Morgunblaðið - 18.12.1990, Qupperneq 42

42
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 1990
Framkvæmdastjóri NATO:
Eitt merkilegasta ár
í sögu bandalagsins
Briissel. Frá Kristófer M. Kristinssyni, fréttaritara Morgunblaðsins.
FUNDUR utanríkisráðherra að-
ildarríkja Atlantshafsbandalags-
ins (NATO) hófst í gær. Manfred
Wörner framkvæmdastjóri banda-
lagsins, sagði í ávarpi í upphafi
fundarins að árið sem nú væri að
ljúka væri eitt það merkilegasta
í sögu bandalagsins. Framtíðarsýn
gærdagsins, væri raunveruleiki
dagsins í dag, Þýskaland stæði
sameinað innan NATO og óðum
væri unninn bugur á skiptingu
Evrópu.
Á fundinum fjalla ráðherramir
m.a. um framkvæmd ákvarðana leið-
togafundar NATO í London í sumar
en endurskoðun ýmissa þátta varnar-
samstarfsins á að ljúka fyrir næsta
vor. Ástandið við Persaflóa var og á
dagskrá fundarins og lýstu ráðherr-
arnir yfir því að skilyrðislaus heim-
Evrópubandalagið:
Endurskoð-
kvaðning innrásarliðs íraka frá Kú-
væt væri forsenda fyrir friðsamlegri
lausn Persaflóadeilunnar.
Búist er við því að ráðherramir
ræði samskipti NATO og Evrópu-
bandalagsins (EB) og hlutverk þess
síðamefnda í framtíðarvörnum og
öryggi Evrópu. Gianni De Michells,
utanríkisráðherra Ítalíu og forseti
ráðherraráðs EB, sagði við blaða-
menn í Bmssel í gær að Vestur Evr-
ópusambandið yrði í framtíðinni
kjarninn í hinni evrópsku stoð sam-
starfsins innan NATO. Lögð yrði
áhersla á aðild þeirra aðildarríkja
EB sem eru innan NATO að sam-
bandinu í framtíðinni, þ.e. Danmörku
og Grikkland. Ekki er ljóst hver staða
Islands og Noregs verður ef aðild
að EB verður forsenda fullrar þátt-
töku í varnarsamstarfi Evrópuríkj-
anna.
Reuter
Andstæðingar Iliescus forseta í mótmælagöngu í Timisoara á ársaf-
mæli rúmensku byltingarinnar á laugardag. Á innfelldu myndinni
stendur drengur við blómsveiga sem lagðir voru við grafir þeirra
sem liðsmenn öryggislögreglu Nicolae Ceausescus, Securitate, skutu
í byltingunni.
Stjórnmálaólga á ársafmæli byltingarinnar í Rúmeníu:
“nstSf1' Rseða við stj ómarandstöðu
um þátttöku í ríkisstjórn
Fjöldafundur í Timisoara krefst afsagnar Iliescus forseta
Búkarest, Timisoara. Reuter, The Daiiy Telegraph.
FULLTRÚAR Frjálslynda þjóðarflokksins (NLP) í Rúmeníu og ríkis-
stjórnar Endurreisnarráðsins hófu í gær viðræður um möguleika á
myndun samsteypustjórnar, að sögn útvarpsins í höfuðborginni Búk-
arest. „Rætt var um að halda áfram viðræðum næstu daga. NLP hét
því að ræða við aðra stjórnarandstöðuflokka til að finna mögulega
leið til þátttöku flokkanna í ríkisstjórn," sagði útvarpið. Það hafði
eftir Petre Roman forsætisráðherra að ísinn hefði verið brotinn og
góðar líkur væru á árangri í viðræðunum. Stjórnarandstæðingar
hafa efnt til fjöldafunda gegn stjórnvöldum undanfarnar vikur, verk-
föll eru tíð enda mikill skortur á ýmsum lifsnauðsynjum. Óánægja
með stefnu Endurreisnarráðsins er sögð fara hratt vaxandi. Árs-
afmælis byltingarinnar gegn Nicolae Ceausescu var minnst á laugar-
dag með fjöldafundum gegn stjórnvöldum og um 15.000 manna úti-
fundur í borginni Timisoara krafðist í gær afsagnar Iliescus.
Brussel. Frá Kristófer M. Kristinssyni,
fréttaritara Morgunblaðsins.
NÁIÐ pólitískt samstarf, lýðræð-
islegri uppbygging og sameigin-
legur seðlabanki og gjaldmiðill
eru viðfangsefni tveggja ráð-
stefna um endurskoðun sáttmála
Evrópubandalagsins (EB), sem
settar voru formlega í Róm á
laugardag. Skiptar skoðanir eru
um markmið ráðstefnanna en
samstaða er um að einhveijar
breytingar verði að gera á upp-
byggingu bandalagsins til þess,
að það geti tekist á við ný verk-
efni. 1 lokayfirlýsingu fundarins
er stuttlega vikið að samningun-
um við Fríverslunarbandalag
Evrópu (EFTA) og þeirri ósk lýst
að áþreifanlegur árangur náist í
samningunum á sameiginlegum
ráðherrafundi EFTA og EB á
morgun.
Á fundinum lýstu leiðtogarnir
vilja sínum til að ná sem fyrst al-
hiiða samkomulagi í GATT-viðræð-
unum. ítrekaður er stuðningur EB
við samþykktir Öryggisráðs Sam-
einuðu þjóðanna um Persaflóa og
það áform bandalagsins kynnt að
vinna að lausn vandamála Pa-
lestínumannaþegarjafnvægi kemst
á við Persaflóa. Til þess að hvetja
til fulls jafnréttis í Suður-Afríku
ákváðu leiðtogamir að aflétta sam-
eiginlegu banni við fjárfestingum
þar í landi og ítrekuðu það áform
sitt að aflétta viðskiptabanni um
leið og lög sem stuðla að aðskilnaði
hafa verið numin úr gildi.
Auk Romans og fleiri ráðamanna
Endurreisnarráðsins tóku Rade
Campeanu, formaður NLP, og fjórir
menn aðrir úr forystusveit flokksins
þátt í viðræðunum í gær. Campeanu
neitaði að tjá sig um fundinn að
honum loknum og talsmenn NLP
sögðu að fyrst yrði hann að ráðfæra
sig við aðra stjórnarandstöðuleið-
toga. NLP er öflugastur sex stjórn-
arandstöðuflokka sem mynduðu
með sér bandalag á laugardag, Þjóð-
arráðið um endurreisn lýðræðis.
Meðal hinna eru m.a. Smábænda-
flokkurinn og flokkur ungverska
minnihlutans. Sameiginleg stefnu-
yfirlýsing var einnig undirrituð af
fulltrúum verkalýðssamtaka,
ALFA, er segjast hafa um tvær
milljónir félaga. Nýja bandalagið
sagði að stjórn Romans hefði mis-
tekist að koma á markaðsbúskap
og krafðist afsagnar hans. Ilieseu
forseti er fyrrverandi samstarfs-
maður Ceausescus einræðisherra
sem steypt var af stóli í desember
á síðasta ári. Andstæðingar Iliescus
segja hann og fleiri ráðamenn vera
úlfa í sauðargæru; þeir hafi ekki
kastað trú sinni á einræði kommún-
ismans þótt þeir láti það í veðri
vaka. Endurreisnarráðið vann mik-
inn kosningasigur í frjálsum kosn-
ingum í maí sl.
Á sunnudagskvöld vísaði Roman
á bug sögusögnum um misklíð milli
hans og Iliescus, sagði stöðu sína
trausta. Vitað er að mikill ágrein-
ingur er innan raða Endurreisnar-
ráðsins sem heidur landsfund í
næsta mánuði.
Um 50.000 stúdentar víða í
landinu halda áfram setuverkfalli
sínu gegpi stjórnvöldum og verka-
menn í mörgum verksmiðjum lögðu
niður störf í síðustu viku til að minn-
ast byltingarinnar og mótmæla lé-
legum kjörum. Borgarasamtökin,
sem eru stærst allra andstöðuhópa
er standa utan við stjórnmálaflokka,
ákváðu að hætta við að boða til alls-
heijarverkfalls af ótta við átök.
„Við tókum þessa ákvörðun vegna
þess að við vissum að óábyrgir aðil-
ar og glæpamenn eru reiðubúnir að
breyta sérhveijum götumótmælum
í blóðbað," sagði Marian Munteanu,
stúdentaleiðtogi sem jafnframt er
leiðtogi samtakanna til bráðabirgða,
á föstudag.
Byltingarinnar minnst
Mörg þúsund manns minntust á
laugardag ársafmæiis uppreisnar
sem varð 16. desember á sl. ári í
borginni Timisoara í vesturhluta
Rúmeníu en mótmælin þar urðu
kveikjan að byltingunni gegn Ceau-
sescu. Þau hófust er öryggislögregl-
an, Securitate, handtók ungverska
prestinn Laszlo Tökes, sem nú er
orðinn biskup. Tökes réðst harka-
lega á Endurreisnarráðið á laugar-
dag og sagði að framfarir gætu
ekki orðið fyrr en stjórnvöld, er
væru að sundra þjóðinni, hættu að
skrökva að henni og svíkja loforð
sín. Um tíu þúsund manns söfnuð-
ust saman í slagviðri og kulda á
Sigurtorginu þar sem öryggisverðir
Ceausescus skutu á mótmælendur
fyrir ári. Síðar voru lagðir blóm-
sveigar við grafir óbreyttra borgara
senm féllu í byltingunni. Timisoara
hefur um 300.000 íbúa og er orðin
eitt helsta vígi andstæðinga Iliescus
og liðsmanna hans. Doina Coriiea,
andófskona sem sneri baki við
Endureisnarráðinu, ávarpaði fólkið
óg sagðist vona að einhvern tíma
fengju Rúmenar leiðtoga sem ekki
beittu þjóð sína ofbeldi. Nokkur
hundruð manns stöðvuðu einnig
umferð í miðborg Búkarest og hróp-
uðu slagorð gegn Iliescu en lög-
reglumenn, vopnaðir kylfum, ráku
mótmælendur frá Háskólatorginu.
FRJiMrtj
Siaohmi
SWfcgfiíSg
TVIargit Saiuleino
w w
in \ i
*

l rasagnir ul

gD&ú
>11 \MIV U » »1/
VIÐ ERUM ALDREI ALEIN
Dulmögnuð bók eftir Margit Sandemo höfund ísfólksins
Prenthúsið Faxa(eni12, sími 678833
H/ lly'i' v V \)>