Morgunblaðið - 28.09.1991, Blaðsíða 28

28
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 28. SEPTEMBER 1991
Þing Alþýðusambands Norðurlands:
Fiskvinnslufólk sam-
þykkir ekki þjóðar-
sáttarsamninga aftur
- segir Olafur Pétursson, Verkalýðs-
félaginu Vöku, Siglufirði
ÓLAFUR Pétursson, Verkalýðsfélaginu Vöku á Siglufirði, segir fisk-
vinnslufólk ekki tilbúið til að skrifa undir áframhaldandi þjóðarsátt-
arsamninga. Það muni ekki þoia slíka samninga áfram. Þetta sagði
Ólafur á þingi Alþýðusambands Norðurlands í gær.
Ólafur kynnti þingfulltrúum
ályktun sem fiskvinnslufólk hefði
samþykkt á fundi á Sauðárkróki
fyrir skömmu, en þar kom fram
krafa um 75 þúsund króna lág-
markslaun, hækkun skattleysis-
marka, kaupmáttur verði hinn sami
og var á árinu 1987 og að bónus-
kerfið verði tekið til endurskoðunar
og það lagt niður í áföngum án
þess að laun lækki. Þá kom einnig
fram krafa um að fiskvinnslufólk
sitji í samninganefndum.
Ólafur sagði að fískvinnslufólk
vildi ekki láta aðra ákveða fyrir sig
hvaða laun það þyrfti og því væri
brýnt að fulltrúar þess væru í samn-
inganefndum, en ekki einhveijir
aðilar sem ynnu á skrifstofum.
Nýja bónuskerfið sem nú væri
víðast við lýði í frystihúsum þætti
afar fínt, en staðreyndin væri sú
að „það er að gera allar konur vit-
iausar, fólk er barið áfram með
svipu“, eins og hann komst að orði.
I komandi kjarasamningaviðræð-
um sagði Ólafur fiskvinnslufólk til-
búið til að beijast af hörku, það
væri tilbúið í verkfall, þó vissulega
yrði það neyðarúrræði, en við 'það
ástand sem nú væri í þjóðfélaginu
yrði ekki lengur búið. Aframhald-
andi þjóðarsátt kæmi ekki til greina
að því er fiskvinnslufólkið varðaði,
fólk væri búið að leggja mikið á sig
og það þyldi hana ekki lengur og
myndi aldrei samþykkja slíka samn-
inga.
„Það birtast stöðugt svartar
skýrslur og þær verða sífellt svart-
ari eftir því sem nær dregur samn-
ingum og nú fáum við að heyra enn
einu sinni að ekkert er eftir handa
okkur. Þetta getur ekki gengið
svona lengur. Nú verður barist af
hörku,“ sagði Ólafur.
Þóra Hjaltadóttir fráfarandi formaður AN:
Hélt ég gæti breytt heiminum
„VISSULEGA hafa skipst á skin og skúrir þessi ár, ég hefði viljað
sjá ýmis mál betur komin nú á þessari stundu,“ sagði Þóra Hjalta-
dóttir á þingi Alþýðusambands Norðurlands, en hún lætur af for-
mennsku í AN eftir rúmlega tíu ára starf.
„Þegar ég fyrir tíu árum var
beðin um að gefa kost á mér til
formanns þá gerði ég það af ótta-
legum barnaskap og hélt ég gæti
breytt heiminum, eða a.m.k. kjör-
um norðlenskra launþega. Sann-
leikurinn um vanmáttinn rann þó
fljótlega upp fyrir mér ásamt þvi
hvað samningamálin eru flókin og
erfið og hagsmunir einstakra hópa
stangast á við aðra.
Þetta starf hjá Alþýðusambandi
Norðurlands nú í tæp 11 ár hefur
þó gefið mér mikið. Ég hef lært
margt sem mér var áður hulið, ég
hef kynnst kjörum fólksins, at-
vinnuvegunum og staðháttum á
Norðurlandi," sagði Þóra og þakk-
aði þingheimi er kaus hana til for-
mennsku í félaginu það tækifæri
sem hún hefði fengið er hún var
valin til þessa starfs.
Ásmundur Stefánsson forseti ASÍ:
Eðlilegt að lækka hámarksupphæð
lána í húsbréfakerfinu í 5 millj.
Svanlaug Inga Skúladóttir
Fyrirlestur
um móttöku
bráðveikra
sjúklinga
SVANLAUG Inga Skúladóttir,
MSN, flytur fyrirlestur um mót-
töku bráðveikra sjúklinga í Há-
skólanum á Akureyri næstkom-
andi mánudagskvöld.
Svanlaug Inga er hjúkrunarfor-
stjóri á slysa- og sjúkravakt Borg-
arspítalans í Reykjavík. Fyrirlestur-
_ inn er haldinn á vegum heilbrigðis-
deildar Háskólans á Akureyri.
Hún mun fjalla um móttöku bráð-
veikra sjúklinga, forgangsröðun,
fyrstu skoðun og meðferð í fyrir-
lestri sínum og er heilbrigðisstarfs-
menn og hjálparsveitarfólk sérstak-
lega hvatt til að mæta, en fyrirlest-
urinn er öllum opinn. Hann verður
'■fluttur í stofu 25 í Háskólanum á
Akureyri og hefst kl. 20.
Ohjákvæmilegt að draga úr þeirri spennu sem húsbréfin valda á fjármagnsmarkaði
ÁSMUNDUR Stefánsson forseti Alþýðusambands íslands segir óhjá-
kvæmilegt að draga úr þeirri spennu sem húsbréfin valdi á fjár-
magnsmarkaði. Hann telur eðlilegt að lánsfjárupphæðir lækki og
verði til að mynda 5 milljónir að hámarki, en töluverðar tekjur þurfi
til að standa undir greiðslubyrði af svo háu láni. Þá telur hann koma
til greina að (aka upp viðbótarafborganir hjá þeim sem eru yfir
ákveðnu tekjumarki og einnig að takmarka aðgang að kerfinu, til
að koma i veg fyrir að aðilar sem hafi yfir 500 þúsund krónur i
tekjur á mánuði hafi ekki aðgang að greiðsluerfiðleikalánum. Slíkt
væri bilun. Þetta kom fram í ræðu hans á 22. þingi Alþýðusam-
bands Norðurlands, sem sett var á Illugastöðum í Fnjóskadal í gær,
en á þinginu urðu allsnarpar umræður um kjaramál.
Ásmundur ræddi í fyrstu um
þjóðarsáttarsamninginn svokallaða
frá síðasta ári, en markmið hans
hefðu einkum verið að treysta at-
vinnu og stöðva kaupmáttarhrap.
Aldrei hefði verið jafn víðtæk sam-
staða allra aðila og við gerð þessa
samnings og árangurinn væri góð-
ur. Stöðugleiki hefði verið í þjóðfé-
laginu síðustu tvö ár og hann hefði
skilað sér í betri afkomu fyrirtækja
og heimilanna.
Ásmundur sagði atvinnurekend-
ur bera ábyrgð og það væri þeirra
að sýna framtak, þeir hefðu lagt
áherslu á við gerð þjóðarsáttar-
samninga, að fengju þeir frelsi til
framtaks án opinberra hafta, stöð-
ugleika í stað verðbólgu, þá myndu
þeir færa þjóðinni hagvöxt og auk-
inn kaupmátt. „Vissulega stöndum
við frammi fyrir vanda, en fyrir
alla muni ekki bregðast við með
því að emja og væla,“ sagði Ás-
mundur.
Samdrátt í afla sagði hann geta
haft í för með sér fækkun um
1.500-2.000 störf, en það væri
vandamál sem ekkert hefði með
hagvöxt að gera. Þegar erfiðleikar
blöstu við væru tvær leiðir einkum
farnar, annars vegar að gefast upp
og velta vandanum yfir á aðra, eins
og þeir sem nú krefðust gengisfell-
ingar og launalækkunar vildu gera
og hins vegar að takast á við vand-
ann, hagræða í rekstri, stokka upp
atvinnureksturinn og byggja upp í
stað þess að bijóta niður.
„Það þarf að taka á til að mæta
samdrætti í afla, það þarf atorku
og dugnað til að endurskipuleggja
rekstur og byggja upp öflugt at-
vinnulíf. Við ætlumst til þess að
atvinnurekendur sýni þann dugnað
og það hlutverk sem þeir hafa tek-
ið að sér. Það er engum til gagns
nú, að hlaupa til og heimta gengis-
fellingu,“ sagði Ásmundur.
Fjármál ríkisins sagði hann vera
þann hluta þjóðarsáttar sem ekki
hafi staðist. Niðurskurður væri
óhjákvæmilegur á útgjöldum ríkis-
ins, en hann mætti ekki vera þess
eðlis að reikningurinn yrði sendur
til þeirra sem ekki gætu greitt hann.
Ríkisstjórnin mætti ekki velta hluta
ljárlagavandans yfir á aðila vinnu-
markaðarins, það hefði í för með
sér aukna skatta og minnkandi
þjónustu. Almenningur gerði tilkall
til þess að niðurskurður ríkisút-
gjalda yrði á rekstrarkostnaði, en
fæli það ekki í sér að þeim sem
ekki hefðu efni á að borga yrði
sendur reikningurinn.
Ásmundur talaði um þá miklu
þenslu sem orðið hefur á húsbréfa-
markaðnum að undanförnu og
sagði að óhjákvæmilegt væri að ná
vöxtunum niður og draga úr þeirri
spennu. Lánveitingar til húsnæðis-
mála væru áætlaðar um 25 milljarð-
ar í ár, sem væri 5 sinnum meira
en var fyrir áratug. Á síðustu tveim-
ur árum hefði orðið 60% aukning
Morgunblaðið/Rúnar Þór
Ásmundur Stefánsson forseti
ASI í ræðustól á þingi Alþýðu-
sambands Norðurlands í gær.
lána í húsnæðiskerfinu án þess að
á móti kæmi aukinn sparnaður. Á
þessu ári væri áætlað að húsbréf
yrðu gefin út fyrir um 15 milljarða,
sem væri tvöföld raunaukning
heildarinnlána í bankakerfinu mið-
að við síðasta ár.
Biðröðin í húsnæðiskerfínu frá
1986 hefði vissulega verið vanda-
mál, en stefnt hefði í jafnvægi er
það var lagt niður. í stað biðraðar
hefðum við fengið uppboð, sem
hefði leitt til þess að fjármagnið
væri orðið meira og vextir hefðu
hækkað á fjármagnsmarkaði. í stáð
húsnæðisvanda byggjum við nú við
almennan efnahagsvanda. 9% raun-
vextir á ríkisbréfum væru algjör-
lega út í hött og enginn gæti keppt
við þá ávöxtun í almennum atvinnu-
rekstri.
„Það er óhjákvæmilegt að draga
úr þeirri spennu sem húsbréfin
valda á fjármagnsmarkaði. Það er
ósköp einfaldlega rökrétt að Iækka
Iánsfjárhæðirnar, sem nú eru á tí-
undu milljón að hámarki. Ef við
hugsum okkur til dæmis að há-
markið yrði sett við 5 milljónir, þá
erum við að tala um 400 þúsund
greiðslubyrði á ári og það þarf auð-
vitað töluverðar tekjur til að taka
lán sem hafa í för með sér meiri
greiðslubyrði, þannig að hærri lán
eru ekki sérstakt framlag til lág-
launafólks," sagði Ásmundur. Hann
taldi einnig eðlilegt að teknar væru
upp viðbótarafborganir færu tekjur
yfir ákveðið mark og á sama hátt
væri einnig eðlilegt að takamarka
aðgang að kerfinu gagnvart fólki
sem ætti verulegar eignir. Það væri
alger bilun að veita fólki sem hefði
yfir 500 þúsund krónur í tekjur á
mánuði greiðsluerfiðleikalán. Þarna
væri um að ræða erfiðleika sem
væru þess eðlis að lágtekjufólk
hefði enga möguleika á að koma
sér í nánd við þá.
Um _ komandi kjarasamninga
sagði Ásmundur að máli skipti að
unnið væri hratt, þó svo ekki væri
nú um að ræða jafnhraða kaup-
máttarskerðingu og oft áður þar
sem verðbólgan væri minni en áð-
ur. Gera mætti þó ráð fyrir því að
á tímabilinu frá september og til
áramóta myndi kaupmáttur lækka
um 1 ‘/2% yrði ekki samið á þeim
tíma. Launafólk hlyti að mótmæla
gengisfellingartali sem hávært
hefði verið að undanförnu sem og
einnig því að engar kauphækkanir
kæmu til greina á næstunni. Sú
kaupmáttarrýrnun sem af því leiddi
væri ekki í samræmi við kröfur
launþega.
„Eg geri mér grein fyrir því að
ekki eru Iíkur á að við náum í samn-
ingum í haust einhveijum heljar-
stökkum í kaupmætti, en við hljót-
um að stilla upp þeim kröfum að
við sækjum fram. Við hljótum jafn-
framt að snúast til varnar gegn
þeim árásum sem víða eru uppi á
velferðarkerfið og við hljótum að
gera tilkall til þess af gerðar verði
þær ráðstafanir af hálfu stjórnvalda
sem koma vöxtunum niður.“