Morgunblaðið - 12.05.1991, Blaðsíða 23

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 12. MAÍ 1991
.23
KR. 14.700
BROTTFARARDAGAR:
1.-8. MAÍ-25. SEPT
VERÐ:
1 VIKAKR. 14.700
2 VIKURKR. 15.800
3 VIKURKR. 16.900
KR. 15,800
BROTTFARARDAGAR:
1.-8. MAÍ, 5.JÚNÍ,
25. SEPT.
VERÐ:
1 VIKAKR. 15.800
2 VIKUR KR. 16.900
3VIKURKR. 17.700

MAÍ 15. 22. 29.
JÚNÍ12. 19.26. VERÐ:
JÚLÍ3. 10. 17. 24. 31. 1 VIKA KR. 17.400
ÁGÚST7.14. 21.28. 2 VIKUR KR. 17.900
SEPT. 4.11.18. 3 VIKUR KR. 18.900
Vegna stórsamninga okkar við hótel, sumarhús og bílaleigur
njóta farþegar okkar ótrúlega hagstæðra samningsverða.
Atlas
Borgartúni 24
s: 62 11 55
eftir Guðjón
Magnússon
Fómarlömb styrjalda virðast vera
okkur íslendingum fiarlæg. Þetta
vekur athygli þegar haft er í huga
hve oft dagblöð og útvarp greina frá
örlögum óbreyttra borgara í stríði
og allar þær átakanlegu myndir sem
að við sjáum svo oft í sjónvarpi af
stríðshrjáðu fólki, aðallega konum,
börnum og gamalmennum. Þessi
fjarlægð er ekki eingöngu landfræði-
leg heldur ekki síður tilfínningaleg.
Við eigum að sönnu erfitt með að
setja okkur í spor þessa fólks og
skilja vonleysi þess og ömurlegt hlut-
skipti, en auðveldara með að skilja
aðstæður þeirra sem lifa af náttúru-
hamfarir. Þessi staðreynd á þó ekki
eingöngu við um Islendinga heldur
margar aðrar þjóðir. Fórnarlömb
styijalda eru að vissu leyti gleymdur
hópur. Þegar sviðsljós ijölmiðla
hverfur frá einu átakasvæðinu yfir
á það næsta gleymast á skammri
stundu afleiðingar átakanna á menn
og umhverfi. Athyglin beinist að
Hagstæðu flugferðirnar okkar til
London og Kaupmannahafnar
njóta gífurlegra vinsælda
- þegar meira en 5000 bókanir.
Dagflug alla miðvikudaga frá 1. maí til 25. sept. Til Kaupmannahafnar
árdegis (kl .08:00). Til London síðdegis (kl. 16:00).
Fullbókað er í margar ferðir og fá sæti laus í flestar hinna.
Guðjón Magnússon
fyrir ríkisstjómir en öðru máli gegn-
ir um uppreisnarhópa, frelsishópa og
skæruliða, sem einmitt ganga hvað
lengst í að nota barn í hernaði. Eina
leiðin til að hafa áhrif á þá kann að
vera að beina sjónum almennings
meira að þessu máli og fá almenning-
sálitið í lið með þeim er vinna á
móti því að börn beijist á vígvöllum.
Það var meðal annars þess vegna
sem Alþjóðahreyfing Rauða krossins
og Rauða hálfmánans fór af stað
með Alheimsátak til hjáipar stríðs-
hijáðum, sem hér á landi hefur feng-
ið yfirskriftina „Sól úr sorta". Það
átak fer fram á nær öllum átaka-
svæðum heims. í þriðja heiminum
beinist þetta átak fyrst og fremst
að því að upplýsa almenning um rétt
sinn og þá sem beijast um mannúðar-
skyjdur sínar.
Það er staðreynd að mesti óvinur
Genfarsáttmálans og allra annarra
alþjóðlegra mannúðarlaga, sem eiga
að vera þær leikreglur sem gilda í
stríði, ef svo má að orði komast, eru
fáfræði. Ákvæði sáttmálanna eru
dauður bókstafur ef þau eru fólki
ekki kunn eða ef þeim er ekki fram-
fylgt. Það eru ekki til alþjóðleg lög-
regla eða dómstóll, sem framfylgja
mannúðarlögum eða dæma fyrir brot
á þeim. Ein leið til að þrýsta á að
þeim sé framfylgt er að virkja al-
menningsálitið.
Yfirskrift þessa erindis er „Fórn-
arlömb styijalda“. Það er sláandi að
í nútíma hernaði eru níutíu af hundr-
aði þeirra sem láta lífið óbreyttir
borgarar — fólk sem aldrei hefur
klæðst einkennisbúningi eða borið
vopn, oft börn, konur og gamal-
mennr í fyrri heimsstyijöldinni var
þetta hlutfall 14 af hundraði og í
þeirri seinni 65 af hundraði. Þegar
Rauði krossinn var stofnaður fyrir 5
aldarfjórðungum voru það fyrst og
fremst hermenn sem lágu í valnum
eftir bardaga sín í milli. Ekki óbreytt-
ir borgarar.
En hver er skýringin? Það eru
fyrst og fremst vopnin. Hugarflugi
þeirra manna sem búa til morðtól
eru lítil takmörk sett og þess sjást
hvarvetna merki þar sem styijaldir
eru háðar. Yfirgnæfandi meirihluti
styijalda hafa verið háðar í þriðja
heiminum. Þróunarlöndin eru í vax-
andi mæli á höttunum eftir háþróuð-
um vopnum, sem vægast sagt eru
eru
^sérstÓKum
öryggisloka
sem tryggja
hámarks
hreinleika við
losun.
Líttu við og
kynntu þér
þessa
gæðavöru.
Frá brottför fyrsta hópflugs sumarsins til Kaupmannahafnar. Guðbjörg Árnadóttir
flugfreyja Atlantsflugs býður farþega velkomna um borð. Fólk á biðlista mætti
með ferðatöskur á Keflavíkurflugvöll í von um að einhverjir farþegar tilkynntu
forföll á síðustu stundu.
íslensk, dönsk og bresk flugmálayfirvöld hafa vegna hagsmuna almennings veitt
okkur leyfi fyrir þessum óayru flugferðum í fimm mánuoi frá 1. maí. Sannkölluð
kjarabót á tímum þjóðarsáttar og frjálsari viðskipta í samgöngum Evrópuþjóða.
= FUJGFERÐIR
= SGLRRFLUG
Vesturgata 12, Sfmar 620066,22100 og 15331
Ath. Öll vcrð cru staðgreiðsluverð miðað við gcngi 1. febr. 91. Flugvallagjald og forfallatrygging ekki innifalin.
nýju svæði, nýju vandamáli. Það er
vegna þessa stóra hóps gleymdra
fórnarlamba styijalda um allan heim
sem að Alþjóða rauðakrosshreyfingin
ákvað að gera alheimsátak til að
kynna örlög og aðstæður þessa um-
komulausa fólks. Þetta átak sem á
íslandi ber yfirskriftina Sól úr sorta
nær hámarki sunnudaginn 12. maí
með landssöfnun. Af því tilefni vil
ég beina til þín lesandi góður nokkr-
um fróðleiksmolum sem að rann-
sóknir hafa fært okkur heim sanninn
um.
Börn geta skaddast svo illa af
stríðshörmungum að þau nái sér
aldrei. Þar sem stríð geisa lengi, svo
sem í Líbanon, Afganistan, Kamp-
útseu og Mósambik svo dæmi séru
tekin, eru heilar kynslóðir í hættu
og þar með framtíð þessara samfé-
laga. Menntun er í rúst og þær kyn-
slóðir sem eru að vaxa'eru að stórum
hluta ólæsar og óskrifandi. Það verð-
ur erfítt fyrir þetta fólk að takast á
við uppbyggingu þegar ófriðnum lýk-
ur. Það þekkir ekkert annað en stríð,
ógn og skelfingu.
Börn verða harðast allra úti í styij-
öldum. Það eru þau sem fyrst deyja
úr skorti, sjúkdómum og vosbúð. Og
það eru þau sem síst varast hætturn-
ar þar sem bardagar geisa. Það eru
þau sem eiga erfiðast með að þola
hið hroðalega tilfinningalega álag,
sjá fólk drepið eða því misþyrmt, flót-
tann, vonleysið. Víða í heiminum
þykir sjálfsagt að börn beijist á víg-
velli — að drengir 10 til 12 ára beij-
ist með feðrum sínum og frændum,
og fylli skörð þeirra sem falla.
Það kemur fram í bókinni „Fórn-
arlömb styijalda", sem nýlega var
gefin út af háskólanum í Uppsölum
í Svíþjóð að tilhlutan Alþjóða Rauða
krossins, að nú séu 200.000 börn
innan 15 ára aldurs undir vopnum.
Höfundar bókarinnar segja að notk-
un barna í styijöldum fari vaxandi
og að sífellt yngri börn séu þvinguð
til hermennsku.
Sáttmáli Sameinuðu þjóðanna um
réttindi barna innan ramma alþjóð-
legra laga er tók gildi í september
1990, skilgreinir alla undir 18 ára
aldri sem börn. Samt hefur samstaða
ekki náðst meðal þjóða um að þetta
gildi þegar hermaður er annars veg-
ar, þá er ríkisstjórnum aðeins skylt
að tryggja að börn innan 15 ára ald-
urs séu ekki kvödd til herþjónustu.
Þetta urðu mörgum mikil vonbrigði.
Landsfélög Rauða krossins á Norð-
urlöndum, og þar með Rauði kross
íslands, ætla því á alþjóðaþingi
Rauða krossins í Búdapest í haust,
að leggja fram tillögu um að aldurs-
mörkin verði hækkuð í 18 ár, en
þetta alþjóðaþing sem haldið er á
fímm ára fresti sækja fulltrúar allra
landsfélaga Rauða krossins og Rauða
hálfmánans ásamt fulltrúum allra
þeirra ríkisstjóma sem hafa undirrit-
að Genfarsáttmálana.
Þessi sáttmáli Sameinuðu þjóð-
anna um réttindi barna er bindandi
MAI 15.22. 29.
JÚNÍ5.12.19. 26. VERÐ:
JÚLÍ3. 10. 17. 24. 31. 1 VIKAKR. 16.900
ÁGÚST7. 14. 21.28. 2 VIKUR KR. 17.700
SEPT. 4.11.18. 3 VIKURKR. 18.800
Fómarlömb styijalda