Morgunblaðið - 16.03.1989, Qupperneq 45

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MARZ 1989
45
Afbrýðisemi — ótti
við ástarmissi
Afbrýðisemi, sem í meginat-
riðum er ótti við að missa ein-
hvern sem er manni kær, er
tilfínning sem í raun má segja
að geti fylgt sumum frá
bernsku til elliára. Þessi tilfinn-
ing gerir vart við sig hjá ungum
börnum þegar þau finna að þau
þurfa að deila ástríki móður-
innar með föðumum eða systk-
inum sínum. Og flestum er Ijóst
að smá aíbrýðisemi gerir oft
vart við sig strax í leikskólan-
um, og síðar i skólanum.
Það er mjög mannlegt að þrá
kærleika og viðurkenningu. Það
er ekki fyrr en þessi þrá verður
að ástríðu að hún veldur óþægind-
um. Ef afbrýðisemin keyrir úr
hófi eiga vel við þau fleygu orðað
„afbiýði er ástríða sem kappkost-
ar að leita þess sem veldur þján-
ingum".
En hvað er afbrýði? í fyrsta
lagi liggur þar að baki persónu-
legt öryggisleysi, og ástæður
þessa öryggisleysis má oftast
rekja aftur til bemskuáranna.
Afbrýði er skortur á trausti, efa-
semdir um tiyggð makans og ótti
við ástarmissi.
Fljótlega eftir fæðingu fer
bamið að fínna fyrir umhyggju
og ástúð foreldranna. Þetta gefur
því öryggiskennd og sjálfstraust.
Ef þessi tilfínning kviknar ekki,
vegna þess að bamið fær ekki
nauðsynlega umhyggju og ást,
getur svo farið að það þjáist af
minnimáttarkennd allt sitt líf, sem
getur valdið sjúklegri afbrýðisemi
í hjónabandi eða sambúð.
Sem betur fer era foreldrar nú
það vel upplýstir að þeir vita að
aldrei er hægt að veita bömunum
of mikla ást og umhyggju til að
þau öðlist það sjálfstraust sem
síðarmeir kemur þeim að gagni á
öllum sviðum lífsins.
Sálfræðingar telja afbiýðisemi
anga af hóflausri eignarþörf. Þeir
afbrýðisömu vilja eiga hinn aðil-
ann fullkomlega og era að venju
ekki reiðubúnir til að skapa fyrst
þann grandvöll sem trúnaðurinn
byggist á, en það er gagnkvæmt
traust.
Afbiýðisemin hlífir engum. Sú
tilfinning kemur ósjálfrátt, og er-
fitt er að hemja hana. Þar ræður
skynsemin litlu. Ekki nema viður-
kennt sé að enginn getur átt neinn
annan. Ekki er hægt að ætlast
til að algjör trúnaður ríki milli
tveggja einstaklinga.
Það verður aldrei of oft bent á
að framskilyrði fyrir góðri sambúð
er gagnkvæmt traust. Því þegar
traustið er fyrir hendi vakna eng-
ar efasemdir. Traustið er undir-
staða sambúðar, og þessu trausti
má ekki ofbjóða, til dæmis með
því að gera sér leik að því að
vekja afbrýði hjá maka sínum með
það fyrir augum að tengja hann
sterkari böndum. Það leiðir sjald-
an til góðs.
Þegar raunveraleg ástæða er
fyrir afbrýðisemi, á þessi tilfinn-
ing rétt á sér. Þá kemur sér bezt
fyrir báða aðila að kryfja vanda-
málið saman til mergjar. En hafi
afbrýðin þegar spillt of miklu, og
e'kki er hlustað á rök sem ella
gætu leyst vandann, verður báð-
um aðilum sambúðin óbærileg.
Flest höfum við lesið um það hvert
hóflaus afbrýði getur leitt — í
versta falli til manndráps eða
sjálfsvígs. Við megum ekki láta
það viðgangast. Sá sem getur
ekki sjálfur fundið leið út úr þess-
ari sjálfheldu verður að leita sér
hjálpar. Helzt er hjálpar að leita
hjá sínum nánustu, en ef það
nægir ekki má ræða við sálfræð-
ing, því þeir eiga að skilja þennan
vanda. Enginn sem heltekinn er
afbrýðisemi má halda að „það
geti enginn bjargað honum." Það
má alltaf finna leiðir, jafnvel út
úr verstu ógöngum.
Aldraðir og atvinnulíf
ÖLDRUNARRÁÐ íslands gengst
fyrir ráðstefiiu föstudaginn 17.
mars, um aldraða og atvinnulíf.
Fjallað verður um áhrif starfe-
loka á heilsufar, félagsleg rétt-
indi við starfelok, kynnt verða
sjónarmið hagsmunasamtaka
aldraðra, verkalýðshreyfingar
og atvinnurekenda auk þess sem
hugmyndin um sveigjanleg
starfelok verður kynnt.
Framsögumenn verða Þór Hall-
dórsson yfirlæknir, Anna Jónsdóttir
félagsráðgjafi, Bergsteinn Sigurðs-
son formaður félags eldri borgara
í Reykjavík og nágrenni, Guðni
Ágústsson alþingimaður, Guðríður
Elíasdóttir fyrrverandi varaforseti
ASÍ og Björgvin Jónsson forstjóri.
Fundarstjóri verður Pétur Sig-
urðsson varaformaður Öldranar-
ráðs íslands og mun hann jafnframt
stýra pallborðsumræðum.
Ráðstefnustaður er Borgartún
6. Ráðstefnan sem hefst kl. 13 og
lýkur kl. 17. er öllum opin.
A MITSUBSSHI
A.LANCER
198»
BILL FRA HEKLU BORGAR SIC
IHIHEKIAHF verd
... . Laugavegi 170-172 Simi 695500
KR. 798.000.
1 T
2486.-kr
sparnadur
* með Duiux El sparnaðar
perunni.
Til dæmis Dulux El 15w
• Sparar 2486 kr. í orkukostnaði
miðað við orkuverð Rafmagns-
veitu Reykjavíkur 5,18 kr/kw.st.
• Áttföld ending miðað við venju-
lega glóperu.
OSRAM
■
GEISLAVÖRN
SEM SLÆR TVÆR
LLUGUR í HNU LIÖGGI!
Auöveld í uppsetningu. Engir vírar. Gott verö.
—
I
,

VÖRN SEM HINDRAR
SPEGLUN OG GEISLUN
FRÁ TÖLVUSKJÁM
Tölvuskjáir gefa frá
sér geisla sem þreyta
augun og erta húdina.
Lausn á þessum vanda er:
POWER SCREEN, jarðtengd skjásía sem varnar
því að óhreinindi og geislar streymi frá skjánum.
Jafnframt brýtur hún niður Ijósið sem þýðir
að glampi á skjánum er úr sögunni.
Þetta er eitthvað fyrir þig!
Heildsali:
Grensósvegi 7.
108 Reykjavík,
Box 8294.
S: 681665. 686064
Endursöluaðilan
Bókabúð Braga
Einar J. Skúlason
Griffill
Mál & Menning
Penninn
Skrifstofuvélar
Tölvuvörur
Örtölvutækni