Morgunblaðið - 17.05.1989, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. MAÍ 1989
21
Fóstrumenntun
á háskólastigi
eftir Gyðu
Jóhannsdóttur
Fyrri hluti
Mikið hefur verið rætt um
framtíð fóstrumenntunar á íslandi,
ýmislegt skrifað í flölmiðlum og
menn ekki á eitt sáttir. Mér sýnist
þó flestir sammála um að færa
fóstrumenntunina á háskólastig, en
greinir á um leiðir og í hvaða stofn-
un námið eigi að fara fram. Er þar
einkum um tvennt að ræða.
í fyrsta lagi er talað um að
fóstrumenntun eigi að flyljast til
Kennaraháskóla Islands, þ.e.a.s.
að Fósturskóli íslands hætti starf-
semi sinni innan fimm ára eða í
síðasta lagi haustið 1993, þá yrði
stofnuð fóstrudeild í Kennarahá-
skóla íslands. Breyta á lögum um
skólann í samræmi við að sameina
Fósturskóla íslands og Kennarahá-
skóla íslands. Þetta eru tillögur
meirihluta nefndar sem átti m.a að
endurskoða lög um Fósturskóla ís-
lands og skilaði hún áliti til mennta-
málaráðherra í desember sl. (sbr.
nefndarálit um fóstrumenntun, des.
1988).
í öðru lagi hefur undirrituð
lagt til að efla Fósturskóla ís-
lands sem sjálfstæða stofhun á
háskólastigi.
Ég dreg ekki dul á þá skoðun
mína að ég tel að áður en lögum
um Fósturskóla íslands verði breytt
í samræmi við tillögur nefndarinn-
ar, þá þurfi að velta vandlega fyrir
sér ýmsum skilyrðum sem verði að
vera fullnægt áður en sú ákvörðun
er tekin. Ég mun ræða þessi tvö
sjónarmið í tveimur greinum. Fyrri
greinin flallar um hvaða skilyrðum
þarf að vera fullnægt áður en
fóstrumenntunin er flutt til Kenn-
araháskóla íslands og síðari greinin
um Fósturskóla íslands sem sjálf-
stæða stofnun á háskólastigi.
Samruni stofnana
Með samruna er yfirleitt átt við
að eitthvað sé sameinað. í þessu
tilviki mætti þá túlka samruna
þannig að menn teldu að Fóstur-
skólinn byggi yfir nokkurri og dýr-
mætri reynslu. Eitthvað af því yrði
því flutt inn í Kennaraháskóla ís-
lands. Ef það er þetta sem átt er
við með samruna er nauðsynlegt
að setja skilyrði í sambandi við
samruna, td. tryggja fjárhagslegt
sjálfstæði þessarar nýju deildar,
kennara, stjómunarfyrirkomulag —
það er alltaf hætta á að minni stofn-
un verði eins og litli bróðir, þegar
hún flyst inn í stærri stofnun. Ég
tel mikla hættu á slíku nú, ekki
síst af því að þessir skólar hafa
starfað lengi á ólíkum skólastigum.
Þessir samningar um kennara, fjár-
hagslegt sjálfstæði eiga auðvitað
fyrst og fremst við ef menn trúa
því að Fósturskólinn búi yfir fagleg-
um arfi sem megi að einhveiju leyti
byggja á og þróa. Ef menn hins
vegar trúa ekki á slík verðmæti þá
þarf ekki að serr\ja um þessi atriði.
Stofnun er einfaldlega lögð niður —
og annarri stofnun falið að taka
við. Þetta þarf að liggja ljóst fyrir.
Fóstrumenntun 4 ár?
Annað atriði sem þarf að athuga
er að lög um KHÍ eru ný, unnið er
að reglugerð. í lögunum er gert ráð
fyrir að ákvæði laganna um lengd
námsins komi til framkvæmda inn-
an sex ára frá gildistöku laganna.
— Ef fóstrunámið flyst í KHI, leng-
ist þá fóstrunámið í 4 ár?
Fóstrunámið sem sérdeild
innanKHÍ
Ef fóstrunámið flyst upp í KHÍ
hvort sem um samruna verður að
ræða eða ekki, er líklega um tvo
möguleika að ræða varðandi upp:
setningu á hinu nýja fóstrunámi. í
fyrsta lagi sem sérdeild með 0—6
ára bömum. í öðru lagi gæti verið
um raunverulega tengingu að ræða
við kennaranámið, en það hefði
sennilega í för með sér breytingu
á uppbyggingu kennaranámsins
eins og hún er nú. Tökum sérdeild-
ina fyrst fyrir. Þessi tilhögun er
fyrir hendi í J'msum nágrannalönd-
um okkar. Ymsir hafa hins vegar
tjáð mér að því miður er oft um
litla samvinnu að ræða, td. samnýt-
ingu á bókasafni, húsnæði eða sam-
vinnu kennara. í þessu sambandi
er einnig rétt að velta fyrir sér
starfsheiti fóstra og launakjömm.
Verða laun fóstra sambærileg laun-
um kennara? Fær hún sambærileg-
an undirbúningstíma fyrir sitt starf?
Ef ekki, er þá líklegt að nemendur
sem hlotið hafa inngöngu í KHÍ
velji sér starfsnám, sem er verr
launað en annað starfsnám, sem
stofnunin býður upp á.
Fóstrunám tengist
kennaranámi
í öðra lagi gæti fóstranámið
raunveralega tengst kennaranám-
inu en þá ímynda ég mér að upp-
bygging kennaramenntunar breytt:
ist frá því sem nú er, þ.e.a.s. KHÍ
útskrifar nú kennara sem eiga að
starfa með 6—16 ára bömum. Nem-
endur eiga kost á miklu vali. Ef
fóstranámið yrði hluti af kennara-
náminu þá er hugsanlegt, svo eitt-
hvað sé nefnt, að kennaramenntun
skiptist í þrennt, t.d. kennara 4—8
ára, 9—12 ára og 13—16 ára.
Fóstra útskrifast þá sem kennari.
Hveijir annast þá yngstu börn-
in? Þarna þarf að gæta vandlega
að því að umönnun yngstu bam-
anna verði ekki látin sitja á hakan-
um. Flestir fræðimenn telja fyrstu
æviárin mikilvæg og því þarf að
vanda menntun þeirra sem annast
yngstu börnin. Nauðsynlegt er að
menn geri sér ljóst hvers konar
uppsetning er æskileg, kostir og
gallar, áður en lengra er haldið.
Sameiginlegt húsnæði
Ein mikilvægasta forsenda sam-
rana sem stendur undir nafni er
sameiginlegt húsnæði eða land-
fræðileg nálægð. Samvinna og sam-
nýting á kennuram hlýtur að vera
takmörkuð ef skólamir era stað-
settir langt frá hvor öðram. Ef af
samrana yrði, þyrfti húsnæði að
vera fyrir hendi. Svo virðist sem
húsnæðisvandi KHÍ sé ærinn fyrir
og eitt helsta baráttumál skólans
sé aukið húsnæði þannig að Kenn-
araháskólinn geti sinnt kennara-
menntuninni eins og honum er ætl-
að. Ef samrani er ákveðinn þurfa
ráðamenn að tryggja KHÍ húsnæði.
Ef samrani yrði ákveðinn og
fóstramenntunin yrði áfram til húsa
í Fósturskóla íslands, þá tel ég að
samnýting á kennuram og húsnæði
yrði fremur lítil. Samnýting bóka-
safna Fósturskólans og KHÍ yrði
svipuð og hún er nú, það er allnokk-
ur. Nemendur Fósturskóla íslands
nota bókasafn KHÍ og öfugt. Form-
legt samstarf var hafið sl. haust,
en þá var farið fram á að fá tölvuút-
skrift á gögnum bókasafns KHÍ og
aukna möguleika á millisafnaláni.
Fjárhagslegur sparnaður
Þegar talað er um samrana og
sameiningu stofnana yfirleitt era
rökin oft m.a. fjárhagslegur sparn-
aður.
Gyða Jóhannsdóttir
„Ég dreg ekki dul á þá
skoðun mína að ég tel
að áður en lögum um
Fósturskóla Islands
verði breytt í samræmi
við tillögur nefndarinn-
ar, þá þurfi að velta
vandlega fyrir sér ýms-
um skilyrðum sem verði
að vera fullnægt áður
en sú ákvörðun er tek-
in.“
Þennan spamaðarþátt þarf að
reikna sérstaklega hvað varðar
sameiningu FÍ og KHÍ. Það er ekki
nóg að halda að hann sé einhver.
Gat í fósturmenntun. Að lokum.
Ef sameining verður ákveðin, þarf
einnig að gæta þess að ekki verði
um gat að ræða í fóstramenntun-
inni, þ.e.a.s. engar fóstrar útskrifist
í nokkur ár.
Ef stjórnvöld ákveða að leggja
Fósturskóla íslands niður haustið
1993 og Kennaraháskóli íslands
tekur við menntuninni, þýðir það
væntanlega_ að síðustu fóstranem-
amir frá FÍ útskrifast vorið 1993,
skv. hinni nýju námsskipan hver
sem hún verður. Síðustu fóstranem-
amir era þá væntanlega innritaðir
í FÍ 1990, og nýjar fóstrar ekki
brautskráðar fyrr en 1996 eða
1997, allt eftir lengd nýja námsins.
Mega börnin á dagvistarheimilun-
um við þessu?
Ein leið væri að fella námið í
Fósturgkóla íslands að hinni nýju
línu í KHÍ, þannig að FÍ innritaði
nema til 1993 sem smám saman
lykju námi í KHÍ á einu—þrem
áram.
Getur Fósturskólinn það, ef lög
um hann hafa ekki verið endurskoð-
uð og skólinn ekki færður á há-
skólastig?
Höfundur er skólastjóri Fóstur-
skóla íslands.
AUGLYSING
Velgengni í Kolaportinu
- Laugardagsmarkaðir áætlaðir fram í ágúst
Áhugi fólks virðist síst fara minnkandi á almenningsmark-
aðnum í Kolaportinu á hverjum laugardegi. Hvítasunnu-
helgin virtist þar engin undantekning því lögreglumenn
segjast aldrei hafa séð eins mikla umferð um miðbæinn á
slíkum degi. Talið er að um 15 þúsund gestir hafi heimsótt
Kolaportið á laugardaginn og á annað hundrað söluaðilar
virtust ekki þurfa að kvarta undan skorti á viðskipta-
vinum. „Fyrirfram hafði ég ekki
,Því hefur oft verið haldið
fram að gamli miðbærinn sé
á undanhaldi sem mið-
punktur borgarinnar í við-
skiptalegu sjónarmiði. Svo
er þó ekki að sjáundanfarna
laugardaga sem Kolaportið
hefur verið opið. Hug-
myndin um almennings-
markað sem flestir íslend-
ingar þekkja erlendis frá
virðist hafa náð fótfestu í
Reykjavík og Kolaportið
orðið sannkallaður mið-
punktur borgarlífsins á
laugardögum.
Helga Mogensen veitinga-
kona, sem daglega rekur
með stöllu sinni matstofuna
Á NÆSTU GRÖSUM, er
hugmyndasmiður Kola-
portsins.
hugmynd um hvernig til
tækist“, segir Helga, „en
þetta hefur þó gengið betur
en mig nokkurn tíma
dreymdi mig“.
„Það hefur valdið mér von-
brigðum að sjá í fjölmiðlum
og heyra frá fólki að Kola-
portinu sé líkt við þá
útsölumarkaði sem alltaf
hafa verið að skjóta upp
kollinum. Kolaportshug-
myndin, er allt annars eðlis
og í rauninni algjör and-
stæða þessara venjulegu
markaða.
Kolaportið er almennings-
markaður þar sem hver sem
er getur komið með hvað
sem er og boðið til sölu á
hvern þann hátt sem hann
eða hún kýs.
Með samkomulagi við
borgaryfirvöld höfum við
endurskipulagt fyrirkomu-
lagið í Kolapörtinu þannig
að nú hefur 34 smærri bás-
um verið bætt við. Nýjir og
síbreytilegir söluaðilar
tryggja okkur þá fjölbreytni
sem þarf til að fólk hafi
ánægju að koma í Kolaport-
ið á hverjum laugardegi.
Það finnur að það er alltaf
eitthvað nýtt að gerast,
alltaf einhverjir nýjir sölu-
básar með eitthvað spenn-
andi.“
Tekið er á móti pöntunum á
sölubásum á skrifstofu
Kolaportsins, Laugavegi
66, alla virka daga kl. 16-
18. Nú er hægt að panta
sölubása fyrirfram fyrir
hvern laugardag út júlímán-
uð en staðfesta verður
pöntun með greiðslu leigu-
verðs. Upplýsingar eru
veittar á skrifstofutíma í
síma 621170 og á kvöldin í
síma 687063.
Allir geta verið með
DAINICALL.
radiomidun
Grandagaröi9-101 Reykjavík • Simi (91) 622639 - 622640