Morgunblaðið - 16.03.1989, Qupperneq 48

48
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. MARZ 1989
Fylgst með nýbreytnistarfi í Gagnfræðaskólanum
á Hvolsvelli og Grundaskóla á Akranesi
Morgunblaðið/Ami Sæberg
Kennararnir sem tóku þátt í nýbreytnistarfinu. Frá vinstri Þorvaldur Agústsson, Ragnhildur Bjamadótt-
ir frá endurmenntunardeild Kennaraháskóla íslands, Guðjón Araason, Lárus Ágúst Bragason, Ragn-
heiður Ásgeirsdóttir, Birgir Einarsson, Lars Andersen, Borghildur Jósúadóttir, Guðrún Geirsdóttir og
Hannes Sveinbjörnsson.
Ahugasainir kennarar
og ánægðir nemendur
Fullorðnu fólki myndi eflaust
bregða i brún ef það settist inn
í kennslustofu með nemendum í
eldri bekkjum grunnskóla. Allt
skólastarf hefur tekið miklum
breytingum og samskipti nem-
enda og kennara eru mun fijáls-
legri en áður fyrr. Nemendur
sitja ekkert endilega tveir og
tveir saman í gluggaröð, miðröð
og dyraröð heldur er borðunum
raðað eftir því hvað verið er að
vinna. En breyttar aðstæður i
þjóðfélaginu kalla á sifelldar
breytingar i skólastarfinu. Það
finnst að minnsta kosti kennur-
unum sem fyrir rúmu ári hópuðu
sig saman til að reyna að koma
á nýbreytnistarfi i eldri bekkjum
grunnskólanna sem þeir kenna
við.
Upphaflega kom þessi hugmynd
frá Hannesi Sveinbjörnssyni kenn-
ara í Æflngaskóla Kennaraháskóla
íslands. Hann fékk síðan til liðs við
sig kennara í Gagnfræðaskólanum
á Hvolsvelli og Grundaskóla á Akra-
nesi, en í byijun var gert ráð fyrir
að fjórir skólar tækju þátt í þessu
starfl. Hannes vildi gera tilraun
með nýbreytni í skólastarfí á ungl-
ingastigi. Hann bar þetta upp við
endurmenntunardeild Kennarahá-
skóla íslands og fékk góðar undir-
tektir. Þar hafði einmitt verið rætt
um að styrkja kennara sem vildu
koma á þróunarstarfí í sínum skóla.
100% mæting á fundum
Markmiðið var að afla þekkingar
um nýbreytnistarf á sviði uppeldis-
og kennslufræði, bæði fræðiiegar
forsendur þess og skipulegar til-
raunir á þessu sviði. Markmiðið
fólst einnig í að þróa og reyna nýj-
ar aðferðir í kennslunni í þeim til-
gangi að auka áhuga og virkni nem-
enda, samhengi f náminu og að
þroska ábyrgðartilfinningu og
sjálfsákvörðunarrétt nemendanna.
Með þetta veganesti hófst sam-
starf kennaranna, sem þurftu að
uppfylla það skilyrði að þeir færu
út í þetta af einskærum áhuga á
nýbreytnistarfL Úr Gagnfræðaskól-
anum á Hvoisvelli komu þeir Guðjón
Ámason skólastjóri, Lárus Ágúst
Bragason og Þorvaldur Ágústsson
og úr Grundaskóla á Akranesi þau
Ragnheiður Ásgeirsdóttir, Birgir
Einarsson, Lars Andersen, Borg-
hildur Jósuadóttir og Guðrún Geirs-
dóttir.
Bókasöfii skólanna eru mikið notuð í nýbreytnistarfinu. Hér aðstoð-
ar Einar Magnússon nemendur á Hvolsvelli.
MorgunDiaoio/Asois
Nemendur í 9. bekk Grundaskóla hlusta á einn bekkjarfélagann
gera grein fyrir bókinni sem hann las.
Hópurinn hefur nú hist mánaðar-
lega í rúmt ár og þegar ég sat fund
með þeim seint á síðasta ári sögðu
þau stolt frá því að á þessum fund-
um hefði alltaJf verið 100% mæting.
Kennaramir vora sammála um
að yflrleitt hefðu eldri bekkir grann-
skóla setið á hakanum f skólakerf-
inu. Lítið hefði verið íjallað um
nýjungar í kennslu þessara nem-
enda og námskeiðahaid fyrir kenn-
ara þeirra verið í lágmarki. Hannes
kvað þetta einmitt hafa orðið til
þess að honum datt f hug að reyna
að koma á þessu samstarfi.
Þeir byrjuðu á því að lesa bækur
og greinar um nýbreytnikennslu í
nágrannalöndunum og ræða efni
þeirra á fundunum. I sumar var
starfíð mótað og gerðar áætlanir.
Síðla sumars fór hópurinn saman
til Danmerkur til að kynna sér ný-
breytnistarf þar og fleira. Sögðu
þau ferðina hafa verið bæði fróðlega
og skemmtilega.
Söguleg þróun á
Njáluslóðum
í haust hófst svo nýbreytnistarfið
á Hvolsvelli og undirbúningur hjá
þeim f Grundaskóla hélt áfram. Þau
vandamál sem upp komu vora rædd
á fundunum eftir það.
Söguleg þróun byggðar, gróðurs
og dýralífs á Njáluslóðum var yfir-
skrift nýbreytnistarfsins á Hvols-
velli. Guðjón Ámason skólastjóri
sagði að markmiðið með þessu
starfl væri mjög flölþætt og nefndi
sem dæmi að það ætti að auka
áhuga, virkni og sjálfstæði nemend-
anna, bæta samstarfið í skólastof-
unni, auka skilning nemenda á sam-
spili manns og náttúra og vekja
áhuga nemenda á umhverfí sínu.
Við skrappum austur á Hvoisvöil
Signý og Heiðrún í Grundaskóla biðja Borghildi að lesa smásöguna
sem bekkurinn bjó til á Bókmenntavikunni.
Morgunblaðið Sverrir
Lárus kennari leiðbeinir nokkrum stúlkum sem eru að leggja síðustu
hönd á verkefhi sitt í Gagnfræðaskólanum á Hvolsvelli.
Valborg og Fjóla úr 9. bekk afhenda Lárusi afrakstur nýbreytni-
starfsins í sögukennslunni, Qölritaðan bækling um farartæki fyrr
og nú.
til þess að sjá hvemig nýbreytni-
kennsla fer fram. Þegar við komum
þangað vora unghngamir niður-
sokknir í verkefiiin, enda vora flest-
ir að leggja síðustu hönd á þau.
Sumir vélrituðu í gríð og erg, aðrir
skrifuðu og nokkrir gengu frá stóra
spjaldi með myndum, kortum og
upplýsingum.
Þrátt fyrir að nýbreytnistarfíð
hefði aðeins verið skipulagt fyrir
7. og 8. bekk var það einnig tekið
upp í nokkram greinum í 9. bekk.
Þegar við komum inn f stofuna til
Lárasar kennara vora tvær stúlkur
úr 9. bekk einmitt að skila af sér
afrakstri vinnu sinnar í sögu. Þær
höfðu ásamt tveimur öðram gefið
út fjölritaðan bækling um farartæki
fyrr og nú. Greinilegt var að vel
var vandað til hans í alla staði.
Ég spurði þær Valborgu og Fjólu
hvemig þeim hefði líkað nýbreytni-
starfið í sögukennslunni.
N ýbreytnistarfið smitandi
„Þetta var mjög skemmtilegt,"
svöraðu þær f kór. Þær sögðu að
hópurinn hefði byijað á að velja
verkefhið. Þegar því var lokið hófst
heimildaleitin og var leitað fanga í
bókum. Sfðan skrifuðu þau upplýs-
ingar hjá sér, vélrituðu þær skipu-
lega upp og gáfu sfðan út f nokkrum
flölrituðum eintökum.
„Við lögðum mikla áherslu á
textann, hvemig setningamar
hljómuðu og ekki síst stafsetningu
og uppsetningu, þannig að þetta
var miklu meira en sögukennsla í
raun og vera,“ sögðu þær. „Við
höfðum fimm til sex vikur til að
vinna þetta og fannst mjög
skemmtilegt."
En nýbreytnistarfið í sögukennsl-
unni smitaði út frá sér.
„Okkur fannst leiðinlegt í landa-
fræði og það endaði með að Láras
hélt fund með okkur og við ákváð-
um að breyta kennslunni. Við hætt-
um að nota landafræðibókina. Við
völdum þijú lönd sem tekin vora
fyrir í þremur lotum. Síðan hélt
hver nemandi fyrirlestur um sitt
land.“
Stelpumar sögðust hafa kynnst
krökkunum í bekknum vel í þessari
hópvinnu. Tíminn hefði nýst betur
og siðast en ekki síst væri vinnan
metin yfir allan veturinn, ekki bara
prófið.
Unglingamir í 7. og 8. bekk
unnu að margskonar verkefnum.
Einn hópurinn tók saman upplýs-
ingar um jólahald fyrr og nú og
allt sem því fylgir. Aðrir hópar
fjölluðu um Þórsmörk, sögustaði á
Njáluslóðum, kirkjustaði, drauga,
bæi og höfuðstaði í Njálssögu. Þá
vora hópar sem gerðu verkefnum
um villta refinn, húsdýrin og búfjár-
sjúkdóma, álftina og öndina, hund-
inn og einn var að vinna verkefiii
um hesta og var að skrifa um jám-
ingar. í þriðju stofunni var meðal
annars verið að kynna sér sögulega
þróun útihúsa, eldgos og margt
fleira.
Þeir Guðjón, Láras og Þorvaldur
voru ánægðir með þessa tilraun og
sögðu að hún hefði smitað út frá
sér í aðrar námsgreinar. Þá höfðu
nemendur lært betur á bókasafnið
með hjálp bókasafnsvarðarins, Ein-
ars Magnússonar.