Morgunblaðið - 16.04.1992, Blaðsíða 22

22
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. APRÍL 1992
Eitt af séreinkennum Tónmenntaskólans í gegnum tíðina hefur verið hópkennsla yngri barnanna.
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Einkakennsla og hóptímar
Náminu við skólann er þannig
hagað að nemendur njóta bæði
einkakennslu og hóptíma. Þessi
kennsluaðferð hefur verið viðhöfð
allt frá stofnun skólans og er í
samræmi við hugmyndir braut-
ryðjandans Heinz Edelsteins um
tónlistarkennslu barna og ungl-
inga. „Tónlistarkennsla hér á landi
allt fram undir 1960 var að miklu
leyti í stíl hins borgaralega tónlist-
arkonservatoríums. Stóra spreng-
ingin í þróun tónlistarkennslu varð
hér á landi á sjöunda áratugnum
þegar löggjafinn ákvað að styrkja
starfsemi tónlistarskólanna og
þau lög hafa verið í þróun og tek-
ið breytingum til batnaðar síðan.
Vegna nýrra laga um verkaskipt-
ingu ríkis og sveitarfélaga eru
tónlistarskólarnir nú alfarið á
könnu sveitarfélaganna og hefur
það gengið vonum framar til
þessa,“ segir Stefán.
„Akur sá sem sáð var í með
nýjum lögum um tónlistarskóla á
sjöunda áratugnum hefur löngu
blómstrað og þess sér best merki
í því að alls staðar er verið að
spila tónlist, tríó, kvartettar og
hljómsveitir af ýmsum stærðum
eru í gangi. En allt þetta væri
Tónmenntaskóli
Reykjavíkur 40 ára
Afmælisárs verður minnst með viðhöfn
segir Stefán Edelstein skólasljóri
Tónmenntaskóli Reykjavíkur fagnar 40 ára starfsafmæli sínu á
þessu ári. Vafalaust eru þeir margir sem þekkja skólann undir
sínu fyrra nafni, Barnamúsíkskólinn, en nafnbreytingin átti sér
stað fyrir einum 15 árum. Saga skólans er samofin sögu tónlistar-
kennslu íslenskra barna þessa síðustu fjóra áratugi og á slíkum
tímamótum er við hæfi að líta yfir farinn veg og minnast þeirra
er á undan hafa gengið. Þó er ekki síður ástæða til að horfa
framávið og fagna merkum áfanga í sögu skólans - halda uppá
afmælið.
Stefán Edelstein hefur verið
skólastjóri lengst af eða ailt frá
haustinu 1962. Faðir hans, dr.
Heinz Edelstein, stofnaði skólann
og tók hann til starfa haustið
1952 og voru kennarar við skól-
ann aðeins tveir; þeir dr. Heinz
Edelstein og dr. Róbert A. Ottós-
son. Sinntu þeir allri kennslu við
skólann fram til árs 1955 er Ingi-
björg Blöndal var ráðin að skólan-
um. Smám saman bættust við
fleiri kennarar eftir því sem skól-
inn dafnaði og nemendum fjölgaði.
Á flótta frá Þýskalandi
Heinz Edeistein kom til Islands
árið 1937 og réðst til starfa sem
sellókennari við Tónlistarskólann
í Reykjavík. Heins Edelstein var
þýskur gyðingur og nasisminn var
þá alls ráðandi í Þýskalandi og
ofsóknir gegn gyðingum þegar
hafnar, m.a. með því að útiloka
þá frá störfum. Hvað síðar fylgdi
í kjölfarið í Þýskalandi nasismans
er ástæðulaust að rekja hér. En
Heinz Edelstein var hámenntaður,
atvinnulaus tónlistarmaður, selló-
leikari og tilviljun ein réði því að
leið hans lá hingað til lands ,en
ekki eitthvað annað.
Aðalhvatamaður þess að Heinz
Edelstein kom hingað og settist
að til frambúðar með fjölskyldu
sína hér á Islandi árið eftir, var
Ragnar Jónsson í Smára. „Pabbi
var hérna einn þennan vetur
1937-38 og leist hræðilega illa á
þetta allt,“ segir Stefán Edelstein
þegar við erum sestir inn á skrif-
stofu hans í húsnæði Tónmennta-
skólans við Lindargötu (Gamli
Lindargötuskólinn). „Við bræð-
urnir vorum hjá mömmmu út í
Freiburg og um sumarið kom
pabbi tii baka og reyndi allt hvað
hann gat til að fá vinnu annars
staðar en á íslandi. Það gekk ekki
pg um haustið fór hann aftur til
Íslands og við urðum eftir í Þýska-
landi. Stuttu seinna um haustið
fengum við skeyti frá pabba sem
sagði: Pakkið saman og komið.
Við vorum fljót að bregða við,
tókum með nokkrar ferðatöskur
til íslands og settumst hér að. Ég
held að enginn hafi séð eftir því.
Búslóðin kom svo á undraverðan
hátt til íslands tæpu ári síðar."
Heinz Edelstein var auk þess
fastráðinn sellóleikari við Hljóm-
sveit Reykjavíkur sem síðar varð
Sinfóníuhljómsveit íslands. Hann
náði fullkomnu valdi á íslensku
' og varð mikill aðdáandi íslenskrar
náttúru og einn fárra manna á
þessum árum sem ferðaðist fót-
gangandi um allt hálendi l'andsins
sumar eftir sumar.
Barnamúsíkskólinn stofnaður
„Þótt faðir minn væri fyrst og
fremst ráðinn sem sellókennari
Tónlistarskólann í Reykjavík fékk
hann fljótlega leyfi skólastjórnar
trl að stofna undirbúningsdeild
fyrir börn innan starfsramma
skólans. Þessar deildir úxu og
döfnuðu og brátt sá hann ástæðu
til að leita að nýjum sjálfstæðum
skipulagsramma fyrir þessa starf-
semi. Það var þá sem borgaryfir-
völd studdu hann til að stofna
Barnamúsíkskólann en reyndar
kom Ragnar i Smára einnig við
sögu þar,“ segir Stefán um til-
drögin að stofnun Barnamúsík-
skólans.
Heinz Edelstein lét af störfum
sem skólastjóri vorið 1956 sökum
heilsubrests og veturinn eftir
Gamli Lindargötuskólinn hefur fengið nýtt hlutverk og byggingin
öll verið endurnýjuð á fallegan hátt.
stýrði Ingólfur Guðbrandsson
skólanum en þá tók dr. Róbert
A. Ottóssón við og stjórnaði skól-
anum til vors 1961 og veturinn
þar á eftir veitti Jón G. Þórarins-
son skólanum forstöðu. Frá hausti
1962 hefur Stefán Edelstein verið
skólastjóri. Þess má geta að þar
sem hér er farið hratt yfir sögu
að skólinn hefur gefið út veglegan
afmælisbækling þar sem saga
skólans er rakin ítarlega i máli
og myndum.
Lindargötuskólinn með nýtt
hlutverk
Barnamúsíkskólinn fluttist í
núverandi húsnæði sitt við Lind-
argötuna árið 1977 og um ieið var
nafni skólans breytt, og heitir síð-
an Tónmenntaskóli Reykjavíkur.
„Það voru lengi vel uppi hugmynd-
ir um að byggja hús undir starf-
semi skólans en þær hugmyndir
hafa nú verið lagðar á hilluna þar
sem þetta húsnæði þjónar okkur
vel og við erum hæstánægð í þessu
fallega, sögufræga húsi,“ segir
Ste'fán. Reykjavíkurborg hefur
enda staðið sig vel í því að gera
húsið upp og nú er sannkölluð
prýði að því í Skuggahverfinu, því
falleg gömul hús er flestum húsum
hlýlegri og skemmtilegri.
Nemendafjöldi hefur undanfar-
in ár verið rétt, um 500 talsins en
Stefán segir að aðsókn að skólan-
Stefán Edelstein skólasljóri Tón-
menntaskóla Reykjavíkur.
um sé reyndar meiri og vísa verði
nokkrum fjölda umsókna frá á
hverju hausti. „Hreyfingin á nem-
endum milli ára er um 20%, það
eru alltaf einhveijir sem hætta
þegar þeir finna að námið hér er
ekki bara leikur. Það er algengast
eftir fyrsta árið í einkatímum á
hljóðfæri.
Þá verða líka alltaf einhver af-
föll í aldurshópnum 12-14 ára
þegar krakkarnir komast á ungl-
ingsaldurinn. Og svo útskrifast
alltaf nokkur fjöldi nemenda á
hverju vori.“
nánast óhugsandi án starfs frum-
kvöðlanna fyrr á öldinni sem stóðu
fyrir stofnun Tónlistarskóla
Reykjavíkur, Sinfóníuhljómsveit-
inni og Barnamúsíkskólanum,“
segir Stefán. Tónmenntaskólinn
hefur tekið mið af þessari þróun
og nemendur fá góða þjálfun í
hljómsveitarspili, þar er starfrækt
kammersveit, jassveit og lúðra-
sveit svo eitthvað sé nefnt.
Er tónlistarnám forréttindi?
Það er eðlilegt að spurt sé hvort
nauðsynlegt sé að mennta börn
og unglinga í tónlist, er þetta