Morgunblaðið - 29.11.1990, Side 57

missti fljótttrú á sósíalíska kerfinu.
Frá 1950 til 1955 starfaði Kojic
fyrir júgóslavneskt fyrirtæki í New
York, þar sem hann hitti konuefni
sitt, Guðrúnu Óskarsdóttur, dóttur
Óskars Halldórssonar, útgerðar-
manns. Árið 1955 fluttust þau Guð-
rún og Kojic til íslands. Þau eignuð-
ust fjórar dætur, írenu, Helenu,
Milunku og Alexöndru.
Eftir að hann kom til íslands
vann Kojic fyrst í fyrirtæki tengda-
föður síns. Eftir að starfsemi þess
dróst saman um 19ö7-68; fór Kojic
að fást við verzlun milli Islands og
Jugóslavíu. Þetta var mjög erfitt
viðfangsefni, þar sem margar höml-
ur voru á utanríkisverzlun bæði í
Júgóslavíu og á Íslandi, og Kojic
uppskar ekki alltaf eins og hann
átti skilið. Á tveim sviðum tókst
honum mjög vel. Annað var í sam-
bandi við Sigölduvirkjun, þar sem
Kojic var umboðsmaður fyrir En-
ergo-Project. 1985 var júgóslavn-
eskt fyrirtæki með lægsta tilboð í
vélar og tæki fyrir Blönduvirkjun.
En af einhveijum ástæðum fékk
það aðeins lítinn hluta af verkinu.
Hitt var í sambandi við útflutning
á lopa frá Islandi. Fyrir um 25 árum
komst Kojic í samband við ungan
júgóslavneskan hönnuð að nafni
Dobrila Smiljanic frá Sirogojno í
Júgóslavíu. Þetta samband átti eft-
ir að vera mjög mikilvægt bæði
fyrir sveitaþorpið Sirogojno, fyrir
Kojic og fleiri t.d. Álafoss hf. Fyrsta
árið voru aðeins flutt út nokkur
hundruð kg af ullarlopa, en það
jókst fljótt og frá 1977 hefur
Sirogojno vefið einn mikilvægasti
bandkaupandi frá Álafossi. Fyrir
Sirogojno hafði sambandið við Kojic
mikla þýðingu, og hefur það gert
Dobrilu og fjallabæinn Sirogojno
þekkt um alla Júgóslavíu. Sirogojno
selur nú ullarflíkur um allan heim,
sem eru eingöngu pijónaðar úr
íslenskri ull. Fyrir Sirogojno hafa
þessi viðskipti við ísland haft í för
með sér að bærinn er í dag mjög
nýtískiluegur og til fyrirmyndar
fyrir önnur júgóslavnesk sveita-
þorp. Þetta er saga, sem því miður
mjög fáir íslendingar þekkja.
Það var í sambandi við útflutning
á íslenzku bandi að ég kynntist
Kojic fyrir um það bil 10 árum.
Við vorum báðir útlendingar, sem
höfðum kvænst íslenskum konum
og áttum þess vegna auðvelt með
að skilja hvor annan. Auk þess var
Kojic mjög skemmtilegur maður,
sem kunni margar sögur. Oft rædd-
um við um ástandið í Júgóslavíu,
sem lá honum mikið á hjarta, og
hann gerði mikið til að efla sam-
bandið milli Júgóslavíu og íslands,
miklu meira en skylda hans sem
ræðismaður var. Árið 1988 var
honum veitt hin júgóslavneska al-
þýðuorða með gullstjömu. Hann
átti þann heiður skilið, .en fá lönd
hafa átt betri fulltrúa hér á íslandi.
Milutin Kojic mun verða saknað
af mörgum, sem hafa kynnst hon-
um, bæði íslendingum og Júgóslöv-
um, og ég votta konu hans og ijöl-
kyldu mína dýpstu samúð.
Ernst Hemmingsen
Við kveðjum nú á íslandi Milutin
Kojic, mann sem við bæði elskuðum
og virtum í ríflega aldaríjórðungs
vináttusambandi. Hugmyndaauðgi
hans og rík þörf til að bæta og
fegra umhverfi sitt varð til þess að
sú vinátta óx og dafnaði með ári
hveiju.
í grónum hlíðum Zakuta þráði
hann ísland og gerði okkur hið fjar-
læga land nærtækt með sögum og
frásögnum. Á íslandi hugsaði hann
svo á móti stöðugt um hvernig
mætti nýta hugvit Islendinga til að
bæta með því líf landa sinna. Af
slíkum hugrenningum varð til fræ
sem úr þroskaðist vinnan í Zlatibor
í sveitinni Sirogojno. Við fremur
hijóstrug lífsskilyrði óx fyrirtækið
„Sirogojno“ úr hinni aldagömlu
handpijónahefð bændakvenna þar
og framleiðir nú handpijónaðar
peysur og annan tískufatnað.
Sem ungur forstjóri fyrirtðekisins
komst ég í kynni við Milutin Kojic.
Hann heillaðist af flíkunum sem
nafnlausar bændakonur pijónuðu
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 29. NÓVEMBER 1990;
57
og skynjaði að náttúrulega hæfi-
leika þeirra mætti nýta utan landa-
mæra Júgóslavíu. Hann lýsti fyrir
mér íslensku ullinni og íslenskum
hefðum kringum hana og gerði mér
ljósa yfirburði hennar og kosti. Með
þessu var framtíð fyrirtækisins
„Sirogojno" ráðin. Hann sendi mér
sýnishorn hinnar mjúku íslensku
ullar í litbrigðum sem náðu frá
fíngerðu litrófi sauðkindanna
sjálfra til blossandi glæringa elds-
umbrota.
Þökk sé þessu framtaki Milutins
og hugsjónum okkar í Sirogojno
hefur íslensk ull borist þangað í
hartnær aldarfjórðung og
Sirogojno-peysur úr íslenskri ull eru
nú rótföst staðreynd. Þessi langvar-
andi samvinna milli íslands og
Júgóslavíu er nú oft til umfjöllunar
í fjölmiðlum, innan Júgóslavíu og
utan.
Milutin og hin kæra éiginkona
hans Hamely, glöddust yfir öllum
framförum í Sirogojno eins og sá
einn gleðst sem sér hugarfóstur
sitt lifna, vaxa og bera ávöxt. Kunn-
ingsskapur, vegna verslunarsam-
starfs, varð stig af stigi að sterkri
fjölskylduvináttu og var komu
Kojic-fjölskyldunnar ávallt beðið
með eftirvæntingu og tilhlökkun.
Okkur hjónum fór að þykja æ
vænna um Hamely og dæturnar
ijórar, Irenu, Helenu, Milunku og
Aleksöndru sem og barnabömin
Ármann og Persidu Guðnýju og
tengdasoninn Karl er þau bættust
í hópinn.
Erfitt er nú að horfast í augu
við þá staðreynd að nú sé þessi
kæri vinur kvaddur í hinsta sinn.
Okkur fannst alltaf nægur tími til
stefnu til að framkvæma þær hug-
myndir sem frá honum streymdu.
Skyndilega stöndum við nú eftir og
stór þakkarskuid okkar við hann
stendur ógreidd, hvort sem er til
viðskiptanna eða vináttunnar litið.
Starfið og vináttan hafa orðið til
þess að ég hef oft dvalist í
Reykjavík og mátti ég í hvert sinn
njóta ómældrar gestrisni á heimili
þeirra Milutins og Hamely. Enn er
ég hér á ferð og nú með eigin-
manni mínum og nánum vini Milut-
ins, honum Dragos. Ætlum við að
kveðja hér seinþreytandi ferðalang
milli Júgóslavíu og Islands, er lagð-
ist til hinstu hvílu á eyjunni, sem
heillaði hann ungan.
Með okkur í förinni er dálítið af
mold, sem hann verður ausinn í
dag. Moldin er rök, því er sú harma-
fregn barst í sveitina hans, Zakuta,
að Milutin ætti ekki afturkvæmt,
vætti regnið jörðina þar eins og
táraflóð. Við vinir hans söfnuðumst
um Miiutin sjálfan þegar hann kom
þangað.
Heimilið sem Milutin og Hamely
reistu sér í Zakuta bíður nú barna
þeirra og niðja til að fylla húsið
þeirri gleði sem Milutin geislaði frá
sér til allra sem elskuðu hann. Þetta
heimili endurminninganna verður
nú staður til að rifja upp minningar
og munum við öll safnast þar sam-
an með hans nánustu á ný.
Við þökkum elsku Milutin, fyrir
ógleymarilega vináttu.
Forstjóri og hönnuður „D.P.
Sirogojno", Dobrila Smilj-
anic, og eiginmaður hennar,
Dragos Smiljanic.
Það er með mikilli sorg sem við
höfum fengið fregnir af skyndilegu
fráfalli hr. Milutin Kojic, heiðurs-
ræðismanns Sambandslýðveldisins
Júgóslavíu á Islandi og handhafa
hinnar Júgóslavnesku Alþýðuorðu
með Gullstjörnu.
Á þessari sorgarstundu er við
kveðjum hr. Milutin Kojic er rétt
að líta yfir farinn veg. Hann var
borinn í hjarta Serbíu og fyrir mörg-
um árum fór hann til Islands og
fann þar nýtt heimili ijarri æsku-
slóðum. Síðan hefur hann í þijátíu
ár unnið að því að styrkja vináttu-
bönd þjóðanna tveggja. Hann átti
í hjarta sínu rúm fyrir bæði löndin
sín — Júgóslavíu og ísland. Árið
1967 varð hr. Kojic heiðursræðis-
maður Sambandslýðveldisins Júgó-
slavíu á íslandi og hefur af virðu-
leik verið verðugur fulltrúi ættjarð-
ar sinnar síðan.
Það urðu forréttindi mín að fá
að kynnast Milutin Kpjic sem ein-
staklingi, að finna ættjarðarást
hans og þrautseigju við að þróa
stjórnmálaleg og efnahagsleg
tengsl milli Islands og Júgóslavíu.
Hann átti innra með sér átthaga
sína á söinu stundu og hann til-
heyrði íslandi. Hann var stoltur af
báðum heimalöndum sínum og
þakklátur íslendingum, sem tóku
honum opnum örmum.
Hr. Milutin Kojic er allur, en
hans mun verða minnst af fjölskyld-
unni og miklum fjölda vina.
Fáni Júgóslavíu blaktir við hálfa
stöng í dag, til heiðurs manni sem
átti nógu stórt hjarta til að elska
tvær þjóðir. Við erum eftir til að
minnast hans og halda starfi hans
áfram — að styrkja tengslin milli
tveggja landa sem hr. Kojic lét sér
svo annt um.
Hr. Ziatan Kikic, sendiherra
Sambandslýðveldisins Júgó-
slavíu til Islands, með aðsetur
í Stokkhólmi.
t Ástkær eiginmaöur minn,
OLAFH. HANSEN,
lést laugardaginn 24. nóvember. Guðrún Hansen.
t
Ástkær móðir mín, tengdamóðir, systir, amma og langamma,
ÞÓRUNN G. THORLACIUS,
lést mánudaginn 26. nóvember 1990.
Útförin verður auglýst síðar.
Guðfinna A. Hjálmarsdóttir, Grímur J. Ingólfsson,
systkini, barnabörn og barnabarnabörn
hinnar látnu.
t
Móðurbróðir minn,
VILHJÁLMUR GRÍMSSON
frá Nikhóli,
lést 6. nóvember í Sidnéy, B.C., Kanada.
Fyrir hönd fjölskyldunnar,
Guðjón Guðjónsson.
Bróðir okkar, t TRAUSTI EYJÓLFSSON,
er látinn.
Úttörin fer fram frá Fossvogskapellu föstudaginn 30. þessa mán-
aðar kl. 3 síðdegis. Svala Eyjólfsdóttir, Pálmi Eyjólfsson.
t
Ástkær faðir, tengdafaðir og afi,
ÓLAFUR PÁLL BETÚELSSON
fyrrv. strætisvagnastjóri,
Langholtsvegi 156,
Reykjavík,
lést aðfaranótt 28. nóvember á Land-
spítalanum.
Kristján Ólafsson, Kolbrún Óðinsdóttir,
Hrafnhildur, Hrund og Hulda Sigríður Kristjánsdætur.
t
Utför
ÁGÚSTAR KJARTANSSONAR,
Jökulgrunni 3c,
Reykjavík,
fer fram frá Fossvogskirkju föstudaginn 30. nóvember
kl. 15.00.
Iðunn Kristinsdóttir,
Þórhildur Ágústsdóttir, Erling K. Antonsson.
t
Eiginmaður minn og faðir okkar,
GUÐMUNDUR JÓNSSON
bakarameistari,
Barmahlíð 45,
verður jarðsunginn frá Fossvogskirkju föstudaginn 30. nóvember
kl. 13.30.
Júlía Jóhanna Sigurðardóttir,
Jón Guðmundsson,
Ævar Guðmundsson,
Ingunn Guðmundsdóttir
og barnabörn.
t
Maðurinn minn og faðir okkar,
KJARTAN JÓNSSON
lögfræðingur,
Selbraut 26,
Seltjarnarnesi,
verður jarðsunginn frá Dómkirkjunni föstudaginn 30. nóvember
kl. 13.30.
Blóm vinsamlegast afþökkuð, en þeim, sem vilja minnast hans,
er bent á Krabbameinsfélag íslands.
Þorbjörg Pétursdóttir,
Pétur Kjartansson, Jón Kjartansson,
Magnús Kjartansson, Guðmundur Kjartansson,
Sigrún Kjartansdóttir, Margrét Kjartansdóttir,
Kristján Kjartansson,
tengdabörn og barnabörn.

t DR. MED. ÚRSÚLA LORE SCHAABER t Þökkum samúð og hlýhug vegna andláts og útfarar bróður okkar,
geðlæknir, JÓHANNS HALLMARS RAGNARSSONAR,
Hávallagötu 13, Engjavegi 1,
Reykjavík, Selfossi.
er lést í Landspítalanum 27. nóvember sl., verður jarðsungin frá Neskirkju föstudaginn 30. nóvember kl. 13.30. Guð blessi ykkur öll.
Erika Schaaber, Rannveig Ragnarsdóttir,
Regina Schaaber, Dalrós Ragnarsdóttir,
Jörg Schaaber, Sigrún Ragnarsdóttir,
Eva Schaaber, Marfn Ragnarsdóttir
vinir og vandamenn. og fjölskyldur.