Morgunblaðið - 18.12.1990, Síða 26

26
------MQRGGNBLAÐIÐ MvIÐJUDAGUR-4-8. -DESEMBER 199»
— sígildar sagnaperlur
Stefáns Júlíussonar.
í tilefni af 75 ára afmæli
Stefáns Júlíussonar og 50 ára afmæli
Kára litla hafa Kárabækumar þrjár verið
endurútgefnar. Þetta eru bækumar
Kári litli og Lappi. Kári litli í skólanum
og Kári litli í sveit.
Af sama tilefni em Kárabækumar
nú einnig boðnar í fallegri öskju.
Kárabækumar hafa margsannað gildi sitt
sem „tæki til að létta bömunum
lestramám“, eins og höfundur stefndi að.
ÆSKAN
Staðreyndir um endurreisn Þjóðleikhússins:
Slúðurtölur eða eðli-
leg- endurbygging
eftir Arna Johnsen
Ríkisendurskoðun gerir því
skóna að kostnaður við endurbygg-
ingu Þjóðleikhússins hafi farið 40%
fram úr kostnaðaráætlun þegar
tölur byggingarnefndar sýna að
rétt tala á þeim tímapunkti sem
greinargerð Ríkisendurskoðunar
er gerð er 7,6% sem er töluvert
innan eðlilegs fráviks í slíkri fram-
kvæmd. Mismunurinn á tölum
byggingarnefndar og Ríkisendur-
skoðunar byggist fyrst og fremst
á þremur atriðum. í fyrsta lagi
miðar Ríkisendurskoðun við frum-
kostnaðaráætlun upp á 540 millj.
kr. í september 1989 og framreikn-
ar hana hráa í nóvember 1990 án
þess að taka tillit til eðlilegrar
framvindu málsins. Hins vegar
tekur Ríkisendurskoðun kostnað-
artölu í dag, samkvæmt verksamn-
ingi, og kallar síðan mismuninn á
þeirri tölu og frumkostnaðaráætl-
un, umfram kostnaðaráætlun.
Þetta er kynlegur leikur og til þess
eins að vekja tortryggni á við-
kvæmu framkvæmdastigi.
Draugagangur í
prósentureikningi
Staðreynd málsins er einföld. 540
nillj. kr. kostnaðaráætlun á þávirði
crónunnar miðaði við tvær lotur í
'ramkvæmd endurreisnar Þjóðleik-
hússins. Hluti 1. lotu af 540 millj.
kr. var um 340 millj. kr. í ágúst
1990 þegar verksamningur var
gerður og tekin hafði verið ákvörð-
un um efnisval, tæknibúnað, lagna-
kerfí og flest alla þætti verksins
var þessi 340 millj. kr. tala komin
upp í 491 millj. kr., framreiknuð
með raunhæfum kostnaði tækni-
búnaðar sem er stærsti liður verks-
ins og með virðisaukaskatti sem
ekki var gert ráð fyrir í 540 millj.
kr. áætluninni þar sem ekki lá ljóst
fyrir hvort af þeirri skattheimtu
yrði og stærstu þættir endurreisn-
arinnar voru ekki söluskattsskyldir.
Þegar Ríkisendurskoðun skilar
sinni niðurstöðu hefur henni því
hreinlega láðst þegar prósentan er
reiknuð út að taka tillit til 151
millj. kr. hækkunar í eðlilegri fram-
vindu málsins fram að fram-
kvæmdastigi og ca. 35 millj. kr.
virðisaukaskatti vegna 2. lotu, alls
Árni Johnsen
um 180 millj. kr. gat, og er ekki
að furða að prósentutölur um um-
framkostnað fari á flug þegar slíkur
draugagangur er í kerfinu.
Staðreyndirnar þegar
„sjúklingurinn var opnaður"
Fjaðrafokið í ýmsum áttum eftir
að búið var að taka ákvörðun af
ríkisstjórn og Alþingi um endur-
byggingu Þjóðleikhússins, hefur
kostað mikla peninga, tíma og
kjaftæði, en menn skulu minnast
þess að yfir 90% af kostnaði verks-
•ins er beinlínis vegna endurbygg-
ingar lagna- og tæknikerfís hússins
sem var í einu orði sagt, hand-
ónýtt. Innan við 10% af kostnaði
er vegna breytinga af hálfu arki-
tekta til þess að gera Þjóðleikhúsið
að mun betra leikhúsi, en hver ein-
asti maður sem hefur komið í Þjóð-
leikhúsið að undanförnu til þess að
kynna sér málið hefur sannfærst
um að þar er verið að vinna gott
mál. Þótt menn geti greint á um
hvprt það eigi að vera Þjóðleikhús
á íslandi eða ekki, þá eru flestir
sammála um að Þjóðleikhús Is-
lands, sem er staðreynd og eitt af
menningarakkerum þjóðarinnar,
skuli vera í þokkalegu ásigkomulagi
og til sóma en ekki vansæmdar.
Endurreisn hússins er dýrt verk og
vándasamt og sumir kostnaðarliðir,
eins og til að mynda hönnun, eru
í hærri kantinum vegna þess að
hluta hönnunar þarf að vinna á
framkvæmdatímanum sem er mjög
skammur.
Fjáiveitinganefnd Alþingis fylgdi
þessu verki úr hlaði. Það hefur
vissulega farið í hærri kantinn en
ekki lægri miðað við það sem menn
vonuðu áður en „sjúklingurinn var
opnaður" til aðgerðarinnar en að
mestu leyti er það vegna uppsafn-
aðs 60 ára vanda og slugs í við-
haldi mannvirkisins allt frá því að
húsið var vöruskemma breska hers-
ins um árabil.
Þjóðleikhúsið verður opnað 15.
mars nk. frágengið í aðalsal, Krist-
alssal á 2. hæð og samliggjandi
göngum, en 1. hæð með göngum
og fatahengi verður á smíðastigi.
Byggingarnefnd leggur til að lokið
verði við ganga 1. hæðar, lyftu fyr-
ir hreyfihamlaða, fatahengi undir
aðalsal og anddyri næsta sumar
áður en nýtt leikár hefst, en loka-
framkvæmd þess verks sem ákveðið
hefur verið að verði unnin sumarið
1992 á eðlilegum lokunartíma Þjóð-
leikhússins, en þá fyrst kemst stór
hluti nýja lagnakerfisins á full not.
í Þjóðleikhúsið koma að jafnaði
yfir 100 þúsund íslendingar árlega
og það er ástæða til þess að brýna
menn til baráttu fyrir eðlilegum
verklokum. í stöðunni mæðir mest
á Svavari Gestssyni menntamála-
ráðherra og Ólafí Ragnari
Grímssyni fjármálaráðherra og sem
betur fer eru þeir ekki vanir að
hopa þótt á gangi með pusi, en fjár-
veitinganefnd hefur lengi haft það
að kjörorði að ljúka við mikilvæg
verk fljótt og vel og ég efa ekki
að hún leggur kapp á það þótt
knappur sé stakkurinn, enda lá
ljósts fyrir frá upphafi að úr því
að farið var í þetta verk verður að
ljúka því hið snarasta.
Höfundur er formaður
byggingarnefndar
Þjóðleikhússins.
■ HÉRAÐSBÓKASAFN
Rangæinga hefur nú breytt opnun-
artíma. I vetur verður safnið opið
sem hér segir: Mánudaga frá 13-17,
þriðjudaga frá 19-21 og föstudaga
13-17. 15. desember til 15. janúar
er sektarlaust tímabil.
yv 1 /f / -Wt/;