Morgunblaðið - 28.09.1991, Blaðsíða 16

16
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. SEPTEMBER 1991
Hvers vegna St.
Jósefsspítalinn?
eftirÁsgeir Theodórs
Það kom öllum á óvart og voru
mikil vonbrigði, þegar fréttist um
fyrirætlanir heilbrigðisyfirvalda,
að hætta núverandi rekstri St. Jó-
sefsspítalans í Hafnarfirði, en hefja
þess í stað rekstur hjúkrunarhe-
imilis fyrir aldraða. Rökin fyrir
þessari breytingu eru sögð nauð-
synlegur sparnaður i heilbrigði-
skerfmu og mikill skortur á hjúk-
runarrými fyrir aldraða í Reykjavík
(DV, 17 september 1991). Fyrsta
viðbragðið var undran, en síðan
þegar fólk áttaði sig betur, brann
Miklaholtshreppur
Dilkar í með-
allagi eftir
blítt sumar
Borg í Miklaholtshreppi.
NÚ HALLAR einu besta og
blíðasta sumri sem lengi hef-
ur komið á landi hér með
sólfari og hlýindum sem á
stundum minnir á veðráttu
suðlægari landa. Af sjálfu
leiðir að bændur hafa á þessu
góða sumri náð meiri og
betri heyfeng en oftast áður
og var fyrri slætti lokið
óvenju snemma. Þannig
sveiflast íslenskt árferði til
og einnig koma til mjög
breyttar aðferðir við heyjun.
Haustið minnir á sig, Ljósu-
fjöll og Rauða kúla hafa fengið
gráan hatt. Haustleitir og réttir
standa yfír hér í sveitum en
réttarbragur er bragðminni en
oftast áður. Slátrun hófst hér
9. september. Færra fé kemur
nú til rétta en áður. Dilkar virð-
ast vera í meðallagi. Þar sem
áður þótti dyggð góðs bónda
að eiga feit og væn lömb er
nú liðið undir lok, mikill hluti
þjóðarinnar kann ekki að borða
feitt kjöt, því miður.
- Páll
á vörum allra spurningin: Hvers
vegna?
Þeir, sem gerst þekkja til St.
Jósefsspítala eiga auðvelt með að
gera sér grein fyrir afleiðingum
slíkrar breytingar á rekstri sjúkra-
hússins, sem um er rætt. Margt
hefur komið fram á síðustu dögum
í umræðum fólks varðandi stofnun-
ina, sem lýtur að rekstri og stöðu
hennar í heilbrigðiskerfi Hafnar-
fjarðar og nágrannabyggða. Það
eru þó miklu fleiri, sem vita lítið
eða næstum ekki neitt um þessa
stofnun eða hvaða hlutverki hún í
raun gegnir. Vegna þess er við
hæfi, þegar slíkar vangaveltur eru
um rekstur sjúkrahússins, að koma
upplýsingum á framfæri um þessa
merku stofnun, fólki til glöggvun-
ar. St. Jósefsspítalinn í Hafnarfirði
var byggður fyrir tilstilli og atorku
kaþólsku reglunnar. Sjúkrahúsið
var reist á „met“tíma og byijað
var að líkna fyrstu sjúklingunum
í september árið 1926, rúmu einu
ári frá töku fyrstu skóflustungunn-
ar. Kaþólska reglan starfrækti síð-
an sjúkrahúsið af mikilli kostgæfni
og myndarskap, þar sem Jósefs-
systur hjúkruðu sjúkum af köllun
einni saman. Árið 1987 urðu eig-
endaskipti á sjúkrahúsinu þannig
að ríkið eignaðist 85%, en Hafnar-
fjarðarbær 15% eignarhlut. Á þeim
tíma var gerð skrifleg samþykkt
um, ab sjúkrahúsið yrði rekið með
líku sniði í framtíðinni og að rekst-
urinn yrði miðaður við þarfir Hafn-
firðinga og fólksins í nágranna-
byggðum.
St. Jósefsspítalinn er 54 rúma
deildaskipt sjúkrahús og á þjón-
ustusvæði þess era um 22 þúsund
íbúar. Þar er starfrækt lyflækn-
ingadeild (29 rúm), skurðlækn-
ingadeild (25 rúm), röntgendeild,
svæfingadeild, rannsóknadeild,
speglunardeild og göngudeild.
Sjúkrahúsið rekur einnig mötu-
neyti, þvottahús og barnaheimili.
Stöðugildi við sjúkrahúsið era 98
talsins, en þar starfa um 160
starfsmenn.
Sjúkrahúsið er rekið fyrir fé af
föstum íjárlögum og fjárveiting til
tekist reka stofnunina í fjárhags-
legu, sem faglegu tilliti.
Um einstakar deildir
Ásgeir Theodórs
„Hvers vegna á að
spilla og rífa niður eitt
af því fáa, sem hefur
tekist vel að byggja upp
í heilbrigðisþjónustunni
og margt má af læra?“
rekstrar þess á síðasta ári var um
249 milljónir króna. Launa-
kostnaður af heildarrekstrarfé
sjúkrahússins var um 65% á síð-
asta ári, sem er vel innan æski-
legra marka. Á síðustu árum hefur
verið litið til sjúkrahúsins af hinu
opinbera, vegna þess hve vel hefur
Á lyflækningadeild sjúkrahúss-
ins era lagðir inn um það bil 500
til 550 sjúklingar á ári. Rúmlega
60% þeirra eru lagðir inn bráðainn-
lögn (akút). Tekið er við sjúkling-
um á deildina 24 klst. á sólar-
hring, alla daga. Auk hjúkruna-
rstarfsfólks starfa við deildina þrír
sérfræðingar í lyflækningum og
einn aðstoðarlæknir. Fjöldi ráðgef-
andi sérfræðinga, í öllum greinum
læknisfræðinnar, sinnir sérhæfðri
þjónustu við sjúklinga, þegar henn-
ar er þörf. Meðal legudagafjöldi
var um 17 dagar á síðastliðnu ári.
Flestir sjúklinganna eru lagðir inn
af heilsugæslu og vakthafandi
læknum í Hafnarfirði og Garðabæ.
Þá þjónar deildin bráðatilvikum,
sem koma fyrir á elli- og hjúkruna-
rheimilinu Sólvangi (með 100
rúm), og Dvalarheimili aldraðra
sjómanna, Hrafnistu (með 88 hjúk-
runarrúm og 120 til 125 manns á
dvalarheimili).
Á skurðlækningadeild voru
lagðir inn til aðgerðar um 1.640
sjúklingar á síðasta ári. Aðgerðir
voru flestar í kvensjúkdómum
(640), háls-, nef- og eyrnalækning-
um (236), bæklunarlækningum
(201 ), lýtalækningum (195) og
almennum skurðlækningum (310).
Deildin sinnir ekki bráðavöktum.
Bráðaaðgerðir eru framkvæmdar
í tilvikum, sem upp koma á deild-
inni á hveijum tíma eða á sjúkling-
um, sem tengjast deildinni á einn
eða annan máta. Sérfræðingar eru
Nokkur orð um yfirborganir
eftir Árna
Hermannsson
Höföar til
.fólksíöllum
starfsgreinum!
Ingólfur Þorkelsson, skólameist-
ari, fer offari á síðum Morgunblaðs-
ins síðastliðinn föstudag, þegar hann
gerir skólagjöld í Verslunarskóla ís-
lands að umtalsefni. Tilefni þessa
greinarstúfs er ekki skólagjöldin sjálf
og hvemig þeim er varið, enda munu
forráðamenn skólans væntanlega
verða til þess að útskýra það. Ekki
skal úr því dregið, að kennarar við
Verslunarskólann njóta þeirrar góðu
aðstöðu sem er í hinum nýju húsa-
kynnum við Ofanleiti, sem forráða-
menn skólans reistu af dugnaði og
elju, og nutu til þess velvildar gam-
alla nemenda og velunnara skólans.
Skólameistarinn góði kemst aftur
á móti að skemmtilegri niðurstöðu,
þegar hann lætur að því liggja, að
skólagjöldin í Verslunarskólanum
standi undir yfirborgunum, vænt-
anlega til kennara. Nafni minn
Magnússon komst nú einu sinni svo
að orði, að sumir hjálpuðu erroribus
á gang, en aðrir leituðust við það
að útryðja þeim sömu erroribus. Svo
vill nú oft verða, þegar rannsakendur
hirða ekki nógu vel um að kanna
heimildir sínar, og komast þá oft að
kátlegri niðurstöðu. Um launakjör
verslunarskólakennara og annað
þarf ég ekki að upplýsa félaga mína
í kennarasamtökunum, en öðrum er
e.t.v. ýmislegt óljóst. Nú er svo hátt-
að, að kennarar við Verslunarskól-
ann eru félagar í Hinu íslenska kenn-
arafélagi, og hafa verið frá upphafi,
en voru einnig á sinni tíð ásamt Ing-
ólfi Þorkelssyni í Félagi menntaskól-
akennara, sem var forveri HÍK Skóa-
nefnd og forráðamenn Verslunar-
skólans hafa við gerð kjarasamninga
síðustu áratuga gengið inn í samning
kennara við fjármála- og mennta-
málaráðuneyti, og Hið íslenska kenn-
arafélag hefur fyrir hönd verslunar-
skólakennara samið um sömu laun
fyrir þeirra hönd og annarra kennara
í stéttarfélaginu. Kennarar við Versl-
unarskólann þiggja sömu sultarlaun-
in og ríkisvaldið í landinu telur sér
sæma að skammta öðrum félögum
þeirra í landinu, laun, sem kalla fram
hroll og uppsölur, eins og setti að
matgóðum Dönum á öndverðri öld-
inni, þegar íslenskt lambakjöt bar á
góma. (Nýjasta dæmi um þessi af-
burðalaun er, að nú dugir ekki leng-
ur að miða laun stórmeistara í skák
við laun menntaskólakennara.
Ábyrgum aðilum er vorkunn að hafa
staðið að slíkri breytinu, því þeir
hafa líklega verið teknir að óttast,
að í stað frétta af stórgóðum ár-
angri okkar dugmiklu skákmanna á
erlendri grund kynnu að taka að
„Kennarar við Verslun-
arskólann búa við sömu
kjör og laun o g aðrir
framhaldsskólakennar-
ar.
berast fregnir af því, að þeir stun-
duðu sælgætissölu í hléum á stórmót-
um til að eiga fyrir farinu heim.)
Að litlu leyti eru þó samningar
verslunarskólakennara ekki eins og
annarra kennara á framhaldsskóla-
stigi. Skólinn nýtur beinna greiðslna
úr ríkissjóði, sem miðaðar eru við
kostnað í Mennt-askólanum í Reykja-
vík og Menntaskólanum við Sund.
Að sjálfu leiðir, að Verslunarskólinn
greiðir sjálfur laun beint til kennara,
og er það guðsþakkarvert, því þeir
þurfa þá ekki að leita til Dómahúss-
ins mikla, sem sér um útreikninga
launa opinberra starfsmanna, launa-
skrifstofu fjármálaráðuneytis, en
ferðir félaga okkar í kennarastéttinni
þangað hafa stundum orðið jafn tafs-
amar þeim stóra ferðum, sem Jón
Hreggviðsson fór í leit að réttlætinu.
í annan stað er málum svo háttað
um kennara Verslunarskólans, að
þeir geta ekki sótt um námsorlof til
ríkisins eins og félagar þeirra, og
því hafa forráðamenn skólans skuld-
ÓDÝRAR FRYSTfKISTUR, KÆLl
O G FRYSTISKÁPAR*
V
bundið sig til að veita einum kennara
orlof annað hvert ár, og er vel, og
skal því ekki neitað, að kennarar
skólans (um 70) eiga því heldur
meiri möguleika _á slíku orlofí en fé-
lagar þeirra í HÍK. En allt ber hér
að sama brunni. Fastalaun kennara
eru með þeim hætti, að þau duga
vitanlega ekki til framfærslu heillar
fjölskyldu, hvað þá ef kennarinn
gengur með þá grillu í höfðinu að
ætla í eitthvert meiriháttar nám
nema þá hann 'geti hugsað sér að
láta fjölskyldu sína borða einmælt
þegar líður að vori, svona líkt og
frægur bóndi í sinni seinloknu bar-
áttu fyrir sjálfstæðinu.
í þriðja stað skal þess getið, að
kennarar Verslunarskólans eru verr
settir en aðrir félagar þeirra í kenn-
arasamtökunum. Verslunarskólinn
er ekki ríkisstofnun, og kennarar
skólans, a.m.k. þeir yngri, njóta ekki
þess atvinnuöryggis, sem félagar
þeirra í öðrum skólum hafa.
í fjórða stað skal þess getið, að
Verslunarskólinn starfar samkvæmt
lögum um viðskiptamenntun frá
1976, en þar er kveðið á um skipan
skólanefndar skólans, og eiga kenn-
arar þar engan fulltrúa, og er því
staða þeirra lakari en annarra fram-
haldsskólakennara í landinu, sem
eiga síná fulltrúa i skólanefndum.
Ekki er þó svo að skilja, að kennarar
við VÍ hafi ekki haft áhrif á stefnu
skóla síns i ýmsum málum, en skóla-
nefnd VÍ hefur nú erindi kennara
VESTFROST A FRABÆRU VERÐI

Frystikistur í mörgum stœrðum
• Yfir 25 öra reynsla á íslandi.
• Niðurfall í botni fyrir afþíðingu
• Óryggisrofar v/hitabreytinga og bama
• Spamaðarstilling - djúpfrystirofi
• Ljós í loki
• Danfoss kerfi

™1
RJ
mm
Úrval kœli- og
frystiskápa
• Orkusparandi -
• Tvœr pressur í
sambyggðum
skápum
• Hœgri eða vinstri
opnun
• Djúpfrystirofi -
ðryggisrofl
• Danfoss kerfí
„Trr*, :
Dönsk gœðavara - 3ja ára ábyrgð
oqHJko
• FAXAFEN 12 • SÍMI 38000 •
um áheymarfulltrúa i skólanefnd til
athugunar, og tel ég sjálfgefið, að
við beiðni þeirri verði orðið.
Línur þessar eru nú orðnar heldur
fleiri en í upphafi var ætlað, en verða
vonandi til að upplýsa menn um kjör
kennara við Verslunarskólann og
sýna, að tilgátur um yfirborganir eru
úr iausu lofti gripnar.
Kennarar við Verslunarskólann
búa við sömu kjör og laun og aðrir
framhaldsskólakennarar. Launakjör
kennara i landinu ættu aftur á móti
að verða stjórnmálamönnum um-
hugsunarefni, þegar þeir eru nú að
gera hosur sínar grænar fyrir banda-
lagi Evrópuþjóða, en þar gera forráð-
amenn sér grein fyrir að afl þeirra
hiuta, sem gera skal er helst fólgið
í því að hlúa að menntastofnunum
sínum.

Höfundur er formaður
Kennarafélags VÍ.
8
1
8
I
8
I