Morgunblaðið - 10.04.1992, Blaðsíða 20

20
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 10. APRÍL 1992
ÍSNO hf. óskar eftir gjaldþrotaskiptum:
Ófyrirgefanlegt væri að
glata þessum verðmætum
- segir Eyjólfur Konráð Jóns-
son stj órnarformaður
Fiskeldisfyrirtækið ÍSNO hf. óskaði í gær eftir því að fyrirtækið
verði tekið til gjaldþrotaskipta. Eyjólfur Konráð Jónsson stjórnar-
formaður segir að skuldir J>ess séu um 700 milljónir kr. Stærsti
kröfuhafinn er Landsbanki Islands, viðskiptabanki ISNO. Verðmæti
eigna er óvíst, bókfært verð þeirra er 400 milljónir. Landsbankinn
á veð í eldisfiskinum og segir Eyjólfur að bankinn muni nú taka
við eldinu til að tryggja veðið. Þá hafi verið samið við Sölumiðstöð
hraðfrystihúsanna um sölu á 100 tonnum af laxi sem slátra þurfi
nú þegar því Lónin séu orðin full af fiski og ekki megi dragast
lengur að slátra.
Starfsmenn hjá ísno í Lónum í Kelduhverfi kreista væna hrygnu,
en þar í stöðinni hafa alist upp stærstu laxar landsins.
Eftir fundi stjórnar ÍSNO hf.
með ráðherrum og fleiri fulitrúum
stjórnvalda í fyrradag varð ijóst
að Tiyggingasjóður fískeldislána
myndi hafna umsókn félagsins um
fyrirgreiðslu. Á stjómarfundi ÍSNO
hf. um kvöldið var samþykkt að
óska eftir gjaldþrotaskiptum ef
ekki fengjust jákvæð svör um
áframhaldandi rekstrarfé frá
Landsbanka íslands á fundi í bank-
anum í gær. Sú fyrirgreiðsla fékkst
ekki og því óskaði stjórnin eftir
gjaidþrotaskiptum.
Gjaldþrotabeiðnin var send sýsl-
umánninum í Árnessýslu þar sem
félagið er skráð. í bréfinu segir
meðal annars að þrátt fyrir að allt
hafi verið reynt til að rétta við íjár-
hag félagsins nú á síðustu mán-
uðum, meðal annars með samning-
um við lánardrottna, verði ekki hjá
gjaldþroti komist.
Oveðurstjón fékkst ekki bætt
„Við neyddumst til þess að óska
eftir gjaldþrotaskiptum, töldum
það skásta úrræðið eftir það sem
á undan er gengið,“ sagði Eyjólfur
Konráð Jónsson í sanitali við Morg-
unblaðið þegar hann-var spurður
um ástæður gjaldþrotabeiðninnar.
„Við þessa ákvörðun tókum við til-
lit til hagsmuna starfsmanna okkar
sem ekki hafa fengið greidd laun
reglulega að undanförnu og marg-
háttaðra erfíðleika sem að okkur
hafa steðjað. Erfiðleikarnir stafa
ekki síst af gífurlegu tjóni sem við
urðum fyrir á kvíaeldinu í Vest-
mannaeyjum í óveðri sem gekk
yfir í ársbyijun 1990. Auk þess
höfum við mætt sama andbyr og
allir aðrir fiskræktarmenn, það er
að segja verðhruni afurða, meðal
annars vegna offramboðs Norð-
manna.
í veðrinu í janúar 1990 brotnuðu
sjókvíar þannig að fiskur drapst í
netunum og slapp út. Fiskurinn var
tryggður hjá norsku tryggingafé-
lagi en sókn okkar mála gekk erfíð-
lega þar sem tryggingafélagið hélt
því fram að hluti af tjóninu stafaði
af lélegum seiðum þannig að fisk-
urinn hafi drepist áður en veðrið
brast á. Þetta gerðist þegar mestu
erfiðleikarnir voru að hefjas^ í
norska fiskeldinu og tryggingafé-
lögin notuðu af fullri hörku þá skil-
mála sem þau höfðu í smáleturs-
greinum tryggingaskírteinanna.
Þegar upp var staðið reyndust
bætur okkar vegna þessa tjóns
hverfandi litlar. Þegar þetta tjón
varð vorum við vel á veg komnir
með að ná því takmarki okkar að
komast í 1.000 tonna framleiðsiu
á ári í stöðvum okkar í Vestmanna-
eyjum og Lónum í Kelduhverfi.“
Þegar nefnd landbúnaðarráð-
herra úthlutaði sérstökum rekstr-
arlánum til fiskeldisstöðva síðast-
liðið sumar var umsókn ÍSNO hf.
synjað. Aðspurður um þetta sagði
Eyjólfur Konráð: „Við urðum fyrir
miklum vonbrigðum með það vegna
þess að við vorum ekki taldir hafa
jákvæðan höfuðstól. En það var
vegna þess að allar okkar eignir
eru meira og minna afskrifaðar og
því ekki bókfærðar á eðlilegu verði.
Hins vegar hafa þeir sem síðar
fóru út í fiskeldi fært allar sínar
eignir'til kostnaðarverðs. Einnig
hefur verið ágreiningur um það
hvaða fyrirtæki væru lífvænleg og
hver ekki. Við vorum óánægðir
með mat á okkar umsókn í ljósi
þess að við fiytjum út nokkur
hundruð tonn af laxi á árinu, þrátt
fyrir það mikla tjón sem við urðum
fyrir, en margar aðrar stöðvar hafa
því miður mjög lítið flutt út vegna
erfiðleika í framleiðslunni. Annars
hef ég enga löngun til að ræða
alla þá þvælu frekar. Ekki þýðir
að tala um þetta núna.“
Skuldir 700 milljónir
ÍSNO hf. var stofnað fyrir ára-
tug af Fiskirækt hf., sem átti 55%
hlutafjár, og norska fiskeldisfyrir-
tækinu Mowi a/s, sem átti 45%.
Mowi var í eigu norska stórfyrir-
tækisins Norsk Hydro. Sögu fyrir-
tækisins má þó rekja meira en þijá
áratugi aftur í tímann því Tungulax
hf., forveri Fiskiræktar hf., var
með fiskeldi í Skaftafellssýslu og
byggði síðar seiðastöð á Öxnalæk
í Ölfusi. ÍSNO hf. var með seiða-
eldi á Öxnalæk og byggði eldisstöð
í Lónum í Kelduhverfi. Þar hefur
fyrirtækið verið með eidi í sjókvíum
og hafbeit í mörg ár og síðar var
byggð þar aðstaða til seiðaeldis.
Fyrir nokkrum árum færði ÍSNO
út kvíarnar með uppbyggingu á
sjókvíaeldi í Klettsvík í Vestmanna-
eyjum.
Eyjólfur Konráð sagði að norsku
eignaraðilarnir hefðu haft sér-
stakan áhuga á uppbyggingunni í
Lónum og veitt mikla ráðgjöf við
þá framkvæmd og rekstur. Þeir
hefðu lagt mikla fjármuni í fyrir-
tækið en dregið sig út úr því, með-
al annars vegna erfiðleikanna eftir
tjónið í Vestmannaeyjum. Stærstu
hluthafar í fyrirtækinu nú væru
Björgun hf. og Kristinn Guðbrands-
son, Hraðfrystihúsið Norðurtang-
inn hf. á ísafirði og ísfélag Vest-
mannaeyja hf. Meðal annarra hlut-
hafa eru Eyjólfur Konráð, Þuríður
Finnsdóttir og Dýrfinna Tómas-
dóttir.
Eyjólfur Konráð sagði að skuldir
ÍSNO hf. væru um 700 milljónir
kr. Stæjsta skuldin er við Lands-
banka Islands, sem er viðskipta-
banki fyrirtækisins, og ýmsa sjóði.
Sagði Eyjólfur að í þeirri tilraun
til nauðasamninga og endurskipu-
lagningar reksturs sem staðið hef-
ur yfir hefði fengist nokkuð fastur
ádráttur um 280 milljóna króna
lækkun skulda hjá sjóðum og ýms-
um viðskiptavinum. Hann sagði að
bókfært verð eigna væri um 400
milljónir kr., aðallega í fasteignum
og fiski. Taldi hann að eignirnar
væru í raun miklu meira virði en
þessi tala segði til um.
„Gífurleg verðmæti í
norska stofninum"
ÍSNO er með lax af þremur
stofnum í eldi, norskan stofn frá
Mowi, stórlaxastofn úr Laxá í Að-
aldal og hafbeitarstofn. Eyjólfur
sagði að mikil verðmæti væru fólg-
in í þessum fiski, sérstaklega
norska stofninum sem væri líklega
eini norski laxastofninn í heimi sem
væri laus við þá sjúkdóma sem svo
mjög hefðu hijáð norska fiskeldið
síðustu árin. Hann vex fjórðungi
hraðar en fiskur af íslenska laxa-
stofninum.
„Ég held að engum sem séð
hefur fiskinn í Lónum og á Öxna-
læk dyljist að hér er um gífurleg
verðmæti að ræða. Væri ófyrirgef-
aniegt að glata þeim ásamt þekk-
ingu frábærra starfsmanna fyrir-
tækisins. Það hefur valdið því að
við stigum það skref að óska eftir
gjaldþrotaskiptum félagsins jafn-
framt því sem við höfum gengið
úr skugga um að Landsbankinn
sem á veð í fiskinum hyggst bjarga
þessum miklu verðmætum nú þeg-
ar. Þá er þess að geta að við höfum
nú fyrir nokkrum dögum samið við
Sölumiðstöð hraðfrystihúsanna um
að hún kaupi 100 tonn af úrvals
laxi af mismunandi stærðarflokk-
um fyrir 25 milljónir kr. og komi
fiskinum á markað sem víðast í
auglýsingaskyni. Þetta þarf að
gera nú þegar því Lónin eru full
af úi'valsfiski og ekki má dragast
lengur að hefja slátrun. Ætti það
að geta tekist á næstu sex vikum
því þá verða önnur 100 tonn tilbú-
in til slátrunar. Síðan verður mikið
af laxi í sláturstærð í haust,“ sagði
Eyjólfur.
Eyjólfur Konráð sagðist ekki
hafa glatað trú á fiskeldinu_ þrátt
fyrir erfiðleikana í rekstri ÍSNO.
„Þetta hefur verið geysilega
skemmtilegt lengst af þó miklir
erfiðleikar hafi steðjað að síðustu
árin. Fiskeldi er framtíðin, ekki síst
eldi á sjávarfiski. Samkvæmt ha-
fréttarreglum eigum við íslending-
ar stærri hluta af yfirborði jarðar
en nemur Mið-Evrópu og sjór og
vötn eru betri til ræktunar en þurr-
lendið," sagði Eyjólfur Konráð.
„Allt snúist á verri veg“
Magnús Kristinsson, aðstoðar-
framkvæmdastjóri ísfélags Vest-
mannaeyja hf. og stjórnarmaður í
Fiskirækt hf. og stjórnarmaður í
Ísnó, sagði i samtali við Morgun-
blaðið í gær: „Við tókum þátt í
uppbyggingunni vegna þess að við
sáum vaxtarbrodd í fiskeldinu,
töldum að það gæti verið styrkur
fyrii' fiskvinnsluna, ekki síst þegar
farið var að rækta lax í Eyjum.
Það er sorglegt hvernig það fór í
óveðrinu mikla og litlar bætur
fengust. Síðan hefur allt snúist á
verri veg og endar með því að ÍSNO
hf. varð að óska eftir gjaldþrota-
skiptum.
Ég tel að enginn maður hafi
barist eins dyggilega fyrir fram-
gangi fiskeldisins og Eyjólfur Kon-
ráð Jónsson. Það er því ákaflega
miður að þetta skuli hafa hent en
við treystum því að úr rætist,“
sagði Magnús.
Fæðingarheimilið:
Svartir borðar hengd-
ir upp í mótmælaskyni
Konum vísað á Kvennadeild Lanspítalans
Velunnarar og starfsfólk Fæðingarheimilisins við Eiríksgötu
hengdu upp svarta borða utan dyra og lét loga útiljós við heimilið
í gærdag. Með því vildi hópurinn mótmæla því að rekstri Fæðingar-
heimilisins verði breytt eða jafnvel hætt. Ríkið tók við rekstri
Fæðingarheimilisins 1. apríl en læknar af Landspitalanum segja
að mannafla skorti til að sinna fæðingum beggja vegna götunnar.
Morgunblaðið/Sverrir
Velunnarar og starfsfólk Fæðingarheimilisins hafa komið fyrir svört-
um borðum á lóðinni.
Elínborg Jónsdóttir, yfirljós-
móðir Fæðingarheimilisins, sagði
að með aðgerðunum væri fyrst og
fremst verið að mótmæla breyttu
rekstrarfyrirkomulagi og mögu-
legri lokun heimilisins. Ennfremur
væri verið að lýsa yfir óánægju
með hvernig að málum væri stað-
ið. Gengið hefði verið framhjá
starfsfólki við ákvarðanatöku og
breytingum komið á fyrirvara-
laust.
Ríkið tók við rekstri Fæðingar-
heimilisins 1. apríl. Þá voru allir
endar lausir að sögn Elínborgar
en brugðið á það ráð að semja við
einn af þremur fyrrum læknum á
heimilinu að standa 5 sólarhringa
vakt og sinna fæðingum. Vaktinni
Iauk á mánudag en þá bárust
skilaboð frá vakthafandi lækni á
kvennadeild um að hann treysti
sér ekki til að standa vaktir beggja
vegna götunnar og vísa skyldi
fæðandi konum á kvennadeild
Landspítalans. Svo hefur verið
gert fram á þennan dag en mikil
óvissa ríkir um framtíð heimilis-
ins. Þurfti að vísa 10 konum þaðan
í gær og fyrradag. Þar af sagði
Elínborg að ein kona hefði ætlað
að aka til Keflavíkur til að fæða
barn sitt. Mikið annríki er á
kvennadeild og því bytjað að senda
sængurkonur eftir fæðingar á
Landspítalanum yfir á Fæðingar-
heimilið.
Mikið er um að fólk hafi sam-
band við Fæðingarheimilið og leiti
upplýsinga um stöðu mála að sögn
Elínborgar en erfitt er að gefa
greið svör. Borðar munu hanga í
tijám við Fæðingarheimilið og úti-
ljós loga um helgina.
Borgarstjórn:
Breytingar
á sorphirðu
ræddar í
borgarráði
Á FUNDI borgarsljórnar í síðustu
viku var samþykkt að vísa til
borgarráðs tillögu Nýs vettvangs
um að borgarstjórn feli embætti
borgarverkfræðings að kanna
hvernig best verði staðið að breyt-
ingum á sorphirðu í Reykjavík.
Tillagan gerir ráð fyrir að dagblöð
og tímarit verði hirt frá heimilum í
sérstökum ílátum. Auk þess að hús-
gögn og heimilistæki sem fólk er
hætt að nota og ætlar að henda, fái
að standa einn dag á ákveðnum
svæðum (t.d. á gámastöðum Sorpu)
þannig að þeir sem vilji geti hirl
þau. Slíkir „nýtnidagar" verði tvisv-
ar til þrisvar á ári.