Morgunblaðið - 20.10.1990, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 20. OKTÓBER 1990 -
Stjórn Útvegsbændafélags Vestmannaeyja, frá vinstri: Hjörtur Her-
mannsson, Sigurður Einarsson, Hilmar Rósmundsson, Leifur Arsæls-
son, Þórður Rafn Sigurðsson, Oskar Matthíasson og Magnús Kristins-
son. Á myndina vantar Gísla Val Einarsson.
*
Utvegsbændafélag Vestmannaeyja 70 ára:
k......
Oft sviptingasamt
Morgunblaðið/Sigurgeir Jónason
Séð yfir hluta Vestmannaeyjahafnar þar sem siglutrén eru eins og þéttur skógur.
í útgerð í stærstu
verstöð landsins
10,43% af öllum kvóta landsins 1 Eyjum
Útvegsbændafélag Vestmannaéyja var stofnað 20. október 1920 en
hét um árabil Útvegs- og atvinnurekendafélag Vestmannaeyja.
Fyrsti formaður var Viggó Björnsson bankastjóri en félagið var
fyrsta félag útvegsmanna á landinu. 153 voru í félaginu 1927 og
greiddu þá 5 krónur í árgjald, sama árgjald var 1937 en þá voru 153
í félaginu. Hlutverk félagsins hefur alla tíð verið að gæta hagsmun-
ar og hagræðingar í útgerð í Vestmannaeyjum, stærstu verstöð lands-
ins. I tilefni afmælisins ræddi Morgunblaðið við nokkra útvegsbænd-
ur í Eyjum.
„í upphafí félagstofnuparinnar
voru menn sendir utan til að kanna
hagræðingu í útgerð m.a. í Noregi“
sagði Hilmar Rósmundsson formað-
ur Útvegsbændafélags Vestmanna-
eyja, „en hlutverk félagsins er að
gæta hagsmuna útgerðarinnar,
halda félögum saman og mynda
félagsskap um öll þau mál sem á
brenna“. Nú eru í félaginu 60 bátar
og 56 útgerðarmenn sem eiga flota
upp á alls 12.198 tonn á móti nokkr-
um hundnið tonnum í upphafi fé-
lagsins. Á síðustu þremur árum
hefur floti Eyjamanna stækkað um
20% og Vestmannaeyjar eru óum-
deilanlega stærsta verstöð landsins
með 10,43% af öllum kvóta lands-
ins. Næst stærsta verstöðin,
Reykjavík, er með 8,15%.
Auk Viggós Bjömssonar hafa
eftirtaldir menn verið formenn út-
vegsmanna í Eyjum: Jónas Jónsson
til 1954 eftir að Viggó lét af for-
mennsku, Björn Guðmundsson til
1962, Jóhann Pálsson til 1966,
Björn Guðmundsson aftur og þá til
1979, Kristinn Pálsson til 1986 og
Hilmar Rósmundsson síðan. Út-
vegsbændafélag Vestmanneyja
hafa alla tíð verið með öflugustu
útvegsmannafélugum landsips en
það er 20 árum eldra en L.Í.Ú. sem
átti hálfrar alda afmæli í fyrra.
„Víst eru menn uggandi um
framhaldið það er mikið áhyggju-
efni að allir helstu nytjastofnar við
landið eru fullnýttir og útlitið er
t.d. mjög dökkt með loðnuna“ sagði
Hilmar Rósmundsson í sambandi
við Morgunblaðið, „en Vestmanna-
eyjar njóta hins vegar sterkrar
stöðu og hlutfall verðmæta úr sjó
hefur um langt árabil verið á bilinu
10-15% frá Vestmannaeyjum“.
„Við stjórnarmenn höfum verið
að undirbúa afmælishátíð" sagði
Magnús Kristinsson -útvegsbóndi í
samtali við Morgunblaðið. „Aðal-
fundur er á afmælisdaginn og hóf
um kvöldið. Margir góðir gestir
munu koma þeirra á meðal Halldór
Ásgrímsson, sjávarútvegsráðherra,
Kristján Ragnarsson, form. L.Í.Ú
og Björn Jósnson frá sjávarútvegs-
ráðuneytinu“. í tilefni afmælisins
ætlar félagið að gefa Byggðarsafni
Vestmannaeyjar fimm glerkassa til
að varðveita skipslíkön sem safnið
á. Baráttumál Útvegsbændafélags
Vestmannaeyja hefur alla tíð verið
að berjast fyrir bættum hagsmun-
um útvegsmanna og oft hefur félag-
ið verið s.tefnumarkandi í sjávarút-
vegsmálum. Þá hefur félagið alla
tíð verið frumheiji í bættum örygg-
ismálum sjómanna. Oft á tíðum
hefur gustað verulega um útgerð í
Eyjum og skemmst að minnast þess
þegar 20 bátar voru auglýstir til
sölu í Vestmannaeyjum. Þannig
hafa gífurlegar sviptingar átt sér
stað á löngu árabili en menn halda
ótrauðir áfram.
- á.j.
Vestmannaeyjar:
Nú er ekki nóg að vera dug’legnr
Vestmannaeyjum.
AFLASKIPIÐ Gullborg hefur gegnum árin skilað mörgum tonnum
á land í Eyjum. Aflakóngurinn Binni í Gröf átti bátinn ásamt Ein-
ari ríka Sigurðssyni og var skipstjóri á honum. Nú eiga synir Binna,
Friðrik og Benóný, Gullborgina og hafa gert hana út í áraraðir.
Morgunblaðið hitti þá bræður um borð í Gullborginni og spjallaði
við Benóní.
Bræðurnir Friðrik og Benóný Benónýssynir, synir Binna í Gröf.
„Ég byijaði til sjós 14 ára með
pabba og var mest megnis með
honum þar til ég fór í stýrimanna-
skólann. Árið 1970, þegar ég var
í 2. stigi Stýrimannaskólans, létum
við Friðrik bróðir smíða fyrir okkur
10 tonna bát í Bátalóni. Þann bát
gerðum við út í þijú ár og var það
upphafíð að útgerðarmennsku okk-
ar. Árið 1973 seldum við Bátalóns-
bátinn og keyptum Gullborgina af
dánarbúi pabba og Einari ríka og
höfum gert hana út síðan," segir
Binni um útgerðarferil þeirra
bræðra. Hann segir að fyrstu árin
hafí þeir gert bátinn út á troll en
síðan hafi þeir skipt yfir í netaveiði
og verið á henni allt árið að undan-
skildum tveim síðustu sumrum er
þeir stunduðu lúðulínu.
Binni segir kvótakerfið vera
mestu breytinguna varðandi útgerð
síðan hann byijaði í henni. „Aður
var keppni um að fiska sem mest
en nú verða menn að treina sér
kvótann svo þeir verði ekki hrein-
lega atvinnulausir seinni hluta árs-
ins. Þá er einnig meira spáð í gæði
fisksins og það verð sem fæst fyrir
hann. Við á Gullborginni erum að
fara á línu núna til þess að treina
kvótann en helmingur þess sem
veiðist á línu frá nóvember og fram
í febrúar er utan kvóta,“ segir hann.
Binni segir að það hafi alla tíð
verið erfitt að gera út en þó væri
það líklega enn erfiðara með til-
komu kvótans. Sérstaklega ætti
þetta við um þá sem væru með ný
og afkastamikil skip í höndunum
en hefðu kvóta af gömlum bátum
sínum. „Það er örugglega mjög er-
fitt að gera ný skip út í dag og nú
dugar mönnum ekki að vera dugleg-
ir og sækja stíft til að hala inn fyr-
ir ijárfestingunni. Allt er bundið í
kvótanum."
Hann segist þokkalega sáttur við
kvótakerfið en auðvitað megi um
það deila hvort ekki hefði verið rétt
að hafa sóknarmarkið áfram eins
og verið hefur. Hann segist hlynnt-
ur takmörkunum á útflutningi
ferskfisks því hann óttist offramboð
á mörkuðunum ef útflutningur
verður gefinn fijáls.
„Ég hef þá trú að útgerð geti
blómgast hér áfram eins og hingað
til en til að svo megi verða þurfa
menn að nota alla sénsa. Drýgja
kvótann sem mest og fá sem best
verð fyrir fiskinn. Ef mönnum tekst
það þá þarf engu að kvíða um
framtíð útgerðar í Eyjum.
Grímur
Ingólfur Kristins-
son - Afmæliskveðja
Frændi minn og fóstri, Ingólfur
Kristinsson frá Akureyri, er áttatíu
ára í dag.
Fyrstu kynni mín af „Údda“ eins
og við litla systir mín kölluðum
hann, voru í Kópavogi fyrir meira
en 30 árum er hann tók okkur „í
kleinu“ úti í kálgarði. Þá var mikið
hlegið og skríkt af þeirri kátínu og
gleði er ætíð hafa fylgt „kleinukarl-
inum“ frá Akureyri. Og enn hlær
þessi áttræði unglingur.
Ég stend alltaf í mikilli þakkar-
skuld við Ingólf og Grétu konu
hans heitna fyrir að hafa tekið við
mér á heimili þeirra að Helga-
magrastræti 34 á Akureyri, hýst
mig og fætt í fimm vetur árin 1963
til 1968. Það lýsir og greiðvikni
Ingólfs og frændrækni að taka við
villuráfandi unglingi að sunnan og
hjartagæsku hans að ganga hönum
í raun í föður stað.
Ingólfur Kristinsson fæddist á
Akureyri 20. október 1910. Foreldr-
ar hans voru Kristinn Jósfesson
(fæddur 1. ágúst 1863) á Krónu-
stöðum, í Saurbæjarsókn og Guð-
laug Stefanía Benjamínsdóttir
(fædd 12. ágúst 1870) á Stekkjar-
flötum í sömu sveit.
Systur Ingólfs voru þrjár: Helga
Sigríður fædd 27. júní í Samkomu-
gerði. Magnúsína fædd 1. janúar
1900 á Æsustöðum og Guðrún
fædd 24. október 1904, en hún dó
22. maí 1915.
Ingólfur ólst upp á Akureyri en
missti föður sinn ungur að aldri og
þurfti snemma að byija að vinna
fyrir sér. Hann vann m.a. við ullar-
þvott og fleira á Gefjun og síðar á
skrifstofu póstbátsins Drangs, en
lengst vann hann hjá Akureyrarbæ
í Sundlauginni eða í 25 ár.
Á yngri árum stundaði hann
íþróttir með íþróttafélaginu Þór og
Leikfimifélagi Akureyrar og fór
m.a. í sýningarferð til Reykjavíkur
og víðar. Þá starfaði hann og lék
með Leikfélagi Akureyrar og söng
í mörg ár með Karlakórnum Geysi.
26. nóvember árið 1932 kvæntist
Ingólfur Grétu Jónsdóttur (fædd
3. október 1910, dó 25. aprí! 1982)
og eignuðust þau 6 mannvænleg
börn. Þau eru: Hildur, maður henn-
ar er Guðlaugur Tómasson og eiga
þau 5 börn og 8 barnabörn. Örn,
hans kona er Elsa Valgarðsdóttir
og eiga þau 3 börn og 4 barna-
börn. Örlygur, kona hans er Ása
Jónsdóttir og eiga þau 4 börn og 4
barnabörn. Ingólfur, kona hans er
Sigrún Valdimarsdóttii1 og eiga þau
5 börn og 4 barnabörn, Gréta,
maður hennar er Sigurður Hall-
grímsson og eiga þau 4 börn og 2
barnabörn, og Oi’var, kona hans er
Erla Ólafsdóttir og eiga þau 2 börn.
Eru barnabörnin því orðin 23 að
tölu og barnabarnabörnin 22. Öll
börn Ingólfs búa fyrir sunnan, nema