Morgunblaðið - 13.08.1991, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 13.08.1991, Blaðsíða 23
23 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 13. ÁGÚST 1991 Séð yfir upptök Skaftár (t.v. fremst á myndinni) og Langasjó. Myndin er tekin á sunnudag. Morgunbiaðið/Þorkeii Skaftárketill eystri: Gosvirkni kom fram á mælum „OKKUR sýnist að aðfaranótt mánudags hafi orðið smágos undir eystri Skaftárkatli, ekki ósvipað og gerðist árið 1986,“ sagði Magnús T. Guðmundsson hjá Raunvisindastofnun Háskól- ans í samtali við Morgunblaðið. Um klukkan hálffjögur um nótt- ina kom gosórói fram á mælum, og stóð óróinn í um klukku- stund, en Magnús giskaði á að gosið hafi staðið í um tvo tíma. „Óróinn kom sterkt fram á mælum við Grímsvötn og í Vonar- skarði, en hans varð einnig vart á mælinum við Ljótapoll," sagði Magnús. „Þeir sýndu svo aftur óróa um klukkan sjö um morgun- inn. Við munum fljúga yfír þetta svæði þegar veður leyfir. Hafi orð- ið gos þama ætti þess að gæta á yfírborði ketilsins, líkt og gerðist Búist við rénun Skaftár- hlaups með morgninum 1986.“ Magnús sagði ekki ólíklegt að gosið kæmi til með að hafa áhrif á Skaftárhlaupið sem nú stendur yfir. „Það mætti búast við að hlaupið lengist við þetta, eða að jafnvel komi smá skvetta í við- bót,“ sagði hann. „HLAUPIÐ hefur rénað nokkuð hér þar sem ég er, og búast má við að rýrnun í neðri byggð hefjist upp úr niiðnætti," sagði Snorri Zóph- aníasson vatnamælingamaður í samtali við Morgunblaðið í gærdag. Hann sagði að vatnsmagnið væri komið töluvert niður fyrir 1000 rúm- metra á sekúndu, en hefði orðið 1140 þegar mest var. Hlaupið rauf veginn inn í Skaftárdal, en þar er eitt býli. Þá er fjallbaksleið nyrðri lokuð vegna hlaupsins, en í gær höfðu ekki orðið skemmdir á henni vegna þess. „Þetta hlaup er einna helst mark- vert fyrir þær sakir að hámark þess stóð óvenju lengi, eða í tólf tíma. Skaftárhlaup 1—^ eiga upptök í sigkötlum norðvestan við Grimsvötn í Vatnajökli Grímsv'ótn Skeiðarár- sandur 15 km , Megnið af hlaup- vatninu fer um ^ ) Eldvatn og Árkvíslar niður í Kúðafljót Það má því ætla að það verði svipað að heildarstærð og hefðbundin hlaup, 230-250 gígalítrar, þrátt fyrir að hámarksmagnið hafi verið í lægri kantinum," sagði Snorri. Hann sagði að stærsta hlaup sem mælt hafi ver- ið hafi komið 1984, 340 gígalítrar. Hámark Skaftárhlaupsins 1989 var 1310 rúmmetrar á sekúndu, en 1140 nú eins og fyrr segir. Snorri sagði að ekki væri gott að bera þess- ar tölur saman að svo stöddu. „Til þess að hægt sé að bera þessi hlaup saman þarf að draga frá grunnrenns- lið í Skaftánni á þeim tímum sem þau urðu, en það munum við gera á næstunni," sagði hann. Snorri sagði, að nær fullvíst væri að þetta hlaup kæmi úr stærri Skaft- árkatli, þeim eystri, þar sem hlaup úr þeim minni næðu aldrei þeirri stærðargráðu sem hlaupið nú náði. Hlaup kemur í Skaftá við það að annar katlanna fyllist af vatni, sem svo ryður sér leið undir jökulinn og fram í árfarveginn. Katlarnir fyllast hins vegar vegna bráðnunar sem á sér stað í jöklinum, mestmegnis sök- um eldvirkni að því talið er. Skaftárhlaup talsvert minna en það síðasta „ÞETTA hlaup er töluvert minna en það síðasta, enda var það vel stórt,“ sagði Eiríkur Þór JÓnsson bóndi í Skaftárdal II í samtali við Morgun- blaðið í gær. Skaftárhlaupið rauf veginn inn Skaftárdal sunnan við brúna um helgina, en íbúar i Skaftárdal I og II komast þó í neðri byggðir um illgreiðfæran fjallveg ef með þarf. Þegar Morgunblaðið símaði í Skaftárdal í gær var fólk þar að búa sig til farar yfir fjallið. „Það eru hér gestir sem þurfa að komast til síns heima, auk þess sem við ætlum að sækja í matinn," sagði Eiríkur. Það munar liðlega klukkustund hvað lengur er verið að fara fjallveginn en þjóðveginn út Skaftárdal, en fjall- vegurinn er aðeins fær góðum jepp- um. Oddný S. Gunnarsdóttir húsfreyja í Hvammi tók í sama streng og Eirík- ur hvað stærð hlaupsins varðar. Mikill brennisteinsfnykur fylgir Skaftárhlaupum, og getur hann bor- ist alla leið til Reykjavíkur ef vindátt- ir standa þannig. Auglýsingasíminn er69 11 11 „Þetta er rólegt hlaup, það er óhætt að segja það,“ sagði Oddný í sam- tali við Morgunblaðið. „Veðrið hefur líka verið gott, hér hefur ekkert ringt frá því hlaupið hófst. Þetta hlaup truflar okkur því ekkert að ráði.“ Hun sagði einn helsta skaðann sem Skaftárhlaup gerði bændum vera þann aur sem það bæri í hraun við árfarveginn. „Þegar fé stígur í leðj- una virkar hún eins og steinsteypa, og það getur með engu móti losað sig. Við höfum misst margar kindur á þennan hátt.“ Óvirkur dempari getur aukið stöðvunarvega- iengd um 2,6 m. VELDU ^MONROEF B naust BORGABTUNI 26. SIMI 62 22 62

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.