Morgunblaðið - 18.12.1990, Qupperneq 84

84
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 18. DESEMBER 1990
*
Ast er...
... að hafa matinn tilbú-
inn þegar hún kemur
heim.
TM Reg. U.S. Pat Off —all righta rasarvad
© 1990 Los Angelas Timea Syixbcate
Þú biður mig iðulega um skýr-
ingar á hinu og þessu. En
hvernig stendur á því að bíllinn
okkar er á hvolfi inni í bílskúrn-
Með
morgxmkafftnu
Þar kom að því að þú sýndir
riddaramensku í verki...
um/
HÖGNI HREKKVÍSI
Hvað er til úrbóta?
Til Velvakanda.
Rannsóknir hafa leitt í ljós að
ólæsi meðal barna og unglinga fer
ört vaxandi. Mikil umræða hefur
verið um málið í haust, enda mikið
í húfi fyrir þjóðarheill. Flestir telja
þijár höfuðástæður fyrir þessum
ófarnaði:
1) Neikvæð áhrif sjónvarps' á
mótun bamsins.
2. Vanræksla heimila (vegna
vinnuþrælkunar foreldra).
3. Löng og þjakandi skólavist.
Það er af sem áður var, að radd-
lestur var íþrótt, sem ungir og aldn-
ir iðkuðu — lásu guðsorð og fomar
og nýjar bókmenntir, auk frétta-
blaða, og rökræddu síðan um lestr-
arefnið.
Ekki verður því um kennt að
ekki sé til hæfilegt og heppilegt
lestrarefni fyrir börn og unglinga.
Sennilega er hvergi í heiminum
gefið meira út af bama- og ungl-
ingabókum en hér á landi — auk
þess nokkur barnablöð. Sérstaklega
ber að nefna bamablaðið Æskuna,
?em komið hefur út í 91 ár.
Við, sem emm nú á efri árum,
biðum með óþreyju og eftirvænt-
ingu eftir að blöðin okkar, Unga
ísland og Æskan, kæmu í hendur
okkar. Þessi ágætu blöð eiga fagrar
minningar í hugum margra íslend-
inga. Unga ísland var að gefast
upp 1955, en Æskan hefur staðist
samkeppnina, enda hefur hún haft
Ekkí van-
traust
í Staksteinum 11. desember er
rætt um Kvennalistann. Mér finnst
alveg út í hött að stilla frambjóðend-
um upp eins og keppendum en ekki
meðframbjóðendum. Sagt er í Stak-
steinum að það sé vantraut á
Kristínu Einarsdóttur að hún sé í
öðru sæti, sem mér finnst alveg út
í hött. Því að Kristín hefur staðið
sig mjög vel á þingi og við höfum
verið stoltar af henni. Við vitum
líka að Ingibjörg Sólrún er einhver
hæfasta stjórnmálakona landsins,
Guðrún Halldórsdóttir og Kristín
Ástgeirsdóttir hafa báðar setið á
þingi, hafa mikla reynslu og hafa
staðið sig mjög vel. Sætaröðin
skiptir í rauninni engu máli fyrir
okkur Kvennalistakonur. Við verð-
um bara að fara eftir þeim hefðum
sem eru í landinu, þess vegna verð-
um við að raða í sæti, þó við metum
þær allar jafn mikils.
Margrét Sæmundsdóttir,
Kvennalistakona
á að skipa úrvals fólki við ritstjóm,
nú síðustu árin þá Eðvarð Ingólfs-
son og Kari Helgason, sem báðir
em landskunnir bamabókahöfund-
ar. Eðvarð hefur um sinn horfið úr
ritstjóm vegna guðfræðináms við
Háskóla íslands, en Karl, sem lokið
hefur háskólanámi, ritstýrir Æsk-
unni áfram af festu og fijórri fram-
kvæmd. Æskan er mjög vandað
blað, skemmtilegt og fjölbreytt að
efni. Það er með efni fyrir alla ald-
urshópa, allt frá því bamið skynjar
fyrst myndir á prenti og síðan alla
þroskaleiðina. Þar eru stuttar sögur
(oft verðlaunasögur ungra áskrif-
enda blaðsins) og framhaldssögur
þekktra höfunda — myndasögur,
þrautir, leikir, næmnikannanir,
krossgátur, gátur, spurningar og
svör við vaknandi viðhorfum æsku-
fólks, svo eitthvað af mörgu sé til-
greint.
Höfuðáhersla blaðsins er að
koma til móts við eðlilega þroska-
þörf lesandans til aukins skilnings
og manndóms — viðleitni til að
stuðla að betri og hæfari þjóðfélags-
þegnum. Áskrifendafjöldi mun hafa
komið upp í 1.400 þegar best lét,
sem þeim hefur fækkað vemlega
vegna fyrrgreindra áhrifa og er það
mjög miður.
Foreldrar, ömmur og afar ættu
að beina bömum frá sjónvarpsglápi
og hvetja þau til aukins lesturs á
heppilegu og hollu lestrarefni. Og
umfram allt, sýnið bömunum um-
hyggju og ástúð.
J.T.
Odýrara á Heilsu-
hælinu í Hveragerði
Til Velvakanda.
Fólk sem hefur verið sent heim
af sjúkrahúsum í spamaðarskyni,
þegar loka þarf deildum vegna fjár-
skorts, lifir í stöðugum ótta um að
sagan endurtaki sig. Mikill þrýst-
ingur er á sjúkrahúsin að taka inn
gamalt fólk sem einstaklingar í
heimahúsum em bundnir við að
annast. Mætti ekki leysa þennan
vanda að einhveiju leyti með því
að vista fólk sem þarf umönnunar
viðð á Heilsuhælinu í Hveragerði.
Þar em starfandi fjórir læknar,
hjúkmnarforstjóri, hjúkrunarfólk
og fjöldi af öðm starfsfólki.
Þar er aldrei lokað, og hlýtur
fólki að líka vel á heilsuhælinu því
sama fólkið fer þangað ár eftir ár.
Það er ódýrara fyrir heilbrigðis-
kerfið að vista fólk á Heilsuhælinu
í Hveragerði en á ríkisspítulunum.
Þeir sem dvelja á heilsuhælinu
greiða hluta sjálfír, en ríkið greiðir
kr. 3.100 krónur á dag með hveijum
einstaklingi eða allt að eitt hundrað
þúsund krónum á mánuði. Þetta er
betri lausn en að senda fólk heim
til ættingja sem þurfa að taka sér
frí frá störfum til þess að vera
heima og annast gamalmenni.
Sjúklingur
,\GLEEHJR Ml<3 fiŒ> þée Sktuu skki
LBI0AST BlE>IN."’
Víkveiji skrífar
Auglýsingastarfsemi í sambandi
við útgáfu á bókum og að
einhveiju leyti plötum eða diskum
fyrir jól tekur á sig margar ógeð-
felldar myndir. Nú tíðkast það t.d.,
að höfundar bóka sitja í bókaverzl-
unum og árita bækur sínar. Til
hvers? Hvaða þýðingu hafa þessar
áritanir? Persónulegar áritanir höf-
unda til vina og kunningja skipta
máli en þær eiga ekkert skylt við
þá sölustarfsemi, sem tekin hefur
verið upp í tengslum við áritanir.
Vissulega væri gaman að eiga bók
eftir Halldór Laxness, áritaða af
höfundi — en því miður, það er
bara til einn Halldór Laxness.
Notkun hinna svonefndu íslenzku
bókmenntaverðlauna í því skyni að
selja bækur er líka ógeðfelld. Þegar
haft er í huga, hvemig þessar til-
nefningar fara fram og hvernig
málsmeðferð öll er sýnast forlögin
á góðri leið með að eyðileggja þessi
verðlaun með auglýsingamennsku
— hafi þau þá nokkurn tíma skípt
máli.
Ekki eru fjölmiðlarnir betri. Hvað
eiga lesendur dagblaðanna og
hlustendur útvarpsstöðvanna að
lesa oft sama viðtalið við sama
höfundinn eða hlusta á speki við-
komandi í útvarpi? Sennilega selur
þetta bækur en er ekki betra fyrir
það. Verður þetta fólk aldrei leitt
á sjálfu sér?
xxx
Arangur Sigrúnar Eðvaldsdótt-
ur í Finnlandi var stórkostleg-
ur. Við eigum mikið af efnilegu
ungu tónlistarfólki, sem hefur aflað
sér menntunar og reynslu erlendis.
En ósköp fær þetta unga fólk
dræmar undirtektir gagnrýnenda
hérlendis. Hvað veldur? Þarf upp-
hefð þeirra öll að koma að utan?
xxx
Víkveiji átti á dögunum samtal
við fjögurra barna móður,
sem á erfitt með að ná endum sam-
an í rekstri heimilisins. Það vafðist
fyrir þessari konu að skilja annars
vegar áskoranir á hendur launþeg-
um um að stilla kröfugerð sinni í
hóf og hins vegar ferðakostnað ráð-
herra og maka þeirra.
Er ekki tímabært, að stjómmála-
mennirnir staldri við og hugsi um
ferðakostnað, risnu, glæsibíla og
önnur flottheit á kostnað skattborg-
^ ara, sem sumir hveijir komast ekki
af? Við erum enn að mörgu leyti á
svipuðu stigi og hinar nýfijálsu
þjóðir þriðja heimsins, þegar um er
að ræða hið ljúfa líf ráðamanna,
sem borgað er úr vasa skattgreið-
enda.