Morgunblaðið - 17.05.1989, Blaðsíða 49

49
verki að gegna en aðeins um tak-
markaðan tíma eða eins og ýmsir
(Feitletrun mín - JG.) innan EFTA-
ríkjanna benda á: Aðild að EFTA
getur aldrei komið í staðinn fyrir
aðild að Evrópubandalaginu.“
Nauðugur einn kostur, ef ég skil
orðin rétt. Forsendur þær, að
„væntanlega" muni Austurríki yfir-
gefa EFTA bráðlega og Noregur
fylgja í kjölfarið síðar, þótt ekki sé
það raunar á dagskrá þar í landi í
bráð. En ljótt er ef satt er, þykir
mér, og hitt verður að minna á einn-
ig, að þeir eru einnig ófáir, sem
ekki telja EFTA jafnt bráðfeigt og
höfundur ofanrakinna orða. Sumar
þjóðir meta fullveldi sitt enn ein-
hvers, og ýmsir líta á EFTA sem
verkfæri, sem vel megi nýta til
framdráttar góðum hlutum.
Flest hvað mun með annarlegum
hætti öðlast eiginleika fljótandi efna
þegar innri markaður EB kemst í
gagnið, virðist mér. Ekki aðeins
fjármagnið, heldur einnig vamingur
og vinnuafl; fólk með öðrum orðum.
Úr lofgrein um hinn óhefta straum
fjármagns tek ég örlitla tilvitnun:
„Hætt er við að ísland og önnur
þau lönd, sem halda vilja fast í höft
í gjaldeyrisviðskiptum og peninga-
málum, muni einangrast. Marg-
háttuð sérviska okkar kann að
samræmast þjóðarrembing (svo)
og vera áhugaverð fræðilega séð,
en ef hún fer í vaxandi mæli að
bitna á lífskjörum þjóðarinnar
fer gamanið að káma.“ (Feitletr-
un mín - JG.)
Þjóðarrembingurinn, já. Það þarf
líklega að hyggja að ýmsu, þegar
velja skal milli fullveldis og fimm-
eyrings. Kannski voru það þá ómerk
orð, þegar öllu er á botninn hvolft,
þegar Jón Sigurðsson sagði: „ís-
lendingar viljum vér allir vera.“
Kannski hann hafi vanmetið hið
fijálsa flæði ijármagns; verið
skammsýnni maður en okkur hefur
verið kennt. (Þó ef til vill enn
áhugaverður „fræðilega séð“.) „í
EB viljum vér vera,“ segja skoðana-
kannanimar okkur nú, þannig að
höfundur ofangreindrar tilvitnunar
má sæmilega vel við una. Þjóð-
remba íslendinga virðist ekki ætla
að reynast fjármagnsstreyminu sá
Þrándur í Götu, sem hann óttast.
Menn ræða vitaskuld mest um
fjármuni og markaðsmál, þegar tal
berst að EB. En EB er annað og
meira en markaðsbandalag eins og
áður sagði, miklu meira. Ríki af
átjándu aldar gerð er í uppsiglingu.
Hyggst þó sinna félagslegum mál-
efnum „þegna“ sinna og byggjá upp
nýjan menningarheim. Þær hliðar
á starfsemi EB eru ekki síst for-
vitnilegar. í ofangreindu blaði við-
skiptafræðinema er að vísu hvergi
vikið að hinum félagslegu skugga-
hliðum Evrópubandalagsins, t.d.
Honda 89
Civic
3ja dyra
16 ventia

Verð frá 715 þúsund,
mióaó vióstaógreiósluágcngi l.maí 1989
GREIÐSLUSKILMÁLAR
FYRIR ALLA.
UHONDA
VATNAGÖRÐUM 24, RVÍK., SÍMI 689900
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 17. MAÍ 1989
atvinnuleysi tugmilljóna og hruni
dreifbýlisins í EB; þeim sem í blað-
ið skrifa, liggja þungvægari mál á
hjarta að líkindum. En um „félags-
legu hliðina" er raunar ein einkar
hugljúf grein, fjallar um jafnréttis-
mál í EB og ætti að vera forvitni-
legt lesefni hveijum þeim, sem
áhuga hefur á mannréttindabaráttu
kvenna. Raunar var vitnað til þeirr-
ar greinar hér ofar, er minnst var
á, hvernig Danir hafa orðið að sníða
sum lög sín að tilskipunum frá
Brussel. En þar er fögur lýsing á
því, sem sagt er vera í vændum hjá
EB. Þróuðustu velferðarríki verða
næsta frumstæð í samanburði við
þá lýsingu, og þau réttindi, sem
kvenna bíða innan EB, taka næst-
um fram þeim draumum sem kven-
réttindabaráttan hefur gert sér dýr-
asta. Og gott, ef allt gengur nú
eftir. „Towards a People’s Europe"
heitir lítill breskur áróðurspési fyrir
EB, sem fyrir' mér varð. Þar eru
fyrirheitin jafnfögur; undarlegt að-
eins það eitt, að pésinn skuli saminn
af yfirlýstum fjandmönnum alls
þess, sem velferðarríki vorra daga
hafa byggt á.
En spumingar vakna engu að
síður. Þau EB-ríki, þar sem konum
hefur að líkindum orðið best ágengt
í baráttu sinni, svo sem Holland og
Danmörk telja tæp 6% af íbúum
Evrópubandalagsins. Og ein lög
munu gilda í EB þegar fram í sæk-
ir. „Hvert skyldu þá hugmyndir og
viðmiðun verða sóttar?“ spyr fáfróð-
ur. Skyldu t.d. grískar konur fá
rétt til að eiga sér ættarnafn? Hvað
um hið alræmda réttleysi kvenna í
Portúgal? Munu þær njóta ávaxt-
anna af baráttu kynsystra sinna
t.d. í Danmörku? Eða skyldu hlut-
imir fremur æxlast á hinn veginn?
Hvað t.d. um Austurríki, þar sem
vændishús hafa verið rekin af hinu
opinbera? Og lög íra um getnaðar-
vamir og fóstureyðingar? Hvemig
fer fyrir þeim nú á þessum áram,
þegar verið er að skapa hinn nýja
Evrópumann? Já, hvemig verður
samræmt og hvert verður kvarðinn
sóttur?
En hinn nýi Evrópumaður, já.
Það leiðir hugann að menningar-
stefnu Evrópubandalagsins og það
er sannarlega undarleg stefna. í
sköpun er ekki aðeins nýtt ríki,
heldur einnig ný þjóð. Einhveiju
sinni var það ætlunin í Sovétrílq'un-
um að skapa nýja manngerð, hinn
„sovéska mann“. Og ekki hefur það
nú tekist betur eftir sjö áratuga
basl en menn hafa nú getað séð í
fréttum undanfarið. En sköpun
„Evrópumannsins“ er í raun stóram
róttækari hugmynd. Nú hrúgast
upp greinar og bækur um annarlegt
fyrirbæri: Hina nýju „evrópsku
sjálfsímynd“. Fyrst þegar ég las
um það fyrirbæri, hélt ég að kímni-
gáfa veraldarinnar hefði nú skyndi-
lega tekið sjömílnastökk fram á
við. En þar kom að ég áttaði mig
á því að mönnum er rammasta al-
vara. Hér era engir húmoristar á
ferð. Nú er brýnt, segja menningar-
postular EB okkur, að hrista þær
grillur úr EB-þegnum að þeir heyri
til einhverri sérstakri þjóð, eða að
það skipti máli. Evrópumenn era
þeir fyrst og fremst. Grikki skal
ekki ganga með þá grillu, að hann
sé Grikki; Hollendingur skal ekki
gera sér hugaróra um að hann sé
Hollendingur o.s.frv. Evrópumenn
era þeir fyrst og fremst, allt annað
er aukaatriði. Svo sem í lagi að
nota þjóðtungur til heimabrúks,
kannski. Og vitaskuld fer á sömu
lund með okkur mörlanda, ef unga
fólkið hér fær þær óskir uppfylltar,
sem skoðanakönnunin gaf til
kynna.
Og nú skal nota skólana í EB til
að EB-þegnar fari nú ekki að mis-
skilja þetta og halda að þeir séu
eitthvað annað en Evrópumenn.
Eitt verk, sem vinna skal, og verð-
ur naumast auðvelt í framkvæmd,
er að samræma alla kennslu í sögu
Evrópu í skólum landa Evrópu-
bandalagsins. Skólakerfið allt frá
barnaskóla og upp úr skal einnig
sniðið að einum og sama kvarðan-
um. „Hvert verður hann sóttur?“,
verður manni að spyija. En þetta
merkir að maður með verkfræðipróf
frá Grikklandi skal teljast fyllilega
gjaldgengur í Danmörku, svo að
eitthvert dæmi sé nefnt. Fræðilegir
titlar munu öðlast eiginleika hinna
fljótandi efna líkt og annað í þessu
kynduga risaveldi, ef allt gengur
eftir sem spáð er. Fræði, fjármagn,
fólk; allt skal þetta á flot. En hitt
vofir hins végar yfir, að háskólar
EB-ríkja verði ekki aðgengilegir
borguram rílqa utan bandalagsins,
þótt undarlegt kunni að virðast.
Raunar er að sjá, að nokkrir
menn séu þegar til, sem líta á sig
sem „Evrópumenn" í þessari nýju
merkingu orðsins. René Andre, sá
sem annast „menningarherferð"
Evrópubandalagsins, („Action
Culturelle"), átti t.d. viðtal við Ar-
beiderbladet í Noregi hinn 29. mars
síðastliðinn. Aðspurður um hugsan-
legan menningarlegan ávinning
Norðmanna af EB-aðild svaraði
hann meðal annars: „Við getum til
dæmis gefið Norðmönnum kost á
að taka þátt í þeirri menningu, sem
Evrópa býr yfir. Og á sama hátt
gæfist Evrópu kostur á að kynnast
menningu Norðmanna ...“ Og taki
nú lesandi vel eftir þessu orðalagi,
lesi tvisvar og milli lína líka. Trúi
hann mér ekki, er þetta viðtal að
fínna á síðu 19 í ofangreindu blaði.
Það era svona hlutir, sem ég þarf
að lesa tvisvar til að átta mig á,
hvort um er að ræða gaman eða
alvöra. Sama máli gegndi um kjall-
aragrein í Politiken ekki alls fyrir
löngu. Þar var í fyllstu alvöra rætt
um það, til hve mikils baga sér-
danskir bókstafir væra; a með hring
o.s.frv., og hve mjög þeir væra til
vandræða í EB-samskiptum.
Hvemig færi nú með broddstafina
okkar, þ og ð t.d.? Og hvemig fara
blessaðir Grikkimir að í þessum
efnum nú, þegar Brassel hyggst
kynna þeim þá menningu „sem
Evrópa býr yfír“? En „Evrópa þarf
að tala með einni og sömu rödd“,
hafa EB-stjómmálamenn nú lengi
tuggið upp hver eftir öðram. Spum-
ingin er, hvert tungumálið verður.
Og hvemig hinn nýi Evrópumaður
verður.
Kyndugt hanastél verður hann.
Uppskrift: 3% Belgi, 1,5% Dani,
17% Frakki, 19% Þjóðveiji, 3%
Grikki, 1% íri, 17,5% ítali, 0,1%
Lúxemborgari, 4,5% Hollendingur,
3% Portúgali, 12% Spánveiji og
17,5% Breti. Hristist vel og geymist
á köldum stað.
En sem betur fer eram við ekki
aðilar að þessum ósköpum enn,
getum látið fara um okkur líkt ojy^
áhorfendur í góðu fjölleikahúsi og
fylgst með því sem fram vindur.
Allir þessir ofantöldu tilburðir til
að steypa þjóðir í eitt og sama
mótið, — munu þeir bera þann
árangur, sem EB- unnendur vænta?
Verða EB-þegnar fullfúsir að fram-
selja öll lýðréttindi sín í hendur yfír-
þjóðlegra stofnana, sem þeir geta
engin áhrif haft á, þegar „innri
markaðurinn" kemst á? Mín trú er
sú, að svo verði ekki. Hitt blasir
við, að þessi annarlega ríkismyndun
getur valdið ómældum skaða og
hefur raunar þegar gert það. „Nei“,
hefði ég sagt, hefði félagsvísinda-
deild spurt mig. Og hefði að líkind-
um lent í góðum félagskap um þá-
skoðun. Hinu sama hefði Thomas
heitinn Jefferson svarað, hefði hann
verið til viðtals. Eins Jón forseti.
En eftir stendur, eins og fyrst var
nefnt, að meiri hluti aðspurðra taldi
aðild íslands að EB æskilega. Og
enn spyr ég: Hvers vegna í ósköpun-
um?
Höfundur erlektor við Háskóla
íslands.
ER ALLT
Á FLOTI?
R/ESI-
RENNUR
TILVALDAR FYRIR
BÍLASTÆÐI,
VINNUSALI,
VÖRUSKEMMUR,
GARÐA OG
ALLSTAÐAR ÞAR
SEM VATNSELGS
ER VON.
LEITIÐ UPPLÝSINGA
^ VATNSVIRKINN HF.
+++ ÁRMIILA 21 SÍMAR 686455 - 685966
555 LYNGHALSI 3 SIMAR 673415 — 673416
MFA
TOLVUNAMSKEIÐ MFA
í MAÍ OG JÚNÍ í SAMVINNU VIÐ
TÖLVUFRÆÐSLUNA
HALDIÐ í REYKJAVÍK
ZZZZZZZZZZZ^
Tölva er fjárfesting.
Hún má ekki standa
ónotuð vegna þess að
þú kannt ekki að
nota hana.
MFA
^ i
Upplýsingar og skráning hjá MFA í síma 84233
Þessi námskeið eru í boði:
Námskeið
PC grunnnámskeið
Word Perfect
WordPerfect
Multlplan
dBase III +
dBase III +
klst. Námskeið
12., 13., 14. og 15. júnl kl. 9-12
17., 19., 22., 24. mal kl. 18-22
26., 27., 28,29. júnt kl. 8-12
30. mal, 1., 6., 8. júnl kl. 18-22
29., 31. mal, 5., 7. júnl kl. 18-22
19., 20., 21., 22. júnl kl. 18-22
12
16
16
16
16
16
PlanPerfect
Pagemaker
Macintosh
grunnnámskeið
Maclntosh
grunnnámskeið
12., 14., 19., 21. júnl kl. 18-22
13., 15., 20., 22. júnl kl. 18-22
23., 25., 30. mal, 1. júnl kl. 20-23
12., 13., 14., 15. júnl kl. 9-12