Morgunblaðið - 21.06.1989, Qupperneq 15

MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 21. JUNI 1989
15
ar sem fengu betri meðferð hvalveið-
iráðsins nú en áður. Japanir og Norð-
menn ætla einnig að veiða hvali í
vísindaskyni á þessu og næsta ári.
Japanir um 400 hrefnur í Suðurís-
hafi og Norðmenn 20 hrefnur á
Atlantshafi.
Fyrr í vetur fór fram bréfleg at-
kvæðagreiðsla um tillögu, sem Bret-
ar lögðu fram gegn vísindaveiðum
Japana, en Japanir lögðu ekki fram
veiðiáætlun sína fyrr en eftir ársfund
ráðsins í fyrra. Af 32 þjóðum sem
máttu kjósa, greiddu 16 tillögunni
atkvæði. 4 sögðu nei, 4 sátu hjá en
8 greiddu ekki atkvæði. Því féll til-
lagan á jöfnum atkvæðum samkæmt
regi.um ráðsins um bréflega kosn-
ingu.
Á fundinum í San Diego voru
samþykktar ályktanir þar sem óskað
var eftir því að Japanir og Norð-
menn endurskoðuðu fyrirhugaðar
veiðar sínar, á svipaðan hátt og Is-
lendingar.
Talsmaður japönsku sendinefnd-
arinnar sagði við Reuters-fréttastof-
una, að umhverfisverndarsinna-
blokkin í hvalveiðiráðinu, sem væri
ábyrg fyrir hvalveiðibanninu, væri
ekki eins sterk og áður.
Halldór Ásgrímsson sjávarútvegs-
ráðherra sagði við íslenska frétta-
menn að breytt sjónarmið væru í
hvalveiðiráðinu og Islendingum hefði
verið sýndur þar skilningur í fyrsta
skipti.
Umhverfisverndarsinnar hafa við-
urkennt þetta. Campbell Plowden,
stjórnandi herferðar Greenpeace
gegn hvaiveiðum Islendinga, sagði
að það sem eitt sinn hefði verið nokk-
uð ótvírætt orðalag væri nú orðið
útvatnað, og átti þá við ályktanirnar
gegn vísindaveiðunum. „Þær senda
ekki nægilega skýr skilaboð til al-
mennings," sagði hann.
Grænfriðungar hafa m.a. byggt
herferð sína gegn vísindaveiðunum
á því, að hvalveiðiráðið hafi fordæmt
þær.
Plowden sagði ljóst, að umhverfis-
verndarsinnar yrðu að leita út fyrir
hvalveiðiráðið að stuðningi í barát-
tunni gegn vísindaveiðunum. „Eins
og málin standa innan hvalveiðiráðs-
ins verður æ ljósara, að neyðarráð-
stafana einstakra ríkisstjórna er
þörf,“ sagði hann við Reuter..
Umhverfisverndarsinnar gera sér
þó góðar vonir um að hvalveiðibann-
inu verði ekki lyft í bráð. Haft er
eftir Sidney Holt, sem situr í vísinda-
nefnd ráðsins, að mikil andstaða
yrði við að aflétta banninu, sem á
að endurskoða á næsta ári.
En Halldór Ásgrímsson segist nú
vera mun bjartsýnni en áður, á að
samstaða náist í hvalveiðiráðinu um
að taka aftur um atvinnuhvalveiðar.
Það gæti jafnvel orðið á fundi ráðs-
ins árið 1991, sem haldinn verður á
íslandi.
24 dansarar
í stórglæsilcgri og lUríkri
sumarsýningu Hótel Islands
Frumsýning er 23. júní
og frítt verður á sýninguna og dansleik fyrir matargesti
Miða og borðapantanir daglega í síma 687111
ilÚm |g,T,AND
Þeætetos í ísienskri þýðingu
Morgunblaðið/Einar Falur
Sigurbjörn Bernharðsson, Halldór Hauksson og Stefán Orn Arnarson.
Tónleikar í Norræna húsinu
ÞRÍR tónlistarmenn, Halldór
Hauksson píanóleikari, Sigur-
björn Bernharðsson fiðluleikari
og Stefán Orn Arnarson, sem all-
ir eru að ljúka tónlistarnámi sínu
hérlendis, halda tónleika í Norr-
æna húsinu I kvöld, miðvikudags-
kvöld, og munu þar leika verk
eftir Beethoven, Shostakovitsj og
Mendelsohn.
í samtali við Morgunblaðið sögðu
þremenningarnir að samstarf hefði
hafist að hvatningu kennara þeirra,
Guðnýjar Guðmundsdóttur, Gunnars
Kvaran og Gísla Magnússonar, en í
skólanum er Sigurbjörn eini pilturinn
við nám í fiðluleik, enginn piltur er
við nám í lágfiðluleik, karlkyns selló-
nemendur eru teljandi á fingrum
annarrar handar og karlar eru sjald-
gæfir meðal píanónemenda á loka-
stigi.
„Fyrir 10-20 árum hefði það frek-
ar þótt óvenjulegt ef þrjár konur
hefðu stofnað saman tríó en á
síðustu árum hafa þær tekið öll völd
í tónlistarheiminum hér og karlmenn
eru í mikium minnihluta, nema í
blásturshljóðfæradeildum,“ sögðu
þeir og töldu að nú væri hljómsveit-
arstjórn eina karlavígið í tónlistar-
heiminum.
Tónleikarnir í Norræna húsinu
hefjast klukkan 20.30.
eftir Erlend
Jónsson
Fyrir stuttu kom út samræðan
Þeætetos eftir Platón í íslenskri
þýðingu Arnórs Hannibalssonar,
prófessors. Þeætetos er sígildur
texti þekkingarfræðinnar, en
hingað til hefur ekki verið unnt
að vísa nemum í þessari fræði-
grein á annað en enskar þýðingar
(nema þeim örfáu, sem lesa forng-
rísku). Þýðing Arnórs á þessu
öndvegisverki heimsbókmenn-
tanna er því mikill fengur, bæði
fyrir íslenska tungu og menningu
og heimspekimenntun hér á landi.
í Þeætetos veltir Platón fyrir
sér spurningunni „Hvað er þekk-
ing („episteme“)?“ Þessi spurning
er honum mikilvæg bæði vegna
skilgreiningar Sókratesar á dyggð
sem visku (þekkingu) og einnig
vegna hins að Platón telur sig
þurfa að veita svar við efahyggju
og afstæðishyggju Sófistanna. í
Þeætetos tekur. hann einkum fyr-
ir kenningu Prótagórasar, sem
kennt hafði í riti sínu Sannleikur-
inn („aleþeia"), að ekki sé til neinn
algildur sannleikur, heldur sé mað-
urinn „mælikvaðri allra hluta“,
allt sé aðeins satt fyrir einhvern.
Platón setur hér fram hina hefð-
bundnu skilgreiningu á þekkingu
sem sannri skoðun (,,doxa“) með
rökstuðningi (,,logos“), en hafnar
henni að lokum sem ófullnægjandi
sökum þess að honum tekst ekki
að gera fullnægjandi grein fyrir
því, hvað átt er við með „rökstuðn-
ingi“. Lokasvar PlatónS felst í tilv-
ísun til frummyndakenningarinn-
ar, en hún kemur hvergi beint
fram í þessari samræðu, heldur
aðeins óljóst vísað til hennar.
Við þýðingu sígildra bókmennta
á þýðandinn um tvo kosti að velja.
Annars vegar getur hann kosið
að fylgja frumtextanum eins ítar-
lega og unnt er, en þá ef til vill
með því að gera þýðinguna stirða
og óþjála í lestri. Hins vegar getur
hann farið ögn frjálslegar með
textann, en gert hann þess í stað
læsilegri og auðskiljanlegri. Dæmi
um hina fyrri tegund þýðingar er
þýðing þýska heimspekingsins og
guðfræðingsins Friedrichs Schlei-
ermachers (1768-1834) á samræð-
um Platóns, sem fylgir texta Plat-
óns næstum bókstaflega en verður
við það á köflum fremur stirðleg
og steinrunnin. Arnór hefur í þýð-
ingu sinni valið seinni leiðina, og
gætt textann lífi og ferskleika,
„ Arnóri hefur tekist að
snúa Platóni á snilldar-
lega íslensku; þýðing
hans er þannig úr garði
gerð, að maður getur
tekið hana sér í hönd
og lesið í einum teyg
sér til skemmtunar, án
þess að hnjóta um
tækniyrði eða óskiljan-
legt orðaiag.“
sem gerir hann einkar hæfan sem
kennslutexta, og reyndar einnig
fyrir hinn almenna lesanda. Ar-
nóri hefur tekist að snúa Platóni
á snilldarlega íslensku; þýðing
hans er þannig úr garði gerð, að
maður getur tekið hana sér í hönd
og lesið í einum teyg sér til
skemmtunar, án þess að hnjóta
um tækniyrði eða óskiljanlegt
orðalag. Þannig finnst manni að
samtímamenn Platóns hljóti að
hafa litið á samræður hans; snilld
Platóns felst meðal annars í því
að gera hinar torráðnustu heim-
spekigátur skiljanlegar á alþýðu-
máli með því að setja þær fram í
samræðuformi.
Á ritinu má að mínu mati finna
tvo smágalla, annan tæknilegan
og hinn efnislegan. í fyrsta lagi
hefði mátt setja blaðsíðutölur úr
útgáfu Stephanusar, sem vani er
að nota til nánari tilvitnana, á
spássíu fremur en inn í texta. Og
einnig hefði átt setja sumstaðar
stuttar athugasemdir við textann
til nánari skýringar á efnisatriðum
og vafaatriðum við þýðingu. En
auðvelt verður að bæta úr þessu
í seinni útgáfum.
Höfundur er dósent í rökfræði og
aðferðafræði vísinda við Háskóla
íslands.