
lækkunum
Kaupmannahöfn. Frá NJ. Bruun,
fréttaritara Morgunblaðsins.
Landsstjórnin í Færeyjum
hefur krafist þess, að banka-
og Qármálastofiianir í Iandinu
lækki vextina um 2%. Á vaxta-
lækkunin að hjálpa sjávarút-
veginum, sem stynur undan
miklum Qármagnskostnaði,
og takmarka um leið vaxta-
tekjur spariQáreigenda.
Landsstjómin hefur áður
reynt árangurslaust að fá bank-
ana til að lækka vextina og hef-
ur nú látið þau boð út ganga,
að streitist þeir við að þessu sinni
muni vaxtalækkunin verða knú-
in fram með lögum. Á vaxta-
lækkunin að vera liður í öðmm
aðhaldsaðgerðum stjórnarinnar.
Sparifjáreigendur í Færeyjum
hafa notið góðs af háum vöxtum
og ekki síst vegna þess, að þeir
greiða aðeins 0,5% skatt af
vaxtatekjunum. f Danmörku er
aftur á móti litið á vexti sem
hveijar aðrar tekjur og á þeim
er 50% skattur. Segir Iands-
stjómin, að vegna þessa ættu
vextir að vera lægri í Færeyjum
en ekki hærri eins og verið hefur
hin síðari ár.
um „möguleika á að sýna sjálfstæði,
framtakssemi og frumkvæði". Sam-
kvæmt fréttum TASS-fréttastofunn-
ar hyggst Gorbatsjov hins vegar ekki
afnema samyrkju- ríkisjarðakerfið,
sem komið var á þegar Stalín var
við völd og hefur mætt vaxandi
gagnrýni hagfræðinga.
Sovétleiðtoginn sagði að Sovét-
menn væru enn langt á eftir vestræn-
um ríkjum hvað varðar landbúnaðar-
framleiðslu. „Munurinn verður sífellt
meiri í stað þess að minnka. Matvæl-
askorturinn veldur ólgu í þjóðfélag-
inu og óánægju meðal almennings,"
bætti hann við.
Gorbatsjov tryggði sér sæti á full-
trúaþingi Sovétríkjanna í gær.
Kommúnistaflokknum hefur verið
úthlutað 100 sætum á þinginu og
valdi miðstjómin fulltrúa flokksins á
fundinum. Auk Gorbatsjovs urðu
ýmsir leiðtogar flokksins fyrir valinu,
svo sem Níkolaj Ryzhkov forsætis-
ráðherra og Jegor Lígatsjov, hæst-
ráðandi í landbúnaðarmálum.
. 'Xi ~
„Frelsisskilti“ í Varsjá
Reuter
Pólsk stjómvöld iétu í gær selja upp hvít skilti, sem þau nefndu „frelsisskilti“, á götur Varsjárborg-
ar og var hugmyndin sú að gera borgarbúum kleift að veita óánægju sinni útrás með óritskoðuðu
kroti. Skiltin vöktu mikla athygli meðal borgarbúa og notuðu margir þeirra tækiferið til að skrifa
á þau slagorð gegn kommúnisma og Sovétríkjunum.
Leiðtogafiindi EFTA lokið:
Vilja kamia með EB leiðir
til skipulegra samstarfs
Fríverslun með fisk samþykkt fiú 1. júlí 1990
Ósló. Frá Kristófer Má Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
LEIÐTOGAFUNDI aðildarríkja
Fríverslunarsamtaka Evrópu
(EFTA) lauk um hádegisbilið í gær
með útgáfu sameiginlegrar álykt-
unar. Þar er lýst vi(ja tíl að kanna
með Evrópubandalaginu (EB) leið-
ir til að koma á skipulegra sam-
Reuter
Fjöldagöngur í Búdapest
Þúsundir Ungveija gengu um götur Búdapest í gær og kröfðust
þess að sovéski herinn yfirgæfi Ungveijaland og að lýðræði yrði
komið á. Um 31 óháð stjórnmálahreyfing skipulagði fjöldagöng-
urnar til að minnast uppreisnartilraunar Ungverja gegn Aust-
urríkismönnum árið 1848. Um 30.000 manns söfnuðust saman við
þjóðminjasafhið í borginni, þar sem myndin var tekin.
starfi, þar sem um sameiginlegar
ákvarðanir og stjóniarstofnanir
verði að ræða i því skyni að sam-
vinna EFTA og EB verði árang-
ursríkari. í ályktuninni segir einn-
ig að EFTA-rikin ætli að styrkja
samvinnu sína meðal annars með
friverslun á fiski innan samtak-
anna. íslenska sendinefiidin lagði
höfuðkapp á, að ákvæði um þetta
væri í ályktuninni. Vakti athygli
að rétt fyrir blaðamannafund í
fundarlok voru forsætisráðherr-
arnir kallaðir út í horn á skyndi-
fund og samþykktu þeir þar að
ósk íslands neðanmálsgrein til
skýringar ákvæðinu um fríverslun
með fisk, þar sem segir að hún
komi til framkvæmda frá og með
1. júlí 1990 og Finnar séu undan-
þegnir ákvæðinu vegna sfidar og
lax í Eystrasalti fyrst um sinn.
Gro Harlem Brundtland, forsætis-
ráðherra Noregs og fundarboðandi,
lýsti ánægju sinni yfir niðurstöðum
tveggja daga viðræðna forsætisráð-
herra EFTA-ríkjanna, sem eru sjö,
þegar Liechtenstein er talið með.
Taldi hún fundinn marka tímamót.
EFTA-ríkin væru að semja sín á
milli um fijálsræði í verslun og þjón-
ustu og ætluðu að snúa sér að
menntamálum, umhverfismálum og
síðan að Qármagnshreyfingum og
flutningi vinnuafls milli þjóða. Leið-
togamir hefðu ákveðið að svara
frumkvæði Jacques Delors, forseta
framkvæmdastjómar EB, um að
kanna leiðir til frekari og skipulags-
bundnari samvinnu með jákvæðum
hætti. Þeir teldu að samningaviðræð-
ur við EB gætu leitt til fijálsræðis
fyrir vöm, þjónustu, flármagn og
mannafla með það í huga að koma
á fót virkri evrópskri efnahagsheild.
í því skyni væm þeir reiðubúnir að
kanna ýmsar leiðir til að styrkja
stofnanasamband á milli EFTA-ríkja
og EB.
Þegar Gro Harlem var spurð, hvort
fríverslun með físk fylgdi fríverslun
með landbúnaðarvömr, sagði hún að
öllum væri ljóst að það væri ekki
ofarlega á dagskrá, hvorki hjá ríkis-
stjómum né bandalögum.
Á blaðamannafundinum ítrekaði
Steingrímur Hermannsson forsætis-
ráðherra, að íslendingar gætu ekki
gerst aðilar að yfirríkjastofnun. í
samtali eftir fundinn sagði hann, að
ekki væri einhlítt, hvemig skilgreina
bæri slíka stofnun en þó væri ljóst,
að um væri að ræða bandalag sem
tæki ákvarðanir, sem þjóðþing ein-
stakra landa gætu ekki breytt. For-
sætisráðherra taldi, að fyrirvarar ís-
lands í þessu efni ættu ekki eftir að
valda erfiðleikum þegar það kæmi í
hlut íslenskra stjómvalda síðar á
þessu ári að vera í forsæti í ráð-
herranefnd EFTA. Að öllu óbreyttu
verður það Jón Baldvin Hannibalsson
utanríkisráðherra, sem hefur þar for-
ystu fyrir íslands hönd, og í samtali
eftir fundinn lagði hann áherslu á,
að íslendingar hefðu samþykkt
ályktun Óslóar-fundarins án fyrir-
Sjá ummæli Steingríms Her-
mannssonar og Jóns Baldvins
Hannibalssonar í fimdarlok á
bls. 30.
Menningar-
áíall á Italíu
Flórens. Reuter.
OF STÓR skammtur af lista-
verkum Flórensborgar á ft-
alíu gæti hæglega orðið til
þess að erlendir ferðamenn
þyrftu að eyða fríinu á sjúkra-
húsi vegna skammtíma heyrn-
arleysis, blindu, kvíðakasts
eða hjartabilunar, að þvi er
læknar skýrðu frá í gær.
Nokkrir ítalskir læknar kom-
ust að þessari niðurstöðu eftir
að hafa fyrstir manna rannsakað
svokallaða „Stendhals-veiki“,
sem nefnd er eftir frönskum rit-
höfundi er fyrstur ritaði um ein-
kennin. Rúmlega hundrað
manns hafa verið fluttir á
sjúkrahús í Flórens á síðustu tíu
árum vegna veikinnar, sem or-
sakast af þeirri tilfinningastreitu
er meistaraverk frá endurreisn-
artímabilinu valda. Læknamir
segja þá sem ferðast í fyrsta
sinn vera einna líklegasta til að
fá veikina, svo og fjölskyldur
sem óvanar eru því að vera mik-
ið saman.