Morgunblaðið - 12.05.1991, Blaðsíða 17

M
Auka darf fræðslu til sjúklinga og aðstandenda
— SEGIR JÓNA SIGGEIRSDÓTTIR
Á HJÚKRUNARÞJÓNUSTU INNAN
NÝLEGA fór fram könnun á viðhorfi neytandans til hjúki-unarþjón-
ustu á geðdeildum Landspítalans. Könnunin var gerð dagana 14.-23.
janúar sl. af Jónu Siggeirsdóttur, verkefnastjóra, fyrir hjúkrunarfor-
stjóra geðdeildar Landspítalans.
UM NIÐURSTÖÐUR KÖNNUNAR
GEDDEILDA LANDSPÍTALANS
Spurningalisti var lagður fyrir
alla inniliggjandi sjúklinga á
geðdeild spítalans, að undanskild-
um tveimur barnadeildum og einni
langlegudeild. Úrtakið var sá fjöldi
sjúklinga sem lá inni á deildinni
þann dag sem spyijandi kom. fjöldi
sjúklinga á þessum deildum var þá
samtals 190. Alls svaraði 161 sjúkl-
ingur, en 154 svör voru nýtileg,
eða 80,6%, og telst svörun því hafa
verið mjög góð.
Viðhorf sjúklinga til umönnunar
ákvarðast af mörgum þáttum, svo
sem eðli umönnunar, einkennum
sjúklings, fyrri reynslu hans og
væntingum. Anægja sjúklinga með
hjúkrun hefur veruleg áhrif á það
hvað sjúklingum finnst um sjúkra-
húsvist sína í heild og hversu fúsir
þeir eru til að leggjast inn aftur,
segir Jóna. „Niðurstöður könnunar
okkar eru svipaðar og niðurstöður
bandarískra kannana, þar sem
fram kemur að 60-90% sjúkling-
anna eru ánægð með þjónustuna.
Hinsvegar kemur skýrt fram að
bæta þarf sjúklingafræðslu þannig
að hún komi sjúklingum og að-
standendum til góða. Við þurfum
að bæta upplýsingar um reglur
deilda og starfsemi. Sjúklingar vilja
fá niðurstöður úr þeim rannsóknum
sem þeir fara í. Við þurfum að
bæta samskipti við aðstandendur,
en 18,6% sjúklinganna gefa okkur
ekki góða einkunn fyrir samskipti
við þá,“ segir Jóna.
A myndunum má sjá nokkrar
af þeim niðurstöðum, sem könn-
unin leiddi í ljós.
□ Mjög góð ■ Sæmileg
W Góð □ Slæm
□ Oftast ■ Sjaldan
H Stundum 0 Nær aldrei
49,0%
28,3%
Fannst þér starfsfólkið hafa
nógan tíma fyrir þig?
9.0%
13,8%
,5%
□ Mjög gagnleg ■ Fremur gagnslaus
M Gagnleg B Algjörlega gagnslaus
□ Mjög góða ■ Sæmilega
H Góða H Ekki góða
Flvað finnst þér um dvöl þína
á deildinni?
7 70/r,
Flversu góða einkunn gefur þú
hjúkrunarfólkinu fyrir sam-'
skipti við aðstandendur?
36,4%
12,7%
18,3%
27,5%
Afskiptaleysið er verst
— SEGIR ÞUNGLYNDISSJÚKLINGUR
lit. Þegar við erum að tala um andlegt áfall
er það atburður sem hefur geigvænleg áhrif
á getu til venjulegra samskipta milli þeirra
sem þurfa á aðhlynningu að halda og þeirra
sem annast hana því það sem gerist í sjúk-
dómsferlinu er að við glötum sjálfsvirðing-
unni og missum reisn okkar. Og þess vegna
verður sambandið við fólkið sem er að reyna
að hjálpa okkur allt erfiðara. Samskiptin á
milli þeirra sem þiggja þjónustu og þeirra sem
veita þjónustuna byija ekki aðeins á núlli.
Þau byija nokkrum gráðum undir núlli.
Eitt mikilvægasta atriði geðhjúkrunar er
að aðstoða sjúklinginn við að byggja upp sjálf-
sálit og sjálfstraust sitt, ásamt því að hafa
næmleika fyrir tilfinningum hans. Til þess
að það geti tekist er mikilvægt að gagn-
kvæmt traust óg virðing ríki milli hjúkruna-
rfræðings og sjúklings. Og það næst aðeins
með góðum samskiptum. Þótt margt sé betra
hjá okkur hér á íslandi en það sem Peter
Campell hefur reynt í'Bresku geðheilbrigðis-
þjónustunni er alltaf hollt og gott að hlusta
á hvað öðrum finnst að betur megi fara. Það
minnir okkur á að sofna ekki á verðinum við
að viðhalda því góða og bæta það sem betur
má fara,“ segir Þórdís að lokum.
MÉR ER það mjög til efs að nokkur lækn-
ir geti sett sig í spor sjúklings, sem á við '
geðræn veikindi að stríða,“ segir 61 árs
gömul kona, gift og sex barna móðir, sem
undanfarin tíu ár hefur barist við þung-
lyndi. „Það vita allir, sem áéinhvem
hátt hafa lent i hremmingum geðveikinn-
ar þó læknar kynnu að hafa aðra skoðun.
Nú hef ég bæði reynslu af því að leggj-
ast inn á sjúkrahús vegna líkamlegra og
andlegra veikinda.
Innlögnin sjálf er ef til vill ekki svo ósvip-
uð, svona í fyrsta skiptið, en lengra nær
samlíkingin ekki. Sjúklingar fá almenna og
nákvæma skoðun á líkamlegu ástandi í báð-
um tilvikum. Þegar líkaminn reynist að öllu
leyti vera í þokkálegu ástandi, kemur dómur-
inn um að maður eigi við geðveilu að stríða.
Að fá það framan í sig í fýrsta skipti er
skelfilegt, sér í lagi ef jafnframt er sagt að
sjúkdómurinn sé ólæknandi þó hægt sé að
halda. honum í skefjum með lyfjum. Þá hefj-
ast lyfjagjafirnar og það sem er verst af
öllu, afskiptaleysi, því það er nánast al-
gjört. Reyndar er boðið upp á afþreyingu —
handavinnu og smá leikfimi.
í byijun sjúkrahúsvistar er einbeitingin í
lágmarki og kvíðin í hámarki. Á milli mála
ráfa sjúklingar fram og aftur um gangana,
stjaifir af hræðslu og einmanakennd. Auka-
verkanir af geðlyíjum geta verið mjög mikl-
ar og batamerki láta oftast á sér standa.
Þar af leiðandi eru fyrstu þrjár vikurnar á
geðdeild ólýsanlega erfiðar. Ég hef oft spurt
sjálfa mig og aðra hvemig hægt sé að breyta
aðbúnaði sjúklinga inni á geðdeildum. Skyldi
það vera spurning um fjármagn, viðhorf,
innsæi, fordóma eða þekkingarleysi? Eflaust
er það sitt lítið af hveiju. Er ég lít til baka
og rifja upp árin sem ég hef glímt við sjúk-
dóm minn, sem kaliast á læknamáli „manio
depressio" eða „geðhæð geðlægð" er niður-
staðan sú að ég hef verið ótrúlega heppin
miðað við aðstæður. Ég hef haft góð sam-
skipti við ágætan geðlækni. Aldrei hef ég
þurft að breyta um lyf og oft getað verið
lyfjalaus í nokkra mánuði á ári. Fjölskyldan
hefur líka stutt mig eftir bestu getu. En ég
er ekki ein í heiminum. Það era miklu færri
sem eru hólpnir í okkar röðum. Nú eru augu
ráðamanna aðeins að opnast fyrir högum
þeirra geðsjúklinga sem verst eru settir. Mín
ósk er sú að þeir, sem nú taka við stjórn
heilbrigðis- og félagsmála, haldi vöku sinni
í málefnum geðfatlaðra því enginn veit hveij-
um klukkan glymur.“
Hjartanlegar þakklœti til fjölskyldu minnar og
allra þeirra, sem glöddu mig á ýmsan hátt á
70 ára afmœli mínu 7. maí.
Guð blessi ykkur öll.
Ingibjörg Þ. Bjarnadóttir
frá Ögurnesi.
TAIJIQUAN
Kínversk leikfimi
Taiji hentar fólki á öllum aldri. Milljónir Kínverja, ungir sem aldnir stunda
Taiji á hverjum degi til að viðhalda andlegu og likamlegu atgervi sínu.
Ráðherrann klipptur
eftir Ernst Bruun Olsen
Sýning á Litla sviðinu í kvöld kl. 20:30.
í Hreyfilistahúsinu, Vesturgötu 5, eru
haldin 6 vikna námskeið, 1 klst. í
senn alla virka daga.
Ný morgun- og kvöldnámskeið hefjast 22. maí.
Skráning og upplýsingar á staðnum eða símleiðis.
Opiðfrá kl. 9.00-17.00.
HREYFILISTAHÚSIÐ,
_______Vesturgötu 5, sími 629470._
Frumlegt,fyndið, ágengt og vel skrifað ... Traust leikstjórn og sannfærandi flutningur."
Ó.T.H. Þjóðviljanum 27.4.
...„Besta sýning sem ég hefséð á sviði Þjóðleikhússins." S.S. Morgunblaðinu 24.4.
Metsölublað á hverjum degi!