Morgunblaðið - 29.11.1990, Blaðsíða 33

M.QRGtfNÖLAÐJE> F]IMMI|UyPAGURíNPV/PMBER) J990
Reuter
John Major, forsætisráðherra Bretlands, ásamt konu sinni, Normu,
við embættisbústað forsætisráðherra að Downingstræti 10 í Lundún-
um.
togar EB-ríkjanna saman í Róm til
að ræða framtíðarþróun banda-
lagsins á efnahags- og stjómmála-
sviðinu, neyðaraðstoð við Sovétrík-
in, Persaflóadeiluna ofl. Major þyk-
ir hafa gefið til kynna að hann sé
hlynntur tilslökunum í Evrópumál-
unum en hann hefur verið varfær-
inn í yfírlýsingum sínum. Embætt-
ismenn í Bmssel segja hann hæf-
ari og liprari samningamann en
Thatcher en þegar grannt er skoð-
að hefur hann enn ekki lýst yfír
afdráttarlausri andstöðu við það
hvernig Thatcher hélt á þessu
málaflokki. Hann hefur sagt að
ekki komi til greina að fórna sterl-
ingspundinu á altari evrópskrar
einingar og lagt til málamiðlun í
deilunni um sameiginlegan gjald- •
miðil EB-ríkjanna. Sjálfur sagði
Major í gær að Bretar myndu taka
fullan þátt í því starfí sem við
blasti á vettvangi Evrópubanda-
lagsins og ætluðu sér þar ákveðið
forystuhlutverk.
Forsætisráðherranum nýja hefur
helst verið fundið það til foráttu
að hann sé fremur litlaus. Hann
þykir ekki sérlega sannfærandi í
sjónvarpi þótt hann sé sagður hafa
tekið framfömm á þessum vett-
vangi. Styrkur hans þykir jafn-
framt felast í þessu. í huga almenn-
ings er hann fölskvalaus, geðugur
í hvívetna og laus við tiltekna „fjöl-
miðlaímynd“. Hann nýtur velvildar
úti í þjoðfélaginu og styrkur hans
innan íhaldsflokksins er ótvíræður
nú þegar hann hefur tekið við
embætti forsætisráðherra á tíma-
mótum í stjómmálasögu Bretlands.
Vonast til að John Major
verði þjálli en Thatcher
London. Reuter. . —'
LEIÐTOGAR vestrænna ríkja létu í gær í Ijós vonir um að John
Major forsætisráðherra Bretlands tæki ekki jafn harða afstöðu til
samvinnu Evrópubandalagsríkjanna (EB) og Margaret Thatcher,
forveri hans á stóli forsætisráðherra.
George Bush Bandaríkjaforseti
ræddi við Major í síma og sagðist
hlakka til þess að eiga samstarf við
hann og viðhalda því sérstaka sam-
bandi sem verið hefur í millum
Bandaríkjanna og Bretlands. Tos-
hiki Kaifu forsætisráðherra Japans
sagðist vona að Major myndi stjórna
í anda Thatcher.
Talsmaður Helmuts Kohls, kansl-
ara Þýskalands, sagði kanslarann
gera ráð fyrir því að Major yrði
þjálli en Thatcher í Evrópumálun-
um. í sama streng tók talsmaður
franska utanríkisráðuneytisins.
Talsmaður ítalska utanríkisrðau-
neytisins sagði að enda þótt menn
teldu að Major væri hlynntari nánu
Evrópusamstarfí en Járnfrúin yrðu
menn að bíða léiðtogafundarins í
Róm í desember til þess að fá
vísbendingar um framhaldið.
Bandaríska blaðið New York Ti-
mes birti í gær ritstjórnargrein um
leiðtogaskiptin í Ihaldsflokknum
breska og endurspeglar hún afstöðu
ýmissa stórblaða um heim allan.
„Stjórnarferli Margaret Thatcher
kann að vera lokið en með því að
velja John Major sem eftirmann
hennar er tryggt að stefna hennar
lifir áfram,“ sagði blaðið. Bresk
blöð ráðlögðu Major hins vegar
mörg hver að láta Thatcher ekki
ráða um of ferðinni í aðgerðum
stjórnarinnar.
Niðurstöður leiðtogakjörsins
féllu í góðan jarðveg á fjármála-
heiminum. Sterlingspundið hækk-
aði strax á gjaldeyrismörkuðum í
Asíu og Evrópu. Þvert á spádóma
lækkuðu hlutabréf hins vegar í
London. Sérfræðingar spáðu að
pundið ætti eftir að hækka meira
í kjölfar breytinganna á bresku
stjórninni.
Yfirmaður norsku leyniþjónustunnar:
Njósnir Sovétmanna
stöðugt umfangsmeiri
Ósló. Frá Helge Sorensen, fréttaritara Morgunblaðsins.
STARFSEMI sovésku leyniþjónustunnar í Noregi er nú meiri en
nokkru sinni fyrr. Hún leitast oft við að komast í tengsl við norska
áhrifamenn og leggur mikla vinnu í að afla uppljóstrara. Þetta sagði
Svein Urdahl, nýskipaður yfirmaður norsku leyniþjónustunnar, á
fundi með norskum varnarmálayfirvöldum í Ósló á mánudagskvöld.
Urdahl hélt því fram að frásagn-
ir norskra fjölmiðla af breytingun-
um í Sovétríkjunum hefðu fengið
fólk til áð halda að starfsemi sov-
ésku leyniþjónustunnar hefði
minnkað en það væri mikill mis-
skilningur. „Eina breytingin sem
við höfum orðið varir við er að starf-
semin er nú meiri en nokkru sinni
fyrr,“ hafði dagblaðið Aftenposten
eftir Urdahl í gær.
Urdahl sagði einnig í ávarpi sínu,
sem bar yfirskriftina „Leyniþjón-
ustan á tímum glastnostt‘, að starf-
semi sovésku leyniþjónustunnar
væri mest í mið-austurhluta lands-
ins. Hún legði mesta áherslu á sam-
vinnu við blaðamenn, stjómmála-
menn og kaupsýslumenn. Sömu
sögu væri líklegast að segja um
önnur aðildarríki Atlántshafs-
bandalagsins. Urdahl viðurkenndi
að norska leyniþjónustan hefði eng-
in svör við því hvers vegna njósna-
starfsemi Sovétmanna væri svo
viðamikil í Noregi.
Hann sagði ennfremur að pólska
leyniþjónustan hefði ekki lagt niður
starfsemi sína í landinu. Pólskir
útsendarar stunduðu enn viðamikl-
ar njósnir. Einnig væri vitað að í
tékkneska sendiráðinu væru menn
sem hefðu einkum haft það hlut-
verk að stunda njósnir. Margt benti
þó til þess að sú starfsemi hefði
lagst niður fyrir um ári. Sama væri
að segja um búlgarska sendiráðið.
Urdahl lagði í ræðu sinni áherslu
á að matvælaskorturinn í Sovétríkj-
unum gæti leitt til mikillar ólgu þar
í landi og jafnvel nýrrar byltingar.
Hann spáði því einnig að sovéskir
flóttamenn myndu flykkjast yfir
landamærin til Noregs eftir áramót.
FOX
Laugavegi 23, sími 621666
íraksstjórn:
Úrslitakostir SÞ leiða
til gjöreyðingarstríðs
Kínverjar hyggjast ekki beita neitun-
arvaldi gegn beitingu hervalds
Bagdad, Brussel, París, SÞ. Reuter.
ÍRAKAR sögðu í gær að Bandaríkjastjórn leiddi gjöreyðingarstríð
yfir heimsbyggðina með því að beita sér fyrir því að Sameinuðu
þjóðirnar settu þeim úrslitakosti, sem yrðu sniðgengnir með öllu.
Tillaga um að beita megi íraka hervaldi kalli þeir ekki hersveitir
sínar í Kúvæt heim verður borin undir atkvæði í dag. Kínveijar gáfu
í skyn í gær að þeir hygðust ekki beita neitunarvaldi við atkvæða-
greiðsluna.
Fulltrúi Saddams Husseins ír-
aksforseta sagði að George Bush
Bandaríkjaforseti ætti að beita sér
fyrir friðsamlegri lausn deilunnar í
stað þess að sækjast eftir heimild
til hernaðaraðgerða. „Bush er að
leiða gjöreyðingarstríð yfir heims-
byggðina," sagði hann Qg bætti við
að Irakar myndu sniðganga með
öllu fyrirhugaða ályktun SÞ.
Bandaríkjamenn geta reitt sig á
stuðning ellefu ríkja af fimmtán,
sem aðild eiga að Oryggisráði SÞ.
Af þeim fimm þjóðum sem hafa
neitunarvald eru Kínveijar þeir einu
sem ekki hafa lýst yfir stuðningi
við ályktunina. Qian Qichen, ut-
anríkisráðherra Kína, gaf þó í skyn
í gær að þeir myndu ekki beita
neitunarvaldi við atkvæðagreiðsl-
una i dag.
Ekki var tilkynnt í gær hvort
írökum yrði gefínn frestur til 1. eða
15. janúar til að kalla hersveitirnar
í Kúvæt heim. Bandarískir og sov-
éskir embættismenn sögðu þó að
miðað yrði við 15. janúar.
Sjötíu ítalskir gíslar í írak héldu
heimleiðis frá Bagdad í gær ásamt
fyrrum biskupi grísku rétttrúnaðar-
kirkjunnar í Jerúsalem, Hilarion
Capucci, sem hafði fengið þá lausa.
Saddam hefur einnig fallist á að
frelsa alla belgíska gísla í landinu
í tilefni af heimsókn Baldvins
Belgíukonungs til Alsírs.