Morgunblaðið - 16.04.1992, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 16. APRIL 1992
25
500.000 krónur í
Þyrlukaupasj óð
endur að halda áfram?
Einni réttlætisspurningu skýtur
alltaf upp kollinum þegar rætt er
um „aðgerðir“, sem ætlað er að
hjálpa illa stöddum fyrirtækjum.
Hvað um stöðu og skuldir þeirra
fyrirtækja er ganga vel eða mið-
lungsvel, en gætu vel hugsað sér
að skulda minna.
Forráðamenn þeirra spytja sig.
Á nú einn ganginn enn að hjálpa
skussunum, gefa þeim peninga og
hysja upp um þá sem ekki kunna
að reka fyrirtæki. Við fáum aldrei
neitt en erum þó í samkeppni við
þessi endurreistu fyrirtæki. Mér
vefst tunga um tönn þegar ég hitti
þessa menn og hef lítið af svörum.
Nauðasamningur reynslusaga
Fyrirtækið hf. sem er eitt
stærsta fyrirtæki á íslandi í sinni
grein, átti á sl. ári í miklum erfið-
leikum, eins og reyndar öll greinin.
Fyrirtækið skuldaði í árslok 1991
um 900 m. kr., þ.a. um 270 m. kr.
vegna afurðalána. Miðað við áætl-
aðan rekstur 1992 var ljóst að
ætti fyrirtækið að eiga sér lífdaga
auðið yrði að lækka skuldir um
a.m.k. 300 m. kr. Þetta þýddi að
bjóða þyrfti almennum lánardrottn-
um (með ótryggðar kröfur) greiðslu
á 30% krafna sinna, um 70% yrði
að afskrifa.
Stjóm Fyrirtækis hf. ákvað að
reyna frjálsa samninga við lánar-
drottna, þ.e. án aðstoðar skiptarétt-
arins, eða það sem hér verður kall-
að skuldaskilasamningar. Var Lög-
fræðistofu Tryggva Agnarssonar
falið að sjá um hina praktísku fram-
kvæmd. Hún fól í sér eftirfarandi
skref:
Mat á möguleikum
fyrirtækisins
Rekstrarmenntaður maður fór í
gegnum reksturinn og eftir skoðun
komst hann að eftirfarandi niður-
stöðu:
— Rekstraráætlun fyrir 1992
benti til þess að fyrirtækið gæti
skilað þokkalegri framlegð til fjár-
magns og afskrifta.
— Lífsnauðsynlegt væri að
halda núverandi sölusamningum á
helstu framleiðsluvörum en tilvist
fyrirtækisins byggist. mjög á þess-
ari vinnslu.
— Hagræðingarmöguleikar
væru fyrir hendi með samruna við
önnur fyrirtæki á svæðinu.
— Mögulegt væri á að fá nýtt
hlutafé frá hagsmunatengdum aðil-
um.
Hin praktíska framkvæmd
Eftir skoðunina var gripið til
neðangreindra aðgerða.
1. Beðið var um greiðslustöðvun
hjá Bæjarfógeta á staðnum og
var hún fyrst veitt í 2 mánuði
og síðan framlengd tvisvar.
2. Haft var samband við alla
kröfuhafa í framhaldi af
greiðslustöðvuninni og þeim til-
kynnt um hana og óskað eftir
upplýsingum um stöðu á við-
skiptareikningum. Kröfuhafar
voru um 200 talsins svo þetta
var mikil vinna. Skuldir voru
greindar og þær flokkaðar í
tryggðar- og almennar skuldir.
3. Greiðslustöðvunartíminn var
notaður til að vinna upp ítarleg
gögn um eignir og rekstur fyrir-
tækisins. Allar eignir voru
metnar m.t.t. áætlaðs markaðs-
verðs þeirra.
Vandamál við framkvæmdina
Það er reynsla okkar af þessari
vinnu að hún er flókin og tafsöm.
Kemur þar margt til:
— Tryggja þarf rekstur á greiðslu-
stöðvunartíma bæði varðandi fram-
kvæmdastjórn og eftirlit.
— Málefni dótturfélaga blandast
oft inn í framkvæmdina svo og
ábyrgðir af ýmsu tagi.
— Mat eigna og tækja er vanda-
samt vegna sérhæfni og staðsetn-
ingar.
— Staðreyna þarf bókhaldsupplýs-
ingar, en ekki er óalgengt að mis-
brestur sé á þessu í illa stöddum
fyrirtækjum.
— Lánardrottnar voru um 200
talsins með ýmiskonar kröfur, veð-
skuldir ábyrgðir, kaupleigusamn-
inga og almennar viðskiptakröfur.
Ljóst var að staða sumra þessara
aðila var veik og umtalsvert tap
gat riðið þeim að fullu. Persónuleg
og tilfinningaleg atriði spiluðu inn
í umfjöllun um þessar skuldir.
Reynsla okkar af
nauðasamningum
Sú reynsla er við höfum aílað
okkur af framkvæmd nauðasamn-
inga hefur styrkt okkur í þeirri trú
að þessi leið sé farsæiust fyrir fjöl-
mörg fyrirtæki.
Við teljum hinsvegar að einfalda
þurfi alla framkvæmd nauðasamn-
inga og sníða af ýmsa galla. í þessu
sambandi höfum við bent á nýjar
leiðir. Okkur er það vel ljóst að
framkvæmdin veltur mikið á fó-
getaembættum landsins, kunnáttu
þeirra og vilja til að leysa úr málum.
Lokaorð
í tveimur greinum hef ég fjallað
um vanda sjávarútvegsins og bent
á leiðir til úrbóta. Tilgangurinn
með þessum skrifum hefur verið
að reyna að færa umræðuna nær
raunveruleikanum og að hún snúist
um úrræði er koma sjávarútvegs-
fyrirtækjunum að gagni í núver-
andi vanda þeirra.
Megininntak skoðana minna er
að sjávarútvegurinn sé ekki þurfa-
lingur heldur atvinnugrein, sem
þjökuð hefur verið af ofstjórn og
óendanlegum kröfum íslensks þjóð-
félags. Sjávarútvegsfyrirtækin
þurfa að bijótast úr þessari úlfa-
kreppu og standa vörð um sjálf-
stæði sitt. í þessu sambandi trúi
ég ekki á aðgerðir „að ofan“ heldur
á aðgerðir fyrirtækjanna sjálfra þar
sem allir hagsmunaaðilar, stjórn-
völd, lánastofnanir o.fl. leggja sitt
af mörkum til að leysa vandann.
Höfundur er
rekstrarhagfræðingur og rekur
eigið ráðgjafarfyrirtæki.
Lionessuklúbbur Njarðvíkur
hefur gefið 500.000 kr. í Þyrlu-
kaupasjóð til minningar um
Brynjólf Lárusson, Bolungarvík,
sem fórst 1. október 1991.
Árið 1989 gaf Brynjólfur heitinn
út hljómplötuna Blöndu ásamt Jón-
mundi Kjartanssyni. Þar er að finna
frumsamið efni, mest allt eftir þá
félaga. Hljómplatan var hljóðrituð
í upptökuveri Hrólfs Vagnssonar í
Þýskalandi.
Þegar Brynjólfur fórst ákváðu
ekkja hans, Hulda M. Þorkelsdóttir,
Jónmundur og Hrólfur að gefa
Lionessuklúbbi Njarðvíkur 500 ein-
tök af hljómplötunni og skyldi and-
virði hennar renna óskert til Þyrlu-
kaupasjóðs til minningar um Brynj-
ólf heitinn.
Dagana 28. og 29. febrúar sl.
gengu Lionessur í hús á Suðurnesj-
urn og buðu Blöndu til sölu. Suður-
nesjamenn tóku vel á móti félags-
konum og seldust allar hljómplötun-
ar.
Lionessuklúbbur Njarðvíkur
þakkar Suðurnesjamönnum frá-
bærar undirtektir og vonar að ís-
lendingar eignist sem fyrst stóra
og öfluga björgunarþyrlu.
(Fréttatilkynning)
SAS Lukkupotturinn
er fullur af ævintýrum!
SAS býður upp á ótrúlega lág far-
gjöld til borga um alla Evrópu á
verði sem er um 40% lægra
en á venjulegum fargjöldum.
Börn og unglingar frá
2ja til 18 ára aldurs fá þar
að auki 50% afslátt.
Til að spila í SAS Lukku-
pottinum þarf að kaupa farmiðann
7-14 dögum fyrir brottför og dvelja
a.m.k. aðfararnótt sunnudags í því
landi sem ferðast er til.
Hámarksdvöl ferðarinnar er einn mán-
uður. Lukkufargjöldin eru miðuð við
að ferðast sé með SAS frá íslandi
til Kaupmannahafnar og þaðan
áfram til ákvörðunarstaðarins.
Verö miöaö viö einstakling: 29.000 38.400 SAS LUKKUFARGJOLD 43.100 47.800 52.500 57.200
Kaupmannah. Berlín Amsterdam Aberdeen Barcelona Alicante
Stokkhólmur Hamborg Dusseldorf Brussel Genf Aþena
Osló Hannover Frankfurt Budapest Mílanó Istanbul
Bergen Stavanger Kristiansand Váxjö Vásterás Gautaborg Malmö Kalmar Jönköping Norrköping London Manchester Stuttgart Dublin Glasgow Helsinki Munchen París Ríga Tallinn Vín Vilnius Zúrich Nice Lissabon Madrid Malaga Róm
1250 kr. flugvallarskattur er ekki innifalinn í uppgefnu veröi.
SAS flýgur frá íslandi til Kaupmannahafnar mánudaga, miövikudaga og laugardaga.
Flug til íslands er á sunnudags-, þriðjudags- og föstudagskvöldum.
Kynntu þér SAS Lukkupottinn á söluskrifstofu SAS eða á
ferðaskrifstofunni þinni og fljúgðu á vit ævintýranna í Evrópu!
Æ/SfS
SAS á íslandi - valfrelsi í flugi!
Laugavegi 172 Sími 62 22 11
YDDA F42.32/ SÍA