Morgunblaðið - 20.10.1990, Blaðsíða 14

14
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 1990
Framsóknarmennska
í heilbrigðiskerfinu
eftirBjörn Bjarnason
I fyrsta sinn síðan heilbrigðis-
ráðuneytið var formlega stofnað
með stjórnarráðslögunum er tóku
gildi í ársbyijun 1970 situr fram-
sóknarmaður þar á ráðherrastóli.
Guðmundur Bjarnason hefur ekki
verið atkvæðamikill sem ráðherra
og skilur ekki eftir sig markverða
pólitíska stefnumörkun í heilbrigð-
ismálum. Hins vegar hefur oftar
en einu sinni komið til deilna vegna
ákvarðana í heilbrigðismálum í ráð-
herratíð hans og rekja menn þær
einkum til Finns Ingólfssonar, að-
stoðarmanns ráðherrans, sem sæk-
ist eftir pólitískum áhrifum í Fram-
sóknarflokknum. Þegar um þessar
deilur hefur verið rætt benda menn
á að ekki sé nýmæli að ófriður sé
í kringum Finn og minna meðal
annars á þátttöku hans í stúdenta-
pólitíkinni og afskipti af málefnum
Lánasjóðs íslenskra námsmanna.
Framsóknarmennskan í heil-
brigðtsmálunum hefur birst í ýms-
um myndum en þó skýrast í tilraun-
um aðstoðarmanns ráðherrans og
væntanlega ráðherrans sjálfs til að
sölsa undir sig og ríkið yfirstjóm
heilbrigðismála í Reykjavík.
Davíð Oddsson borgarstjóri benti
á það í ágætri ræðu á þingi Sam-
bands íslenskra sveitarfélaga á dög-
unum, hvernig ríkið er að seilast
til áhrifa í stjórnum heilsugæslu-
stöðva án þess að hafa til þess laga-
legar forsendur. Borgarstjóri sagði
meðal annars: „Við sjáum enn nýtt
dæmi um með hvaða hætti ríkis-
valdið leyfir sér að koma fram við
sveitarfélögin varðandi stjómir
heilsugæslustöðva til að mynda hér
í Reykjavík. Þar eru settar niður
fjórar stjórnir heilsugæslustöðva og
í þær er tilnefnt með ákveðnum
hætti, m.a. tilnefnir sveitarfélagið
tvo kjörna fulltrúa. Ráðherra skipar
síðan einn formann í hverri stjórn.
Síðan er skyndilega án samráðs við
viðkomandi sveitarfélag búin til ný
yfirstjórn allra þessara stjórna og
þá yfirstjórn skipa formenn allra
þessara fjögurra nefnda, sem auð-
vitað eru allir skipaðir af ráðherran-
um og reyndar allir samflokksmenn
ráðherrans og síðan bætt við tveim-
ur embættismönnum úr ráðuneyt-
inu. Þarna er bersýnilega reynt að
skerða þann atbeina og þau áhrif,
sem sveitarfélagið átti þó að hafa
á stjórnir þessara heilsugæslu-
stöðva og fyrir þessari skipan er
engin lagastoð."
Þarna lýsir borgarstjóri afdrátt-
arlaust yfir því, að án stuðnings í
lögum séu framsóknarmenn að
sölsa undir sig yfirstjórn heilsu-
gæslustöðva í Reykjavík. Hvorki
borgaryfirvöld né Reykvíkingar
geta við það unað. Með því að gera
starfsemi heilsugæslustöðva háða
ríkisvaldinu á þennan hátt eykst
hættan á því að starfsemi stöðv-
anna taki mið af öðru en þjónustu
við borgarbúa. Reykvíkingar eiga
að standa fast á rétti sínum í þessu
efni og sporna gegn miðstýringar-
áráttunni sem þarna kemur fram
og strax lýsir sér í því að deilt er
út pólitískum bitlingum.
Hlutverk samstarfsráðs
Þessi vinnubrögð framsóknar-
mannanna í heilbrigðisráðuneytinu
eru forkastanleg. Hi’ð sama er að
segja um nýjasta deilumál
Reykjavíkurborgar og heilbrigðis-
ráðuneytisins. Um nokkurt skeið
hefur verið starfandi nefnd á vegum
ráðuneytisins undir formennsku
Finns Ingólfssonar. í nefndinni sátu
fulltrúar sjúkrahúsanna þriggja í
Reykjavík, Borgarspítala, Landa-
kotsspítala og Landspítala. Nefndin
ræddi um samstarf spítalanna og
vildi að sett yrði á laggirnar sam-
starfsráð þeirra í því skyni að vinna
að samræmingu í störfum og verka-
skiptingu. Nefndin hafnaði hins
vegar hugmyndum Finns Ingólfs-
sonar um að samstarfsráðið hefði
Ijárráð spítalanna í sínum höndum,
enda lúta þeir hver og einn eigin
stjórn.
í frumvarpi til ljárlaga fýrir árið
1991 er vikið að því með óbeinum
hætti að samstarfsráðið deili út fjár-
veitingu til sjúkrahúsanna í
Reykjavík, sem nemur um 10 millj-
örðum á næsta ári samkvæmt frum-
varpinu. Er þessi fjárhæð nú í fyrsta
sinn sett á ósundurliðaðan fjárlaga-
lið, en hingað til hefur Ijárveitingum
verið skipt niður á hvert sjúkrahús-
anna þriggja. Tilkynnti heilbrigðis-
ráðherra á blaðamannafundi ný-
lega, að hlutverk samstarfsráðsins
yrði einkum að skipta þessu fé og
„Framsóknarmennskan
í heilbrigðismálunum
hefur birst í ýmsum
myndum en þó skýrast
í tilraunum aðstoðar-
manns ráðherrans og
væntanlega ráðherrans
sjálfs til að sölsa undir
sig og ríkið yfirstjórn
heilbrigðismála í
Reykjavík.“
sagði jafnframt að þetta mál hefði
verið í vinnslu um nokkurn tíma á
vegum ráðuneytisins með aðild
„fulltrúa frá sjúkrahúsunum þrem-
ur, en frumkvæðið sagði hann vera
frá fulltrúum Landakots og Borg-
arspítala," eins og segir í frétt
Morgunblaðsins síðastliðinn mið-
vikudag. Í blaðinu á fimmtudag
bera þeir þessa staðhæfíngu til
baka, Arni Sigfússon, borgarfulltrúi
og formaður stjórnar Borgarspítal-
ans, Jóhannes Pálmason, fram-
kvæmdastjóri Borgarspítalans, og
Logi Guðbrandsson, framkvæmda-
stjóri Landakotsspítala. Segja þeir
allir, að það sé alrangt hjá ráðherr-
anum, að nefndin hafi samþykkt
að samstarfsráðið skipti peningum
á milli spítalanna og hvað þá heldur
eftirSímon
*
Ivarsson
Stjórn Tónlistarbandalags ís-
lands hefur sent Sambandi
íslenskra sveitarfélaga og bæjar-
og sveitarstjórnum bréf þar sem
hvatt er til þess að stuðla að stofn-
un tónlistarfélaga og efla starfsemi
þeirra sem eru starfrækt nú þegar.
Sams konar bréf hefur verið sent
til allra tónlistarskóla og starfandi
tónlistarfélaga.
hitt, að frumkvæðið hafi komið frá
Landakoti og Borgarspítala.
Rekstur sjúkrahúsa er flókinn og
viðkvæmur. Ekki er aðeins nauð-
synlegt að gæta þar ýtrustu spar-
semi undir eftirliti rétt kjörinna
stjórnvalda heldur þurfa þau einnig
að halda þannig á málum, að
ábyrgðin á ráðstöfun Ijármuna sé
skýr og ótvíræð. Hljóta að gilda þar
sömu lögmál og í öðrum rekstri,
að leiðin sé sem styst á milli 'þess
sem aflar fjármunanna og ráðstafar
þeim. Með því að fela samstarfsráð-
inu að útdeila Ijármagni er verið
að hverfa frá þessari meginstéfnu.
A blaðamannafundinum tók heil-
brigðisráðherra jafnframt fram, að
yrði ekki samstaða innan sam-
starfsráðsins myndi ráðherra úr-
skurða um ágreining. Þannig er
verið að færa úthlutunarvaldið beint
inn á borð ráðherrans — eða aðstoð-
armanns hans. Er það í samræmi
við framsóknaráráttuna, að stjórn-
málamenn eða gæðingar þeirra eigi
að vera að vasast í öllu, stóru og
smáu.
Laumuspil ráðherrans og aðstoð-
armanns hans við málatilbúnaðinn
er til skammar. Hvers vegna er
reynt að koma þeirri ranghugmynd
á framfæri, að Landakotsspítali og
Borgarspítali hafi óskað eftir þess-
um miklu völdum samstarfsráðsins?
Hvers vegna er úthlutunarvald
ráðsins kynnt fyrst í frumvarpi til
fjárlaga? Hefur ráðherrann tryggt
sér þingmeirihluta fyrir því að gera
stjórnir sjúkrahúsanna ófjárráða?
Helsta ástæða þess, að TBÍ telur
brýnt að stofnuð verði tónlistarfé-
lög, er tvíþætt. í fyrsta lagi til að
efla tónlistarlífið um landið svo að
almenningur geti þroskað og aukið
'þekkingu sína á tónlist og fengið
notið hennar. í öðru lagi eru fjöl-
margir tónlistarskólar starfræktir
út um land allt og er sú starfsemi
til mikillar fyrirmyndar. Margir tón-
listarmenn hafa lokið námi hér
heima, að viðbættu framhaldsnámi
erlendis. Við höfum eignast marga
frábæra tónlistarmenn sem við get-
um verið stolt af. Þessi hópur fer
sífellt stækkandi en hefur sáralítið
starf við tónlistarflutning hér á
landi. Á sama tíma fær almenning-
ur ekki notið ávaxta af kunnáttu
og hæfni þeirra. Stjórn TBÍ telur
því mjög biýnt að gert verði átak
í stofnun og eflingu tónlistarfélaga
á íslandi með áskriftarmeðlimum
og stuðningi bæjar- og sveitarfé-
laga.
Hvers vegna tónlistarfélag?
Með þessu formi tel ég að best
sé hægt að halda uppi öflugu og
skipulegu tónleikahaldi. Til þess að
læra að meta tónlist þarf langa og
reglubundna þjálfun í að hlusta.
Síðan kemur skilningurinn og vitn-
eskjan. Til að öðlast næmleika
skynfæranna á tónlist, er ekki
nægjanlegt að sækja eina, tvenna
eða þrenna tónleika á ári. Þeir þurfa
að vera fleiri. Til þess að tónlistar-
menning okkar fái að eflast enn
frekar, þurfum við virk tónlistarfé-
lög um land allt. Öðruvísi getur
tónleikahald ekki náð markvissri
uPPbyggingu og verður aðeins
hálfkák.
Hvernig er staðan í dag?
Byggð hafa verið félagsheimili
út um land allt sem hugsuð voru
til eflingar menningarstarfsemi.
Björn Bjarnason
Hvað veldur því að ráðherrann seg-
ir það höfuðatriði í tillögum nefnd-
arinnar um framtíðarsamstarf
sjúkrahúsanna í Reykjavík, sem
beinlínis var hafnað í nefndinni?
Er það í samræmi við stjórnar-
skrána að afhenda jafnstóran sjpð
og hér um ræðir, 10 milljarði króna,
til úthlutunar í nefnd? Á ekki Al-
þingi sjálft að hlutast til um skipt-
ingu á þessari fúlgu? Að nauðsyn-
legt sé að bera fram spurningar af
þessu tagi sýnir, hve illa hefur ver-
ið staðið hér að verki á vegum fram-
sóknarmannanna í heilbrigðisráðu-
neytinu. Þeir komast ekki einungis
að röngum niðurstöðum heldur
standa þannig að málum, að ófriður
um þau er óhjákvæmilegur og
ástæða til að efast um lögmætið.
Höfundur er aðstoðarritstjóri
Morgvnblaðsins ogíframboði í
prófkjöri sjálfstæðismanna í
Reykjavík.
„Stjórn TBÍ telur því
mjög brýnt að gert
verði átak í stofnun og
eflingu tónlistarfélaga
á Islandi með áskriftar-
meðlimum og stuðningi
bæjar- og sveitarfé-
laga.“
Einnig hafa tónleikar verið haldnir
í kirkjum vegna góðs hljómburðar
sem margar þeirra hafa. Þá hefur
verið mikil gróska I tónlistarskólun-
um, eins og áður segir og kórstarf-
semi er í blóma. Mikilvægur þáttur
hefur þó gleymt. Markviss upp-
bygging tónlistarflutnings hefur
orðið útundan í skipulagi um tón-
list, sem er einn mikilvægasti þátt-
urinn. Tónlistarskólar hafa útskrif-
að tónlistarmenn sem kenna svo í
tónlistarskóla nemendum sem verða
síðan kennarar. Myndast hefur
hringrás þar sem sköpunin hefur
ekki fengið notið sín sem skyldi.
Tónlistarnemi sem er búsettur á
landsbyggðinni hefur litla og oft
enga möguleika á að öðlast nauð-
synlega víðsýni og þroska í tónlist-
arnámi, sem tónleikar gætu veitt
honum. Þó eru til ánægjulegar und-
antekningar, t.d. á Isafirði. Hér
erum við miklir eftirbátar ná-
grannaþjóða okkar, og eiga þær
erfitt með að skilja það aðgerða-
og skipulagsleysi sem hér ríkir. Við
verðum að sætta okkur við þá stað-
reynd að tónleikar standa ekki und-
ir sér ijárhagslega. Ef við krefj-
umst þess af tónlistarmanninum að
hann leggi sig allan fram við tónlist-
arflutning, verðum við að skapa
honum skilyrði til þess. Ef til vill
vaknar sú spurning hvort þetta sé
RENAULT 21NEVADA 4x4
FJÓRHJÓIADRIFINN í FULLRI STÆRÐ. Rúmgóður ferðabíll fyrir þá sem gera miklar kröfur:
öflug og sparneytin 120 hestafla vél, fimm gírar, framdrif/aldrif með læsanlegu afturdrifi og
sjálfstæð, slaglöng fjöðrun, vökvastýri, fjarstýrðar samlæsingar, litað gler, rafdrifnar rúður,
fullkomlega stillanlegt bílstjórasæti, tvískipt og fellanleg aftursæti (V3-2/3), farangursgrind.
Renault 21 Nevada 4x4 er traustur ferðabíll allt árið, hvernig sem viðrar. Reynsluakstursbíll
bíður þess að þú takir hann til kostanna. staðgreiðsluverð frá 1.495.000.- kr. skv. tollgengi í
september 1990. 3ja ára ábyrgð og 8 ára ábyrgð á ryðvörn
Bilaumboðið hf
KRÓKHÁLSI 1, REYKJAVlK, SlMI 686633
RENAULT
Ferá kostum ~1
Hvað hefur gleymst?
Tilgangur