Morgunblaðið - 18.12.1990, Side 61

MQRGUWIjABIÐ ÞRIÐJUDAGUK 18.; DESg^B^ ,1990 ,
Anna S. Snorradóttir
„Það sem skiptir höfuð-
máli í kennslu barna-
skólanna er þrennt: í
fyrsta lagi móðurmálið,
í öðru lagi móðurmálið
og í þriðja lagi móður-
málið.“
músík og margir einangrist í um-
hverfí sínu og lifi í trylltum hávaða-
heimi með hiustunartæki í eyrun-
um. Þessar aðstæður, þ.e.a.s. ann-
ars vegar ólæsi eða „treglæsi" og
svo heimur hávaðamengunar,
svipta böm og unglinga í raun
réttri öllum hæfíleikum til þess að
njóta og umgangast sumt af bestu
ávöxtum mannlegrar sköpunar á
sviði tónlistar og bókmennta. í
stuttu máli: Þegar út í alvöru lífsins
kemur skortir fjölda unglinga þann
menningarlega grundvöll, sem
nauðsynlegur er til þess, annars
vegar að njóta lífsins.og hins vegar
til þess að standa sig vel í starfi á
vettvangi atvinnulífsins og má
nefna, hvílíkur ijötur um fót það
er, að geta ekki tjáð sig skýrt og
umbúðalaust í mæltu og rituðu
máli.
Hvaðertilráða?
Erfitt held ég að reynist að taka
bömin frá sjónvarpinu, en þá kemur
til kasta heimilanna að brydda upp
á lestri heima, sem er svo skemmti-
legur eða spennandi, að bamið vel-
ur það fram yfír að sitja eitt við
kassann. Ég er að láta mér detta
í hug, að sá tími komi að böm verði
leið á argandi músum á skjánum
og vilji heldur hlusta á góða sögu
sagða eða lesna. Spuming vaknar
strax, hvort foreldrar yfirleitt hafí
tíma til þess að setjast niður og
lesa fyrir bamið sitt. Þetta er mikið
vandamál og verst, að gamla fólk-
ið, sem hefir nægan tíma, er nú
sett inn á stofnanir og getur ekki
liðsinnt ungum heimilum eins og
algengt var hér fyrr á árum, þegar
afi og amma voru oft nærri og lásu
fyrir börnin.
Margar góðar greinar
Síðan þessar ltnur voru settar á
blað snemma á haustdögum hafa
margar góðar greinar birst um
þetta mál. Meðal þeirra var grein
í DV eftir Guðna Kolbeinsson þar
sem segir, að fullorðið fólk þurfi
og eigi að tala miklu meira við
böm en gert er, segja sögur, fara
með þulur, vísur og bænir. Ég man
þetta ekki orðrétt og hefí ekki blað-
ið handbært, en þetta vakti athygli
mína. Og kannski liggur galdurinn
í þessu, og kannski er þetta það
eina, sem við eigum í fórum okkar
til að hjálpa málþroska bamanna,
kenna þeim að meta sögur og ljóð
og síðar að lesa sjálf. Og einu má
heldur ekki gleyma, en það er for-
dæmið. Bam, sem aldrei sér for-
eldra sína setjast með bók eða
sökkva sér niður í lestur, er ekki
líklegt til að fá ást á bókum og
bóklestri. Nýjasta sem ég hefi séð
á prenti og snertir þetta efni eru
framúrskarandi góðar greinar
Heimis Pálssonar í Morgunblaðinu,
sem hníga í sömu átt, en þar gaf
að lesa margar skarplegar athuga-
semdir.
í sjónvarpi má læra margt
í sjónvarpi er hægt að læra
margt t.d. um aðrar þjóðir, landa-
fræði, náttúrufræði, um fugla og
margs konar dýr svo að eitthvað
sé nefnt. En þar lærír enginn að
lesa. Það er því lífsspursmál, eins
og oft var sagt hér á árum áður,
að lestrarkennslá skólanna sé sett
í heiðurssæti og hafi algeran for-
gang fram yfir allt annað a.m.k.
fyrstu árin. Allt þarf að snúast um
móðurmálið þar til vissa er fengin
fyrir því, að barnið sé orðið vel
læst og hafi eignast vin í einhverri
bók og helst sem flestum. Þá mun
framhaldið koma af sjálfu sér. Það
gefur augaleið og ætti ekki að þurfa
að hafa um það mörg orð, að það
er vita gagnslaust að kenna bami
landafræði eða náttúrufræði af bók-
um, sem það getur illa eða ekki
lesið.
Höfundur er fyrrverandi
blaðamaður ogkennari.
H
p
pierre cardin
SAMEIGINLEGA
BJÓÐUM VK> MESTA
ÚRVAL LANDSINS
- -
GILBERT ÚRSMIÐUR JÓN OG ÓSKAR
LAUGAVEGI 62, S. 14 100 LAUGAVEGI 70, S. 2 49 30
GRÍSKU HARMLEIKIRNIR í stórfenglegri heildarútgáfu.
Snilldarþýðing Helga Hálfdanarsonar.
Leikverk þeirra Æskílosar, Sófóklesar og Evrípídesar eru klassísk, lesin enn og sett á
svið víða um heim. Það er íslenskum bókmenntaunnendum mikill fengur að geta
gengið að þeim öllum í svo glæsilegu riti.
Þýðandinn, Helgi Hálfdanarson, hefurfyrir löngu skipað sér sess sem einn okkar
bestu bókmenntaþýðenda.
Bókin sem er 1198 bls. fæst einnig í fallegri gjafaöskju.
SYRTLUR - erlendar fagurbókmenntir
í nýjum bókaflokki.
Með þessum bókaflokki kynnum við athyglisverðar erlendar fagurbókmenntir frá
undanförnum árum og áratugum í vönduðum kiljum.
Fyrstu bækurnar eru: Blekspegillinn - sögur eftir Argentínumanninn Jorge Luis
Borges, Heimur feigrar stéttar eftir Nadine Gordimer frá Suður-Afríku, Undirleikarinn
eftir rússnesku skáldkonuna Nínu Berberovu og Utz eftir Englendinginn Bruce Chatwin.
Eitt frægasta skáldverk allra tíma,
Karamazovbræðurnir eftir Dostojevskí. \
Mögnuð saga um afbrýði, hatur og morð, en jafnframt kærleika, bróðurþel og ást.
[ heild tekst verkið á við allar þær stærstu spurningar sem varða mannlega tilveru:
Tilvist guðs, mátt hins illa og möguleika kærleikans.
Ingibjörg Haraldsdóttir þýddi úr rússnesku en hún hefur hlotið afbragðsdóma fyrir
þýðingar sínar á öðrum verkum Dostojevskí.
og menmng
Bœkur eru ódýrari
Laugavegi 18. Sími 15199 - 24240. Síðumúla 7-9 Sími 688577.
1c
< -