Morgunblaðið - 20.10.1990, Blaðsíða 1

64 SIÐUR B/LESBOK
238. tbl. 78. árg.
LAUGARDAGUR 20. OKTOBER 1990
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Bandaríkin:
Enn frestar þingið
afgreiðslu fjárlaga
Washington. Reuter.
Bandaríkjaþing hefur í þriðja sinn á skömmum tíma samþykkt bráða-
birgðalög til þess að hægt sé að halda starfsemi hins opinbera gang-
andi á meðan reynt er að semja fjárlög. George Bush forseti undirrit-
aði lögin í gærkvöldi að íslenskum tíma. Hann hafði áður hótað að beita
á ný neitunarvaldi gegn slíkum lögum til þess að þrýsta á þingið að
ljúka fjárlagavinnunni. Astæðan fyrir stefnubreytingunni er að sögn
talsmanns stjórnvalda ánægja Bush með störf undirnefnda þingsins
og loforð þingleiðtoga um að ná samkomulagi.
Deilan um fjáriögin fyrir fjár-
lagaárið sem hófst 1. október hefur
nú dregist mjög.á ianginn. Kosning-
«ar eru 6. nóvember og margir þing-
menn því smeykir við að taka á vand-
anum. Bush hefur átt erfitt um vik
vegna kosningaloforðs um enga nýja
skatta og þykir heldur ekki hafa
Noregnr:
Krónan
tengd við
EB-gjald-
miðilinn
Oslo. Reuter.
NORSK stjórnvöld skýrðu
óvænt frá því í gær að gengi
krónunnar yrði framvegis
Iátið fylgja gjaldmiðli Evr-
ópubandalagsins (EB), ecu.
Samstaða virðist um málið á
Stórþinginu, aðeins Só-
sialíski vinstriflokkurinn er
á móti. Ekki er um að ræða
skriflegan samning heldur
einhliða ákvörðun norsku
stjórnarinnar sem telur að
breytingin muni stuðla að
jafnvægi og verða til að
lækka vexti, að sögn frétta-
stofunnar NTB.
Krónan hefur áður verið
miðuð við meðaltalsgengi
nokkurra gjaldmiðla þar sem
m.a. Bandaríkjadollar og
sænska krónan vega þungt en
margir telja vaxandi líkur á
gengisfellingu í Svíþjóð. Jan
Tore Klovland, prófessor við
Viðskiptaháskólann í Björgvin,
segir að tengingin við ecu geti
verið fyrsta skrefið í átt til
beinna tengsla við evrópska
myntbandalagið og síðar aðild
að EB.
Jan P. Syse, forsætisráð-
herra Noregs, sagði í gær að
samsteypustjórn hans myndi
ekki segja af sér, þrátt fyrir
getgátur um að hún spryngi
vegna ágreinings um hvort
Noregur eigi að ganga í EB.
Ágreiningur hefur staðið um
hvernig aðlaga skuli norska
löggjöf reglugerðum banda-
lagsins. í þessari viku tilkynnti
Miðflokkurinn að hann myndi
hindra viðræður um aðlögun
af ótta við að hún geti skaðað
hagsmuni bænda. Hægriflokk-
ur Syse er hlynntur inngöngu
Noregs í EB, en Miðflokkurinn,
sem er helsti fulltrúi bænda,
andvígur.
sýnt mikla staðfestu í viðureigninni
við þingið. Vinsældir hans meðal al-
mennings hafa dalað.
Samkomulag er um það í grund-
vallaratriðum milli þings og ríkis-
stjórnar að skera niður fjárlagahall-
ann um 40 milljarða dala á þessu
ári og alls 500 milljarða dala á næstu
fimm árum. Samstaða hefur til dæm-
is tekist um að minnka hermálaút-
gjöld um 170 milljarða dala á þessu
tímabili. Ágreiningur stendur núna
um 40 milljarða dala sem fulltrúa-
deildin vill afla með því að hækka
skatta á hátekjur en öldungadeildin
með því að hækka álögur á bensín.
Bush segist sáttur við tillögu öld-
ungadeildarinnar enda er hún í ætt
við samkomulag sem forsetinn gerði
við leiðtoga þingsins í síðustu viku.
Hann hefur hins vegar hótað að beita
neitunarvaldi gegn frumvarpi full-
trúadeildarinnar.
Reuter
Sigri fagnað í Eastbourne
Frambjóðandi Ftjálslynda lýðræðisflokksins í Bretlandi, David Bellotti, fagnar sigri ásamt stuðningsmönn-
um sínum eftir aukakosningar í Eastbourne í gær. íhaldsmenn höfðu haldið kjördæminu frá 1906 en kjósa
varð nú vegna þess að hryðjuverkamenn írska lýðveldishersins (IRA) myrtu þingmann kjördæmisins, John
Gow, í sumar. Talsmenn íhaldsflokksins báru sig vel, þrátt fyrir ófarirnar, en margir telja að frambjóð-
andi flokksins hafi borið sig afar klaufalega að í kosningabaráttunni.
Sjá ennfremur frétt á bls. 20.
Æðsta ráðið samþykkir að tekið verði upp markaðskerfi í Sovétríkjunum:
Yeruleikinn hefur knúið
okkur til þessara umskipta
- sagði Míkhaíl Gorbatsjov er hann fylgdi tillögum sínum úr hlaði
Moskvu. Reuter.
Efnahagsáætlun Míkhaíls
Gorbatsjovs, forseta Sovétríkj-
anna, var samþykkt með yfir-
gnæfandi meirihluta í Æðsta ráð-
inu í gær. Forsetinn varaði við
því í ræðu við upphaf þingfundar
að það gæti tekið nokkur ár að
koma á markaðshagkerfi í sam-
ræmi við áætlunina en bætti við:
„Veruleikinn hefur knúið okkur
til þessara umskipta. Við verðum
að endurvekja þá náttúrulegu
tilfinningu fólks að það sé sjálfs
sín herra. Eina leiðin til þess er
eðlilegt hagkerfi — markaðshag-
kerfi.“ Gorbatsjov sagði enn-
fremur að sú yfirlýsing Borís
Jeltsíns, forseta Rússlands, að
þessi áætlun væri allt of hægfara
og Rússar myndu ekki fylgja
henni væri ábyrgðarlaust sjónar-
spil.
Mánuðum saman hefur verið
þráttað um það meðal ráðamanna
í Sovétríkjunum með hvaða hætti
eigi að leggja af áætlunarbúskap
og koma á markaðskerfi. Lengi vel
var tekist á um tvær ólíkar áætlan-
ir. Var sú róttækari kennd við
Staníslav Sjatalín hagfræðing en
hin hófsamari við Níkolaj Ryzhkov
forsætisráðherra. Gorbatsjov kom
loks fram með málamiðlun fyrr í
vikunni. Þar er gert ráð fyrir að
, komið verði á markaðskerfi í fjórum
áföngum innan eins og hálfs til
tveggja ára.
Áætlun Gorbatsjovs var borin
undir atkvæði í Æðsta ráðinu í gær
og var hún samþykkt með 356 at-
kvæðum gegn 12. Enn er þó svig-
rúm fyrir þingmenn til að gera
minniháttar breytingar á áætlun-
inni. Samstaða virtist ríkja um það
að ekki þýddi lengur að deila um
þessi mál. Sjatalín sagðist sætta sig
við niðurstöðuna, hann vildi ekki
rífast við forsetann. Ekki er vitað
hver viðbrögð Jeltsíns eru við sam-
þykkt þingsins en fyrr í vikunni
fordæmdi hann áætlunina og sagði
að frekar myndi hann sjá til þess
að áætlun Sjatalíns yrði hrundið í
framkvæmd í Rússlandi frá og með
1. nóvember.
Kommúnistaflokkur Rússlands
hafnaði í gær áætlun Gorbatsjovs.
í yfirlýsingu flokksins segir að kú-
vendingin í átt til markaðshagkerf-
is verði að eiga sér stað innan sós-
íalísks ramma og aldrei megi gera
„einn mann að annars þjóni“.
Sjá einnig „Markaðshagkerfi í
4 þrepum“ á bls. 20.
Reuter
Þýska hernum
svarin hollusta
Fáni Thúringen, eins af fimm
þýskum sambandsríkjum, sem
urðu til á landsvæði hins horfna
Austur-Þýskalands, blaktir er
206 nýliðar sveija þýska hernum
hollustu. Einkennisklæði og allur
bragur hers vestanmanna verða.
nú ríkjandi í öllum þýskum heij-
um; þeir herforingjar austan-
manna, sem taldir eru óhæfir
vegna tryggðar við kommúníska
fortíð sína, verða að víkja.
A-þýski herinn var talinn ganga
næst Sovéthernum að styrk í
A-Evrópu en Iiðhlaup og agaleysi
settu svip sinn á síðustu daga
hans.